Kira Sertifikaları, Türkiye Tecrübesi ve Bir Vaka Çalışması

Yıl 2018, Cilt: 68 Sayı: 1, 1 - 44, 27.06.2018

Murat Kasımoğlu Feyzullah Yetgin Ali Küçükçolak

Öz

Bu çalışmada sukuk ve Türkiye’deki tanımlamayla kira sertifikalarının ihraçlarında uluslararası uygulamaların yanı sıra Türkiye tecrübesi irdelenmiştir. Ülkemizde özel sektör kira sertifikası ihraçlarının ilklerinden olan bir imalat sanayi şirketinin kira sertifikası ihracı irdelenerek, bundan sonraki ihracın başarılı olmasını etkileyen ve dikkat edilmesi gerekli hususların üzerinde durulmuştur.

Çalışmada uygulamada yoğun kullanılan sukuk çeşitlerinden biri olan icara sukuk ihraçlarının işleyiş yapısı, ihraç ve satış süreçleri, VKŞ (Varlık Kiralama Şirketi) kurulması ve özellikleri irdelenmiştir.
Özel sektör şirketlerinin büyüme finansmanında sukuk ihracından etkin şekilde yararlanılmaları için çekincelerinin azaltılması ve bilgi düzeylerinin artırılması hedeflenmiştir.

Sukuk ihraçlarında ülkemiz ve diğer ülke uygulamalarında zorluk yaratan konuların neler olduğu tartışılmıştır. Bu hususlar arasında ihraçtan sonra herhangi bir nedenle ödeyemezlik durumunda yatırımcı haklarının nasıl kullanılacağı, sukuk ihraç eden varlığa dayalı şirketlerin yönetimi, sukukların likiditesi, ihraçlarda referans fiyat, sukuklarda risk yönetimi ve Basel sermaye ve likidite düzenlemelerine uyumu gibi konular başta gelmektedir.

Vaka çalışması örneği olarak 2013 yılında gerçekleştirilmiş KOBİ niteliğindeki bir imalat sanayi şirketine ait kira sertifikası ihracı ve sonrasında yaşanan süreç incelenmiştir. Vaka çalışmasında ihraç sürecinin yanı sıra ihraççı şirketin genel yapısı, üretim, satış ve faaliyet yapısı irdelenmiştir. Kira sertifikası ihracında yaşanan gelişmeler, uluslararası finansman ve kredi sigorta kuruluşları ile çalışma yöntemi ve teminat yapısı, yatırımcının haklarının korunması için talep ettiği önlemler, ihraçtan elde edilen fonların kullanım yerleri analiz edilmiştir.

Vaka çalışmasının değerlendirme kısmında ise sukuk ihracında uygulamadaki avantaj ve zorluklar, ihracın modellenmesi, iş planlarının ve senaryo analizlerinin önemi, yatırımcıların teminat talepleri, hukuksal ve finansal inceleme süreçlerine hazırlık, bağımsız denetim, ihraç sonrasında dikkate alınması gerekli hususlar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kira sertifikası, sukuk, faizsiz finans

Lease Certificates: A Case Study Using a Turkey Experience

Öz

The purpose of this study is to explore and discuss the international practices of “sukuk” (lease certificate) issuance and the local experiences in Turkey. In addition, a sukuk issuance in Turkey has been analyzed as a case study, after which a recommendation list is prepared for potential issuers. The functions of the ijara sukuk issuance and sales processes, which are used extensively in practice, and the establishment and characteristics of the Special Purpose Vehicle (SPV) have also been examined. The aim is to reduce the reservations of private sector companies and increase their knowledge levels to effectively utilize the issuance of sukuk in growth financing.

The major difficulties in Turkey and other countries’ practices have also been discussed. These issues involve the use of investor rights in case of default after issuance, SPV management, liquidity of sukuks, reference price, risk management, and compliance with the Basel capital and liquidity regulations.

