Analysis of Sirtos and Longas of Göksel Baktagir Used in Instrument Training

Yıl 2024, Sayı: 43, 187 - 216, 30.06.2024

Hüsna Deniz Ayar , Büşra Küçükdemirkesen , Soner Algı

https://doi.org/10.31591/istem.1434385

Öz

Göksel Baktagir is an artist who stands out with his contributions to contemporary Turkish music. He has been influential in various fields of music with his works and the techniques used. He has created a valuable resource not only for the kanun instrument, but also for all other instruments, instrument instructors and composers. The various techniques, ornaments and makam diversity used in Baktagir's works have contributed greatly to Turkish music. Göksel Baktagir resurrected the longa and sirto, two forgotten forms, by enriching them with maqam, usul forms and ornaments. This approach respects the history of Turkish music while at the same time reinterpreting old forms in a modern and dynamic way.
This study aims to use Göksel Baktagir's works to guide performers in interpreting and expressing works more effectively, and to help new composers develop their creativity by offering different musical perspectives.
In this study, 10 sirtos and 7 longas by Göksel Baktagir, together with the reference recordings of these sirtos and longas, were analyzed in terms of performance makam and form, and necessary etudes were suggested in terms of ornamentation and techniques. The results were reached by analyzing the data collected through document analysis.

Anahtar Kelimeler

Turkish Music, İnstrument Education, Göksel Baktagir, Sirto, Longa

Çalgı Eğitiminde Kullanılan Göksel Baktagir’e Ait Sirto Ve Longaların Analizi

Öz

Göksel Baktagir, günümüz Türk müziğine yaptığı katkılarla öne çıkan bir sanatçıdır. Eserleri ve kullanılan tekniklerle müziğin çeşitli alanlarında etkili olmuştur. Sadece kanun çalgısını değil, aynı zamanda diğer tüm çalgılar, çalgı eğitmenleri ve besteciler için de değerli bir kaynak oluşturmuştur. Baktagir'in eserlerinde kullandığı çeşitli teknikler, süslemeler ve makam çeşitliliği, Türk müziğine büyük ölçüde katkı sunmuştur. Göksel Baktagir, unutulmaya yüz tutmuş form çeşitlerinden olan longa ve sirtoyu makamsal, usul form ve süslemelerle zenginleştirerek tekrar gün yüzüne çıkarmıştır. Bu yaklaşım, Türk müziğinin tarihine saygı gösterirken aynı zamanda eski formları modern ve dinamik bir şekilde yeniden yorumlamayı başarmıştır.
Bu çalışmada, Göksel Baktagir'in eserlerinin icracılara eserleri daha etkili bir şekilde yorumlama ve ifade etme konusunda rehberlik etme, yeni bestecilere de farklı müzikal perspektifler sunarak yaratıcılıklarını geliştirme hususunda yardımcı olması hedeflenmiştir.
Nitel araştırma yöntemi kullanılan bu çalışmada Göksel Baktagir’e ait 10 sirto ve 7 longa, bu sirto ve longaların referans kayıtlarıyla birlikte eserlerin icra makam ve form yönünden incelenmiş, süsleme ve teknikler açısından gerekli etütler önerilmiştir. Doküman incelemesi ile toplanan veriler analiz edilerek sonuçlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Müziği, Çalgı Eğitimi, Göksel Baktagir, Sirto, Longa

