An Evaluation of Behçet Necatigil's Poems “Yakarış” “Atatürk” and “Kovboy Filimleri” In Terms of Sound Symbolism

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 70 - 81, 29.12.2018

Hayriye Yılmaz

Öz

Sounds, which are the smallest units in the
establishment of effective verbal communication are combined to form a
vocabulary of the language in different ways. Phonetics, one of the
sub-branches of linguistics, examines the acoustic and physiological properties
of sounds. Sound symbolism based on sound-meaning harmony is an issue that
connects phonetics and semantics. Sound- meaning harmony is related to the
emotive meaning of the word, since sound plays a big role in the formation of
this meaning. Especially in poetry studies, an analysis that will centre the
relation between sound and meaning will provide a better understanding of the
poetry. In addition, such a study will show how emotion in poetry is supported
by sounds. In this study, the poems of Behçet Necatigil's "Yakarış",
"Atatürk" and "Kovboy Filimleri" were evaluated in terms of
sound symbolism. Considering the characters of vowels and consonants in these
poems, the harmony of emotions and themes with sounds was evaluated. The poems
have been chosen by considering the differences they reflected with regard to
emotion and themes. In this way, the connection between the characteristics of
the voices and the emotions evoked by them is revealed.

Anahtar Kelimeler

Poetry, Behçet Necatigil, sound symbolism, phonetics, semantics, sound-meaning relationship

Behçet Necatigil’in “Yakarış”, “Atatürk” ve “Kovboy Filimleri” Şiirlerinin Ses Sembolizmi Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Sesler,
sözlü iletişimin kurulmasında etkili olan en küçük birimlerdir ve farklı şekillerde
birleşerek dillerin söz varlıklarını oluştururlar. Dil biliminin alt
dallarından olan ses bilimi (fonetik), seslerin akustik ve fizyolojik
özellikleri üzerine çalışmalar yapmaktadır. Ses-anlam uyumuna dayanan ses
sembolizmi ise ses bilimi ile anlam bilimini birleştiren bir konudur. Ses-anlam
uyumu, sözcüğün duygu değeri ile ilgilidir. Çünkü sesler bu değerin oluşmasında
büyük rol oynar. Özellikle şiir incelemelerinde ses-anlam ilişkisini merkeze
alacak çalışmalar yapmak, şiirin daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Ayrıca
şiirde verilmek istenen duygunun seslerle nasıl desteklendiğini de gözler önüne
serecektir. Bu çalışmada Behçet Necatigil’in “Yakarış”, “Atatürk” ve “Kovboy
Filimleri” adlı üç şiiri ses sembolizmi açısından değerlendirilmiştir. Bu
şiirlerde, ünlü ve ünsüz seslerin karakterleri merkeze alınarak şiirlerde
işlenen duygu ve izleklerin seslerle uygunluğu değerlendirilmiştir. Çalışmamıza
dâhil ettiğimiz şiirler birbirlerinden tümüyle farklı duyguları işlemeleri ve farklı
izlekleri barındırmaları dikkate alınarak seçilmiştir. Böylece Necatigil’in
şiirlerindeki seslerin karakterleri ve seslerin okuyucuda uyandırdığı duygular
arasındaki bağ ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

şiir, Behçet Necatigil, ses sembolizmi, ses bilimi, anlam bilimi, ses-anlam ilişkisi

Kaynakça

• Adıyaman, C. (2010). Türkçede ses ve anlam ilişkisi üzerine bir inceleme. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, Ed. İlyas Yazar, İzmir.
• Aksan, D. (2013). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim (II. cilt).Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Akyıldız Ay, D. (2017). Ses sembolizmi ve ses-anlam uyumunun farklı bir sınıflandırma denemesi. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: 57, Sayı: 57. s. 17-27.
• Anday, M. C. (1998). Toplu şiirleri (cilt: II), Adam Yay., İstanbul.
• Coşkun, M. V. (2000). Türkiye ve Özbek Türkçelerinde “ğ”. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. Sayı: 9. s. 251-260.
• Coşkun, M. V. (2015). Türkçenin ses bilgisi (Gözden geçirilmiş 1. basım). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Çebi, H. (1987). Bütün yönleriyle Necip Fazıl Kısakürek’in şiiri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Dilçin, C. (1991). Fuzuli’nin bir gazelinin şerhi ve yapısal yönden incelenmesi. Türkoloji. D.S. IX.
• Durmuş, M. (2006). Sesbirim-anlambirim arasındaki ilişkiler düzeyi ve Melih Cevdet Anday’ın şiirlerinde sesbirimsel yinelemeler. Hürriyet Gösteri, Sayı: 278. s.76-80.
• Gökalp, G. (1992). Behçet Necatigil’in şiirlerinde aile. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güncel Türkçe Sözlük (Erişim Tarihi: 10.12.2018). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts.
• Güz, N. (1987). Şiirsel işlev ve yapısal çözümleme. Dilbilim. Sayı: VII. s. 83-99.
• İmer, K., Kocaman, A., Özsoy, A. S. (2011). Dilbilim sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Jakobson, R. (1960). Closing statement: linguistic and poetics; style in language. Cambridge Massachusetts: MIT Press.
• Kaplan, M. (1946). Tevfik Fikret ve şiiri. İstanbul: Türkiye Yayınevi.
• Karaağaç, G. (2018). Dil bilimi terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kawahara, S., Shinohara, K., Grady, J. (2015). I conic inferences about personality: From sounds and shapes. Iconicity: east meets west. S. 14, ss. 57-70. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Köhler, W. (1929/1947). Gestalt psychology. New York: Liveright.
• Mandelbaum, D. G. (1949). Edward Sapir selected writings in language, culture, and personality. Berkeley, Los Angeles, London: University of Califırnia Press.
• Necatigil, B. (2017). Şiirler bütün yapıtları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Platon (2015). Kratylos. (F. Akderin, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Porzig, W. (2018). Dil denen mucize. (Ü. Vural, Çev.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ramachandran, V. S., Hubbard, E. M. (2001). Synaesthesia - a window ınto perception, thought and language. Journal of consciousness studies. Cilt: 8, Sayı: 12. s. 3–34.
• Saraç, Y. (2007). Klâsik Edebiyat Bilgisi-Belâgat. İstanbul: Gökkubbe Yayınevi.
• Saussure, F. de (1998). Genel dilbilim dersleri. (B. Vardar, Çev.). İstanbul: Multilingual.
• Yavuz, H. (2008). Edebiyat ve sanat üzerine yazılar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.