In this work, we examined a lease certificate that was issued by a manufacturing company in a scale of SME in 2013. In the case study, the general company structure, production, sales, and business structure of the issuer company were examined. The collateral structure and working methods with international finance and credit insurance institutions were analyzed, along with the measures required for protecting the rights of the investors.

Results indicated the advantages and difficulties of sukuk issuance as well as the importance of business plans and scenario analysis, collateral requirements of investors, preparation for legal and financial due diligence processes, and the conduct of an independent audit. 

Anahtar Kelimeler

Lease certificate, sukuk, Islamic finance

Kaynakça

• Adam, N. J., & Thomas, A. (2004). Islamic bonds: Your guide to structuring, issuing and investing in sukuk. London, UK: Euromoney Books
• Arıcan, E., Tanınmış Yücememiş, B., Okay, G. ve Demirci, S. (2014). Proje finansmanı kapsamında proje bankacılığı ve Türkiye üzerine öneriler. İstanbul: Tasam Yayınları.
• Ariff, M., Iqbal, M., & Mohamad, S. (2012). The Islamic debt market for Sukuk securities. Cheltenham, UK: Edward Elgar.
• Bacha, O. I. (2013). Islamic finance and sukuk. İstanbul: Capital Markets Licensing and Training Agency Yayınları.
• Bank Negara Malaysia. (2017). Global sukuk market 2016: A record year for corporate issuance. Retrieved from http://www.mifc.com/index.php?rp=sukuk_report_270317.pdf
• Büyükakın, F. ve Önyılmaz, O. (2012). Faizsiz finansman bonosu sukuk ve Türkiye uygulamaları. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 3(7), 1–16.
• Casey, P. (2012). Regulatory lessons on sukuk financial products, an opinion. In M. Ariff, M. Iqbal & S. Mohamad The Islamic debt market for sukuk securities (pp. 150–155). Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
• Dar Al Istithmar Ltd. Presentation. (2006). Sukuk: An introduction to the underlying principles and structure. Retrieved from http://www.sukuk.com/wp-content/uploads/2014/03/Sukuk-Structures.pdf
• Erol, S. (2015), Ata Uluslararası Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş., Chartered Accounts and Management Consultants, A Member Firm of Kreston International, Independent Auditors’ Report.
• Haneef, R. (2009). From asset-backed to asset light structures: The intricate history of sukuk. Isra International Journal of Islamic Finance, 1(1), 103-126.
• Kammer, A., Norat, M., Pinon, M., Prasad, A., Towe, C., & Zeidane, Z. (2015). Islamic finance: Opportunities, challlenges and policy options. International Monetary Fund, April, 1–33.
• Küçükçolak, N. (2008). Faizsiz finansman sertifikası Sukuk’un Türk sermaye piyasası açısından değerlendirilmesi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi. 45(520), 23–35.
• Saeed, A., & Salah, O. (2012). History of sukuk: pragmatic and idealist approaches to structuring sukuk. In M. Ariff, M. Iqbal & S. Mohamad The Islamic debt market for sukuk securities (pp. 55–56). Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
• Saidi, N. H. (2012). Stylized facts about islamic sukuk markets. In M. Ariff, M. Iqbal & S. Mohamad The Islamic debt market for sukuk securities (pp. 55–56). Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
• Skully, M. T. (2012). Securitization issues and Islamic financial products with reference to sukuk. In M. Ariff, M. Iqbal & S. Mohamad The Islamic debt market for sukuk securities (pp. ?? –??). Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
• Tariq, A. A., & Dar, H. (2007). Risks of sukuk structures: Implications for resource mobilization. Thunderbird International Business Review, 49, 203–223.
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2016). Yıllık raporlar ve istatistiksel veriler. Erişim adresi: http://www.tkbb.org.tr/
• World Bank Group. (2014). Sukuk markets, policy research working paper, 7133. Retrieved from http://documents.worldbank.org/curated/en/637041468320946094/Sukuk-markets-a-proposed-approach-for-development
• Zawya (2014). Yıllık veriler ve istatiskler. Erişim adresi: https://www.zawya.com