Some Thoughts on Translation of Caetani's Annali Dell’Islām by Huseyin Câhid and Their Effects on Turkey

Yıl 2020, Sayı: 36, 521 - 540, 31.12.2020

Muhammed İhsan Hacıismailoğlu

https://doi.org/10.31591/istem.848565

Öz

Orientalism / oriental studies, which are the studies in which the language, history, culture and geograp¬hies of the Muslim Eastern societies are examined by the Western world, became systematic towards the end of the 17th century, and these studies continued increasingly in the 19th and 20th centuries. Since the 19th century, there has been an increase in the number of books and journals in which the orientalists focused on Islam and Muslim societies. These activities were manifested in Italy as well as in various regions of Europe.
The work titled Annali Dell'Islām, written by Leone Caetani in Italy on Islamic History, was translated into Turkish during the Ottoman Empire and has attracted attention both in the West and in the Ottoman Empire since the beginning. It can be said that this work has deeply affected the researches on Islam in Italy and constitutes the basis of these researches.
In this study, the work written by Leone Caetani and its translation by Huseyin Câhid (Yalcin) during the Ottoman Empire will be examined. In addition, the reflections of this work in Turkey will be dis-cussed in the context of the refutations. This work in which the orientalist perspective is reflected and given some false information will be analyzed as a sample that reveals the West's thought of Islam and Prophet Muhammad.

Anahtar Kelimeler

History of Islam, Prophet Muhammad, Orientalism, Leone Caetani, Huseyin Câhid

Leone Caetani’nin Annali Dell’Islām Adlı Eserinin Hüseyin Câhid Tarafından Yapılan Çevirisi Üzerine Bazı Düşünceler ve Türkiye’deki Yansımaları

Öz

Batı dünyası tarafından özellikle Müslüman Doğu toplumlarının dil, tarih, kültür ve coğrafyalarının in¬celendiği faaliyetler olan oryantalizm/şarkiyat araştırmaları 17. asrın sonlarına doğru sistematik bir hale gelmiş, 19. ve 20. yüzyıllarda da bu çalışmalar artarak devam etmiştir. 19. yüzyıldan itibaren müsteş¬riklerin İslam ve Müslüman toplumları konu edindikleri kitap ve dergi yayınlarında artış görülmektedir. Bu faaliyetler Avrupa’nın çeşitli böl¬gelerinde olduğu gibi İtalya’da da kendisini göstermekteydi.
İtalya’da Leone Caetani tarafından İslam Tarihi’ne dair kaleme alınan Annali Dell’Islām adlı eser Os-manlı döneminde tercüme edilmiş ve hem Batı’da hem de Osmanlı’da yayımlandığı ilk günlerden itiba¬ren dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Bu eserin, İtalya’da İslam hakkındaki araştırmaları derinden etkilediği ve bu çalışmaların temelini teşkil ettiği söylenebilir.
Araştırmamızda Leone Caetani’nin kaleme aldığı eser ve Osmanlı’da Hüseyin Câhid (Yalçın) tarafından yapılan çevirisi incelenecektir. Aynı zamanda esere yapılan reddiyeler bağlamında bu çalışmanın Tür¬kiye’deki yansımalarına değinilecektir. Oryantalist bakış açısının yansıtıldığı ve bazı yanlış bilgiler ak¬tarılarak kaleme alınmış olduğu görülen bu eser, Batı’nın İslam ve Hz. Muhammed tasavvurunu sunan bir örneklem olarak incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi, Hz. Muhammed, Oryantalizm, Leone Caetani, Hüseyin Câhid