Kaynakça

• Alfakitap,“Kanun Metodu-Halil Karaduman-48”.Youtube.21 Ocak 2020. https://www.youtube.com/watch?v=Itnen0WCefY
• Akdoğu, Onur. Türk Müziğinde Türler ve Biçimleri. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 1996.
• Apaydın, Ali Kerem vd. “Bağlama İçin Yazılmış Zeki Atagür Eserlerinin İcra Bakımından Analizi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi (2020).
• Apaydın, Ali Kerem vd. “Bağlama Eğitiminde Başlangıç Düzeyi Zeybek Tezene Tavrı Öğretimine Yönelik Bir Çalışma”. Eurasian Journal of Music and Dance/51 (2023).
• Behar, Cem. Aşk Olmayınca Meşk Olmaz Geleneksel Osmanlı Türk Müziğinde Öğretim ve İntikal. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1998.
• Doğruöz, Muattar Demet. “Süreç Ekseninde Bir Tür Araştırması: Türk Sanat Müziği Geleneğinde Longalar”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi /47 (2021).
• Gidiş, Volkan vd. “Kanun ve Bazı Sazlara Ait Metodların Karşılaştırılmalı Analizi”. Asos Journal /83, (2018).
• Giray, Mehmet Zeki. Göksel Baktagir’in Kanun Taksimlerinin Makamsal Analizi. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
• Göksel Baktagir Official ,“Göksel Baktagir-Suzinak Sirto”. Youtube. 2 Ocak 2018. https://www.youtube.com/watch?v=K40zmIVPR9s&list=PLK96XYqDKbZdhTg1mTGQKhJ 6p4vKLwg5H
• Göksel Baktagir Official, “Göksel Baktagir-Suzinak Sirto”,.Youtube. 14 Şubat 2017. https://www.youtube.com/watch?v=FFy_J67NJiM&list=PLK96XYqDKbZdhTg1mTGQKhJ6 p4vKLwg5H&index=2
• Göksel Baktagir Official “Göksel Baktagir-Suzinak Sirto”. Youtube. 4 Nisan 2017. https://www.youtube.com/watch?v=PbBrxyEM1CU&list=PLK96XYqDKbZdhTg1mTGQKh J6p4vKLwg5H&index=5
• Göksel Baktagir “Kanun Atölyesi, Nihavend Dizisinde Kalıp Çalışmalar”.Youtube.12 Şubat 2022. https://www.youtube.com/watch?v=qXjof3zY3p4 Göksel Baktagir Official, “Nihavend Sirto”. Youtube.4 Nisan 2017 https://www.youtube.com/watch?v=Z-K24A-ToRc&list=PLK96XYqDKbZfv9-Ss5e_6nxdegcnf7Nz
• Göksel Baktagir Official, “Nihavend Sirto”.Youtube.16 Mayıs 2019 https://www.youtube.com/watch?v=GK9wIs9UJEY&list=PLK96XYqDKbZfv9-Ss5e_6nxdegcnf7Nz&index=2
• Göksel Baktagir Official, “Göksel Baktagir-Yurdal Tokcan-Serkan Çağrı-Akdeniz”.Youtube.24 Şubat 2017. https://www.youtube.com/watch?v=RSACW0PeimI&list=PLK96XYqDKbZdUBUNg7niGJ7hcC--KKDWq&index=4
• Kalan Müzik,“Cafe İstanbul Ve Göksel Baktagir-Hicaz Sirto (Akdeniz)”.Youtube.5 Ocak 2016. https://www.youtube.com/watch?v=3Wxv5a2xwRM&list=PLK96XYqDKbZdUBUNg7niGJ7hcC-KKDWq
• Göksel Baktagir Official,“Göksel Baktagir- Sultaniyegah Sirto”.Youtube.11 Mayıs 2019. https://www.youtube.com/watch?v=Pjvsv5tjWdc&list=PLK96XYqDKbZcVQYJ03kBVNQlPoUGfrjh
• Yenikapı Müzik,“Göksel Baktagir- Sultaniyegah Sirto-Official Video”.Youtube.30 Mart 2015. https://www.youtube.com/watch?v=xnvYk0mghQE&list=PLK96XYqDKbZcVQYJ03kBVNQlPoUGfrjh&index=2
