Özel Bir Koleksiyon: Ali Şakir Ergin ve Hat Koleksiyonu

Yıl 2022, Sayı: 40, 441 - 472, 31.12.2022

Salime Bera Kemikli

https://doi.org/10.31591/istem.1226110

Öz

Türkiye’de özel koleksiyona sahip pek çok kimsenin olduğu bilinmektedir. Bu koleksiyonerler genellikle yazma eserler, hat ve tezhip levhaları gibi kıymetli eserleri toplamaktadırlar. Bilhassa hat levhaları koleksiyonların vazgeçilmez eserleri arasındadır. Koleksiyon yapan kişiler, arşivlerini, eserlerin sonraki nesillere intikalini sağlama ve kültürel değerlere sahip çıkma bilinciyle oluşturmaktadırlar. Bu isimlerden birisi, Yozgat eşrafından mümtaz bir aileye mensûp olan Dr. Ali Şakir Ergin’dir. “Vaiz, müftü, yazar, öğretim üyesi, siyaset adamı ve yazar” gibi sıfatlara sahip olan Dr. Ali Şakir Ergin, çok yönlü bir portre çizmektedir. Onun mütevazı hat arşivinde kıymeti haiz eserler bulunmaktadır. Kendisiyle gerçekleştirdiğimiz mülakatlar neticesinde şunu anlıyoruz ki: Dr. Ergin, levhalarını hediye, satın alma ve ailesinden yadigâr kalma şeklinde elde etmiştir. Bu levhaların bazılarında ketebe kaydı mevcutken; bazı levhalarda imza bulunmamaktadır. Kendisiyle yapılan mülakat ve görüşmelerden de yararlanılarak inşa edilen bu makale, daha önce hiçbir yerde yayımlanmayan Dr. Ergin’in arşivindeki levhaların paylaşılmasını amaçlamaktadır. Bu levhaların okunuşları, anlamları, hattatları, yazı türleri gibi bilgiler envanter kısmında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türk İslam Sanatları Tarihi, Koleksiyoner, Koleksiyon, Hat Koleksiyonu

A Special Collection: Ali Şakir Ergin and His Calligraphy Collection

Öz

Many people have private collections in Turkey. These collectors generally collect valuable works such as manuscripts, calligraphy, and illumination plates. Especially calligraphy artworks are among the indispensable artworks of collections. Collectors create their archives with the awareness of ensuring the transfer of artifacts to the next generations and protecting cultural values. One of these collectors is Ali Şakir Ergin. A preacher, mufti, lecturer, politician, and author, Dr. Ali Şakir Ergin is versatile. There are valuable works in his calligraphy archive. As a result of the interviews we conducted with him, we understand that: Dr. Ergin obtained his artworks as gifts, purchases, and heirlooms from his family. Some of these works have colophon recordings; Some artworks haven't recordings. We wrote this article based on interviews with him, and We aim to share the unpublished works in Ergin's archive in this article. We wrote this article based on interviews with him, and We aim to share the unpublished works in Ergin's archive in this article. Information such as the readings, meanings, calligraphers, and writing types of these works are in the inventory section.

Kaynakça

• Alparslan, Ali. Osmanlı Hat Sanatı Tarihi. İstanbul: YKY Yayınları, 1999.
• COA, Osmanlı Arşivi. Dahiliye Nezareti Sicill-i Ahvâl Komisyonu Defterleri [DH.SAİDd]. No. 154, Gömlek No. 79.
• Derman, Uğur. Osmanlı Hat Sanatı Sakıp Sabancı Müzesi, Sabancı Üniversitesi, İstanbul. İstanbul: 2001.
• Ebû Davûd Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Sünen-i Ebû Davûd. thk. Muhammed Muhiddin Abdülhamid. Beyrut: el-Mektebetü'l-Asriyye. 4/226.
• Ergin, Ali Şakir. Gönül Ufkunda Bir Şeyh Bir Şeyhzade. İstanbul: Seçil Ofset, 2014.
• Ergin, Ali Şakir (ed.). Yozgatlı Şeyhzâde Ahmet Şevkî Efendi (k.s.) 10. Yıl Armağanı. Yozgat: Seçil Ofset, 2012.
• Ergin, Ali Şakir. Çapanoğlu Hadisesi ve Abdülkadir Bey’in Hatıraları. Ankara: Anıl Matbaa, 2006.
• Ergin, Ali Şakir. Osmanlı Devleti ve Bozok Sancağı. Yozgat: Türk Ocakları Yozgat Şubesi, 2000.
• Ergin, Ali Şakir. Şeyh Hacı Ahmed Yozgâdî (k.s) (Terkiyâ) Divânçe ve Tıpkıbasım. İstanbul: Seçil Ofset, 2022.
• Ergin, Ali Şakir. Vakıflar ve Yozgat’ta Tarihi Vakıf ve Camiler. Ankara: Anıl Grup Matbaacılık.
• Ergin, Ali Şakir. “Tarih ve Kültür Tahribatı İçinde Yozgat’ın Maddî-Manevî Hissesine Düşenlerden Örnekler”. Yozgat Gündem (15 Eylül 2006), 4-8.
• Dikici, Recep. “Türkiye Kütüphanelerinde Matbû ve El Yazması Eseri Bulunan Yozgatlı Alimler ve Bazı Evliyalar”. I. Uluslararası Bozok Sempozyumu, ed.
• Kadir Özköse. 4/400-425. Yozgat: Bozok Üniversitesi Yayınları, 2016.
• et-Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa. Sünenü’t- Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Mısır: Şirketü Mektebetü ve Matbaati Mustafa El-bâbî, 1975.
• Hattat Neyzen ve Bestekâr Kadıasker Mustafa İzzet Efendi (1801-1876). İstanbul: Promat Basım Yayın, 2015.
• Işık, İhsan. Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C3. Ankara: Elvan Yayınları, 2006.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin. Kaybolan Dünyada Nurlu Bir Sima: Yozgatlı İhsan Efendi. İstanbul: Doğan Kitap, 2018.
• İbnülemin Mahmud Kemal İnal. Son Hattatlar. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2021.
• Kaya, Mahmut. Kaside-i Bürde’yi Türkçe Söyleyiş. İstanbul: Damla Yayınevi, 2011.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli. çev. Hasan Tahsin Feyizli. İstanbul: Server Yayınları, 2016.
• Mehmed Said. Yozgatlı Mehmed Said Fennî Divânı ve Tıpkıbasımı. haz. Ali Şakir Ergin. Ankara: Anıl Grup Matbaacılık, 2021.
• Özkan, Süleyman. “Osmanlı Devleti’nde Eski Eser Koleksiyonculuğu”. Tarih İncelemeleri Dergisi 19/2 (2004), 65-86.
• Özkafa, Fatih. “Ehl-i Beyt ve Hacı Bektâş-ı Velî Muhtevalı Hat Eserleri” IV. Uluslararası Alevilik ve Bektaşilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı. ed. Orhan Kurtoğlu,
• Ayşe Çamkara. Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, 2018, 2/265-291.
• Rado, Şevket. Türk Hattatları. İstanbul: Tifdruk Matbaacılık.
• Rona, Zeynep. “Koleksiyonculuk”. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. 2/1034-1035. İstanbul: Yem Yayın, 1997.