Kaynakça

• “Avrupa Edebiyatı ve Biz Muharririne Göre İslam Dini ve Medeniyet”. Türk-İslam Ansiklopedisi Muhitülmaarif Mecmuası 1/28 (4 safer 1361/ 20 Şubat 1942), 2-3.
• “İslamiyet ve Hz. Muhammed’e Bakışıyla Atatürk”. İnsan 6-7 (Mart-Nisan 1986), 51-54.
• “Okurlarımıza Cevaplar – Caetano’nun Eseri Hakkında”. Selamet Dergisi-Dînî, İlmî, Ahlâkî, Siyasi Haftalık Mecmua 18 (19 Eylül 1947), 16.
• Abdullah Cevdet. “Mühim Bir Eser-i İslâmî Hakkında-Hüseyin Câhid Bey Biraderimize:”. İctihad 161 (1 Kanun-ı Sâni 1924/1 Ocak 1924), 3300.
• Akiki, Necib. el-Müsteşrikûn. 3 Cilt. Kahire: Dâru’l-Maarif, 1980.
• Azimli, Mehmet. “Müslüman Tarihçilerin Oryantalistlere Karşı Tavırları -Asım Köksal Örneği-”. Marife: Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim] 2/3 (2002), 237-243.
• Babanzâde Ahmed Nâim. “İslam Tarihi Hakkında Hüseyin Câhid Bey’e Açık Mektup”. Sebîlü’r-Reşâd 25/638 (12 Şubat 1341/18 Receb 1343), 211-213.
• Babanzâde Ahmed Nâim. “İslam Tarihi Hakkında-I”. Sebîlü’r-Reşâd 25/640 (26 Şubat 1341/ 2 Şaban 1343), 244-249.
• Babanzâde Ahmed Nâim. “İslam Tarihi Hakkında-II”. Sebîlü’r-Reşâd 25/641 (5 Mart 1341/ 9 Şaban 1343), 260-263.
• BCA, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi. Başbakanlık, Özel Kalem Müdürlüğü [30-1-0-0]. No. 55, Gömlek No. 338, Sıra No. 10, Dosya Ek: E2. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/
• Bedevi, Abdurrahman. Mevsûatü’l-müsteşrikîn. Beyrut: Dârü’l-İlm li’l-Melâyin, 3. Basım, 1993.
• Bengi, Hilmi. Gazeteci, Siyasetçi ve Fikir Adamı Olarak Hüseyin Cahit Yalçın. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2000.
• BOA, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. Dâhiliye, Sicill-i Ahval Defterleri [DH. SAİDd.]. No. 89, Gömlek No. 375. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/
• BOA, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. Meclis-i Vükelâ Mazbataları [MV.]. No. 235, Gömlek No. 73. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/
• Caetani, Caetani Centre Art Making-Life Shaping. “Caetani Chronicle”. Erişim 10 Ekim 2020. https://www.caetani.org/caetani-chronicle/
• Caetani, Leone. Annali Dell’Islām. 10 Cilt. Milano/Roma: Ulrico Hoepli/Fondazione Caetani,1905-1926.
• Cateani, Leone. İslam Tarihi. çev. Hüseyin Câhid. 10 Cilt. İstanbul: Tanîn Matbaası/Vatan Matbaası, 1924-1927.
• Çankaya, Mücellidoğlu Ali. Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler. 3 Cilt. Ankara: Mars Matbaası, 1968-1969.
• Greater Vernon Museum & Archives. “The Caetani Family: Popes, Princes, Scholars and Artists by Karen Avery”. Erişim 10 Ağustos 2020. https://web.archive.org/web/20070315194544/http:/www.vernonmuseum.ca/caetani/part1.php
• Hasan, Reyazul. “Prince Leone Caetani – A Great Italian Orientalist (1869-1935)”. Hamdard Islamicus 5/1 (1982), 45-81.
• Hodgson, Marshall G.S. İslam’ın Serüveni-Bir Dünya Medeniyetinde Bilinç ve Tarih. çev. Alp Eker vd. 3 Cilt. İstanbul: İz Yayıncılık, 1995.
• Huyugüzel, Ömer Faruk. “Hüseyin Cahit”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 14 Eylül 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/yalcin-huseyin-cahit
• Köksal, Asım Cüneyd. “Leone Caetani (1869-1935) Adlı İtalyan Oryantalist, "Annali dell’Islâm" (İslâm Tarihi) İsimli 10 Ciltlik Bir Eser Neşreder”, Twitter. 23 Nisan 2020, 21:20. Erişim 11 Ekim 2020. https://twitter.com/lazamani/status/1253384747247636487
