Aday Öğretmenlerin Değerler Eğitimine İlişkin Görüşleri

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 7 - 15, 26.07.2019

Fehmi Demir

Öz

Bu
araştırmanın amacı, aday öğretmenlerin öğrencilerin değer kazanım sürecindeki
rollerine ilişkin görüşlerini tespit etmektir. Araştırmada nitel araştırma
desenlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırma, 2016–2017
eğitim–öğretim yılı, Batman ili Gercüş ilçesinde gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın çalışma grubu, farklı okul ve branşlarda çalışan 50 aday öğretmenden
oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma
verileri, görüşme formu ile elde edilmiştir. Aday öğretmenlerden elde edilen
veriler, içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, aday
öğretmenler, öğrencinin değer kazanım sürecinde en çok “saygı, sevgi, dürüstlük, doğruluk, hoşgörü ve sorumluluk” olmak
üzere 46 değer üzerinde durduğu ortaya çıkmıştır. Aday öğretmenler, öğrencilere
değerleri “değer açıklama, değer aktarma,
değer analizi, eylem ve gözlem yoluyla öğrenme ve örtük öğrenme”
yaklaşımları ile kazandırdığı tespit edilmiştir. Aday öğretmenlerin,
öğrencilerin değer kazanım sürecinde “çevresel imkânlar”, “öğrenci çabası” ve
“öğretmen çabasına” ihtiyaç duydukları ve öğrencilerin değer kazanım durumunu
“değeri ifade etme”, “eylemlerini gözleme” ve “paydaş görüşleri”ne başvurarak
tespit ettikleri ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

değerler, değerler eğitimi, aday öğretmen

The Opinions of the Novice Candidate Teachers on the Values Education

Öz

The aim of this study is to determine the
opinions of novice teacher about the role of teachers in the value gaining
process of students. The research was designed as a case study from qualitative
research designs. The research was conducted in Gercüş district of Batman
province in 2016-2017 academic year. The study group consisted of 50 novice
teachers working in different schools and branches. Interview form was used as
data collection tool. The research data were obtained via interview form. The
data were analyzed with content analysis. According to the results of the
research, it was found out that the novice teachers emphasized 46 values and
“respect, love, honesty, truth, tolerance and responsibility” are mostly
mentioned values in the student’s value gaining process. It was determined that
novice teachers made values to students with “value clarification, value
inculcation, value analysis, learning through action and observation and
implicit learning” approaches. It has been revealed that novice teachers need
“environmental opportunities”, “student effort” and “teacher effort” in the
students’ value gaining process and novice teachers determined the students'
appreciation by “expressing value”, “observing their actions” and referring to
“stakeholder views”.

Anahtar Kelimeler

Values, value education, novice teacher

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt: 6, No: 16, 9-27.Akbaş, O. (2014). Sosyal bilgilerde değerler ve öğretimi. B. Tay ve A. Öcal (Editörler). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi (3. Baskı). (343-369) içinde. Ankara: Pegem Akademi.Aydın, M. Z. ve Gürler, Ş. A. (2013). Okulda değerler eğitimi (3. Baskı). Ankara: Nobel.Bal, U. G. (2004). Çocuklar ve değerler eğitimi. Çoluk Çocuk Dergisi, 45, ss. 18-20.Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.Baysal, N. (2014). Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler yönüyle değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. Ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Can Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (2. Baskı). M. Bütün ve S. B. Demir (Çeviri Editörleri) Ankara: Siyasal Kitapevi.Çengelci, T. (2010). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması. Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.Çınar, A. (2013). Değerler felsefesi ve psikolojisi. Bursa: Emin Yayınları. Demircioğlu, İ. H. ve Demircioğlu, E. (2014). Tarih eğitimi ve değerler. R. Turan ve K. Ulusoy (Editörler), Farklı yönleriyle değerler eğitimi. (269-285) içinde. Ankara: Pegem Akademi.Demirli, C. (2007). Elektronik portfolyo öğretim sürecinin öğrenen tutumlarına ve öğrenme algılarına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.DÖGM (2010). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi (4. 5. 6. 7. Ve 8. Sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB yayınları.Elkatmış, M. (2009). Hayat bilgisi öğretiminde değer eğitimi. B. Tay (Editör). Hayat bilgisi öğretimi. (335-365) içinde. Ankara: Maya Akademi.Eryılmaz, M. A. (2016). Sınıf öğretmenlerinin üçüncü sınıf hayat bilgisi derslerinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Genç, S. Z., Tutkun, T. ve Çoruk, A. (2015). Değer ve eğitimi sorunsalı: Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre durum tespiti. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11 (2), 374-397.Helstead, J. M. and Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Combridge journal of education, Vol: 30, No: 2, p.169-202.Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Keskin, Y., Öksüz, Y., Gelen, İ. ve Yılmaz, H. B. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bazı evrensel değerleri kazanım düzeylerinin karşılaştırılması (Samsun ili örneği). On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (2), 351-374.Kuzu, K. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri ve bu değerlerin sınıf içi uygulamalara yansıması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.Özen, Y., Güleryüz, K. ve Özen, K. (2012). İlköğretim 1-3 sınıf hayat bilgisi, 4-5 sosyal bilgiler dersideki değerler ve değerler eğitiminin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 4, 277-286.TTKB (2004). Sosyal bilgiler dersi (4. 5. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB yayınları.TTKB (2015). İlkokul hayat bilgisi dersi (1. 2. Ve 3. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB yayınları.Uçar S. (2009). Sosyal bilgiler programındaki değerlerle ilgili kazanımlara yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.Ulusoy, K. ve Arslan, A. (2014). Değerli bir kavram olarak değer ve değerler eğitimi. R. Turan ve K. Ulusoy (Editörler), Farklı yönleriyle değerler eğitimi. (1-16) içinde. Ankara: Pegem Akademi.Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2015). Değerler eğitimi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.Uzunkol, T. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde değerler öğretimi - II. R. Turan, A. M. Sünbül ve H. Akdağ (Editörler), Sınıf öğretmenleri ve adayları için hayat bilgisi öğretimi. (127-158) içinde. Ankara: Anı Yayıncılık. Yazar, T. (2014). Toplumsal yaşam ve değerler. R. Turan ve K. Ulusoy (Editörler), Farklı yönleriyle değerler eğitimi. (95-114) içinde. Ankara: Pegem Akademi.Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Tubar-XIX, 499-522. 29 Temmuz 2017 tarihinde http://www.dergipark.ulakbim.gov.tr/tubar/article/download/5000072921/5000067145 adresinden alınmıştır.Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin.Yılmaz, M. (2013). Değerler eğitimi ve okul etkinlikleri. İstanbul: Dem Yayınları.