• Göksel Baktagir Official,“Göksel Baktagir- Acemaşiran Sirto”.Youtube.16 Haziran 2023. https://www.youtube.com/watch?v=luOT7yZNA70&list=PLK96XYqDKbZcYXWm3TcYxyXUS-o0kImPL
• Göksel Baktagir Official,“Göksel Baktagir- Kürdilihicazkâr Sirto”.Youtube.29 Haziran 2019. https://www.youtube.com/watch?v=wM7MUv6nZ78&list=PLK96XYqDKbZexO79aJcxJxOcov-_lkZyG
• Emre Pınarbaşı,“Göksel Baktagir-Kürdilihicazkâr Sirto Hayallerimizdeki Ezgiler Konseri Samsun 2016”. Youtube.25 Mayıs 2016. hhttps://www.youtube.com/watch?v=RMiD7lqxrso&list=PLK96XYqDKbZexO79aJcxJxOcov-_lkZyG&index=3 Göksel Baktagir Official,“Müstear Sirto”.Youtube.4 Nisan 2017.
• https://www.youtube.com/watch?v=u8vfa_K4HmM&list=PLK96XYqDKbZfEVn5u_KcMB2HOnH0dz3P&index Göksel Baktagir Official ,“Nihavend Longa”.Youtube.4 Nisan 2017. https://www.youtube.com/watch?v=oftagV763xE
• Göksel Baktagir Official,“Hicazkar Longa”.Youtube.5 Nisan 2017 https://www.youtube.com/watch?v=3t5IDXJcOdg
• Göksel Baktagir Official, “Mahur Longa”.Youtube.5 Nisan 2017. https://www.youtube.com/watch?v=OuYZFIpf4Hg
• »Kahyaoğlu, Yılmaz. Kanun Sazı Öğretiminde Klasik Türk Müziği Saz Eseri Formlarının Fonksiyonlarının İncelenmesi. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
• »Kalan Müzik, “Cafe İstanbul ve Göksel Baktagir- Saba Sirto”.Youtube.5 Ocak 2016. https://www.youtube.com/watch?v=XPOZOr75GM&list=PLK96XYqDKbZdwlSVmKOoVF574YWWZQ7tN
• Karadeniz, Ekrem. Türk Musikisinin Nazariye ve Esasları. Türkiye İş Bankası Kültür Ve Yayınları, 1983.
• Öztuna, Yılmaz. Türk Musikisi Ansiklopedisi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1970.
• Öztürk, Selçuk. “Türk Müziği Saz Eğitiminde Yöresel Tavır Özelliklerinin Kullanılması”. İSTEM/88 (2018).
• Tatatahba ,“Rast Sirto.wmv”. Youtube.14 Ocak 2010. https://www.youtube.com/watch?v=083Zap3O5mQ&list=PLK96XYqDKbZcTsIJVtRsmhaV_p3sGunE
• Tanrıkorur, Cinuçen. Müzik Kimliğimize Dair.İstanbul: Dergah Yayınları, 2005.
• TRT 2, , “Göksel Baktagir İle Hayat Sanat”.Youtube.15 Ağustos 2019. https://www.youtube.com/watch?v=tywH9IuLFJo&t=1139s
• Tura, Yalçın. Türk Mûsıkîsinin Mes’eleleri. Pan Yayıncılık, 1988.
• Uçan, Ali vd. Anadolu’nun Sırlı Sesi: Müziğiyle Ankara. Ankara: Ankara Kalkınma Ajansı, 2018.
• Uçan, Ali. Müzik Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar ve Türkiye’de Cumhuriyet’in İlk Altmış Yılındaki Durum. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları, 1997.
• Yahya Kaçar, Gülçin. Türk Musikisi Üzerine Görüşler: Analiz ve Yorumlar. Ankara: Maya Akademi, 2012. Yenikapı Müzik ,“Göksel Baktagir- Sultaniyegah Longa”. Youtube.3 Şubat 2015. https://www.youtube.com/watch?v=tCYH05XmD7s
• Yenikapı Müzik,“Göksel Baktagir- Müstear Sirto Pürtelaş- Official Video”.Youtube.3 Şubat 2015. https://www.youtube.com/watch?v=xZ03uSXmkBA&list=PLK96XYqDKbZfEVn5u_KcMB2HOnH0dz3
• Yıldız, Gökay. İlköğretimde Müzik Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık, 2002.
• Yılmaz, Zeki. Türk Musiki Dersleri. İstanbul: Çağlar Musiki Yayınları, 2010.