• Köksal, Mustafa Asım. Müsteşrik Caetani'nin Yazdığı İslam Tarihindeki İsnad ve İftiralara Reddiyye. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1961.
• Laçin, Bahar. Caetani‘nin Annali Dell’Islam Adlı Kitabı Çerçevesinde Hz. Peygamber ve Hadis Hakkındaki Görüşleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Murad, Yahya. Mu’cemu esmâi’l-müsteşrikîn. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1425/2004.
• Online Library Wiley. “Current Topics – Leone Caetani”. Erişim 20 Eylül 2020. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.1478-1913.1936.tb00887.x
• Öz, Şaban. “Asım Köksal’ın Caetani Reddiyesi Üzerine”. İslâmî Araştırmalar Dergisi 17/3 (2004), 162-170.
• People Pill. “People / Leone Caetani”. Erişim 12 Eylül 2020. https://peoplepill.com/people/leone-caetani/
• Sadreddin Efendi. “İslam Tarihi Hakkında”. Sebîlü’r-Reşâd 25/367 (5 Şubat 1341/ 11 Receb 1343), 193-195.
• Said, Edward. Oryantalizm (Doğu Bilim) Sömürgeciliğin Keşif Kolu. çev. Nezih Uzel. İstanbul: İrfan Yayınevi, 1998.
• Şakiroğlu, Mahmut H. “Caetani, Leone”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 10 Ekim 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/caetani-leone
• Şakiroğlu, Mahmut H. “Levi Della Vida Giorgio”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 10 Ekim 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/levi-della-vida-giorgio
• TBMM, Türkiye Büyük Millet Meclisi Sicil Arşivi, T.B.M.M Üyeleri İçin Tercümei Hal-Hüseyin Cahit, Dosya No: 991, Kutu No: 13. https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/MAZBATALAR/TBMM/d05/HT_902_1_5.pdf
• Trecanni. “Caetani, Leone”. Erişim 28 Eylül 2020. https://www.treccani.it/enciclopedia/leone-caetani_(Dizionario-Biografico)/ Yalçın, Hüseyin Cahit. Edebiyat Anıları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1975.
• Yıldırım, Sema – Zeynel, Behçet Kemal (ed.). TBMM Albümü 1920-2010. 4 Cilt. Ankara: TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları, 2010.
• Yusuf Zâhir Efendi. “İslam Tarihi’nde İsnad”. Mahfil 5/58 (Şaban 1343), 177-179.
• Yusuf Zâhir Efendi. “İslam Tarihi’nde İsnad”. Mahfil 5/60 (Şevval 1343), 224-225.
• Yusuf Zâhir Efendi. “İslam Tarihi’nde İsnad”. Mahfil 6/61 (Zilkade 1343), 4-5.
• Yusuf Zâhir Efendi. “İslam Tarihi’nde İsnad”. Mahfil 6/62 (Zilhicce 1343), 22-23.
• Yusuf Zâhir Efendi. “İslam Tarihi’nde İsnad”. Mahfil 6/63 (Muharrem 1344), 37-38.
• Yusuf Zâhir Efendi. “İslam Tarihi’nde İsnad”. Mahfil 6/64 (Safer 1344), 51-53.
• Yusuf Zâhir Efendi. “İslam Tarihi’nde İsnad”. Mahfil 6/65 (Rebiülevvel 1344), 68-69.
• Yusuf Zâhir Efendi. “İslâm Tarihinde İsnâd”. çev. Sadettin Gürman, İstem 17/34 (2019), 213-239. https://doi.org/10.31591/istem.597775
• Yusuf Ziya (Yörükan). “İslam Tarihi – Hüseyin Câhid Bey’in İtalyancadan Tercüme ve Neşrettiği Leone Caetani’nin İslam Tarihi Hakkında İntikad”. Mihrab 2/25 (1 Kânun-ı Sânî 1341/1 Ocak 1925), 1-13.
• Yusuf Ziya (Yörükan). “İslam Tarihi – Hüseyin Câhid Bey’in İtalyancadan Tercüme ve Neşrettiği Leone Caetani’nin İslam Tarihi Hakkında İntikad”. Mihrab 2/26 (1 Şubat 1341/1 Şubat 1925), 49-57.
• Yusuf Ziya (Yörükan). “İslam Tarihi – Hüseyin Câhid Bey’in İtalyancadan Tercüme ve Neşrettiği Leone Caetani’nin İslam Tarihi Hakkında İntikad”. Mihrab 2/27 (1 Mart 1341/1 Mart 1925), 97-107.
• Yücel, Ahmet (ed.). Oryantalistlerin Gözüyle İslâm. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2003.