ENDÜLÜS ADININ KÖKENİ ÜZERİNE

Yıl 2009, Sayı: 14, 371 - 376, 01.12.2009

Ali Dadan

Öz

Endülüs isminin kökeni kesin olarak tespit edilmiş değildir. Kelimenin yaygın olarak İberik yarımadasının güneyine ve Kuzey Afrika’ya yerleşen Vandallardan türediği düşünülmektedir. Bu bakış açısına göre Endülüs’ün Vandal ülkesi anlamına gelen Müslümanlar tarafından İberik yarımadası için kullanılan bir isim olduğuna inanılmaktadır. Fakat bu konuda bilim adamları arasında görüş birliğinden söz etmek mümkün değildir. Endülüs adı, “Hispania” karşılığı olarak ilk defa fetihten sonra basılmış bir sikke üzerinde görülmüştür. Hristiyanların XI. yüzyılda yarımadayı geri almaya başlayınca bu isim sadece Müslümanların kontrolü altındaki topraklara verilir olmuştur. Bu zamana kadar Vandalucia, Endeliş, Atlantis ve Landahlauts’dan türediğine dair dört muhtemel köken ileri sürülmüştür

Anahtar Kelimeler

Endülüs, Vandalucia, Atlantis, Endeliş, Landahlauts

On the Etymology of Word “Andalusia”

Öz

The etymology of the word “Andalusia” is uncertain. The word is popularly thought to be derived from the Vandals, the Germanic tribe who settled in the Southern Iberia and Northern Africa. According to this point of wiev, it is believed that the name Andalusia, Arabic for “Country of the Vandals,” was originally applied to the entire Iberian Peninsula by the Muslims. However, scholars are by no means in agreement. After the lslamic conquest of Spain, the name of Andalusia firstly appears in coin inscriptions as the Arabic equivalent of Hispania. As the Christians began to reconquer the peninsula in the eleventh century, the name was used only to describe the area still under the Muslim control. Up to the present, four possible etimologies have been put forward suggesting that it has been derived from Vandalucia, Andalish, Atlantis and Landahlauts

Anahtar Kelimeler

Andalusia, Vandalucia, Atlantis, Andalish, Landahlauts

Kaynakça

• Kaynaklar Kaynaklar Kaynaklar::::
• » Atçeken, İsmail Hakkı, Endülüs’ün Fethi ve Mûsâ b. Nusayr, Ankara 2002.
• » Bekrî, Abdullah b. Abdülaziz b. Muhammed (ö.487/1094), el-Mesâlik ve’l-Memâlik, thk. Cemal Talebe, Beyrut 2003.
• » Bossong, Georg, “Der Name Al-Andalus Neue Überlegungen Zu Einem Alten Problem”, Trends in Linguistics, Sounds and Systems: Studies in Structure and Change, ed. David Restle & Dietmar Zaefferer, Berlin 2002 s. 149-164.
• » Crow, John A., Spain: The Root and the Flower: A History of the Civilization of Spain and of the Spanish People, New York: Harper & Row, 1963.
• » Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, rdk: Hakkı Dursun Yıldız, İstanbul, 1989.
• » Gayangos, Pascual De, History of Mohammedan Dynasties In Spain, Londra, 1850.
• » Glick, Thomas F., Islamic and Christian Spain in The Early Middle Ages, Leiden 2005.
• » Halm, Von Heinz, “Al-Andalus und Gothica Sors”, Der Islam, sayı:66 yıl:1989, s.252-263.
• » Halm,Von Heinz, The Empire of The Mahdi: The Rise of Fatimids, İngilizceye çev. Michael Banner, Leiden 1996. ————
• Von Heinz Halm, The Empire of The Mahdi, s. 280
• Georg Bossong, “Der Name Al-Andalus Neue Überlegungen Zu Einem Alten Problem”, Trends in 26
• Linguistics, Sounds and Systems: Studies in Structure and Change, ed. David Restle& Dietmar
• Zaefferer, Berlin 2002, s. 149-164.
• » Hamevî, Yakut (ö.626/1229), Mu’cemu’l-Buldân, thk: Ferid Abdülaziz el-Cündî, Beyrut 1990.
• » Himyerî, Muhammed Abdülmün’im (ö.749/1348), er-Ravdu’l-Mi’târ fi Haberi’l-Aktâr,thk: İhsan Abbas, Beyrut 1984.
• » Hüseyin Munis, Tarîhu’l-Coğrafiyye ve’l-Coğrâfiyyîn fi’l-Endelus, Kahire 1986.
• » Imamuddin, S.M., Muslim Spain 711-1492 A.D., Leiden 1981.
• » Istahrî, Ebû İshak İbrahim b. Muhammed (ö.303/916), Mesâliku’l-Memâlik, ed: M. J. DeGoeje, Leiden 1927’den ofset, Beyrut tsz.
• » İbn Haldun, Abdurrahman b. Muhammed(ö.808/1405), Târîhu İbn Haldun (el-İber), Beyrut 1971.
• » İbn Havkal, Ebü’l-Kâsım (ö.367/977), Kitâbu Sûreti’l-Arz, Leiden 1938.
• » İbnü’l-Esîr, Izzüddin Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed (ö.630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh, Beyrut 1965.
• » James, David, Early Islamic Spain: The History of Ibn al-Qūṭīya, New York 2009.
• » Jones, John Harris, Ibn Abd-el-Hakem’s History of Conquest of Spain, Londra 1858.
• » Latham, J. D. vd., “al-Andalus”, EI², Leiden 1986, I, 486-503.
• » Makkarî, Şihabüddin Ahmed b. Muhammed (ö.1041/1631), Nefhu’t-Tîb min Ğusni’l- Endelüsi’r-Ratîb, thk: İhsan Abbas, Beyrut, 1997.
• » Özdemir, Mehmet, “Endülüs’ün Yıkılış Sürecinde Öne Çıkan Bazı Hususlar”, Ankara Üniver- sitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1997, Cilt: 36, s. 233–254.
• » Özdemir, Mehmet, “Endülüs”, DİA, İstanbul 1995, XI, 211-225.
• » Özdemir, Mehmet, Endülüs Müslümanları-1, Ankara, 2006.
• » Seybold, C.F., “Endülüs”, İA, İstanbul 1977, IV, 270-273.
• » Şeyban, Lütfi, Reconquista, Endülüs’te Müslüman-Hıristiyan İlişkileri, İstanbul 2003.
• » Takkûş, Muhammed Suheyl, Târîhu’l-Muslimîne fi’l-Endelüs, Beyrut 2005.
• » Watt, William Montgomery-Cachia, Pierre, A History of Islamic Spain, Edinburg 2001.