Bafra'nın Geleneksel Ahşap Köy Evleri

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 24 - 45, 28.12.2020

Şerif Tümer

https://doi.org/10.46628/itbhssj.809073

Öz

Samsun iline bağlı bir ilçe olan Bafra gerek nüfus gerekse yüzölçümü bakımından bazı illerden daha büyük bir ilçedir. Bafra’nın tarihsel sürecini milattan önce 5000 yıllarından itibaren takip edebilmekteyiz. İkiztepe yerleşimi bu noktada gerek arkeolojik açıdan gerekse geleneksel ahşap konutların gelişim aşaması bakımından oldukça önemlidir. Bu yerleşimde yapılan kazı çalışmaları neticesinde ahşap malzemenin konutlarda kullanımının Bafra özelinde yaklaşık 2500 yıllık bir tarihi serüveni olduğu anlaşılmıştır. Sadece malzeme değil yapım sisteminin de günümüzde hâlâ varlığını sürdürdüğü görülmektedir. Çantı/çandı ve kandil ev olarak da bilinen ahşap evler Bafra’nın güneyinde, yükseltiye bağlı gelişim gösteren köylerde karşımıza çıkmaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda ahşaptan yapılmış 50 konut tespit edilmiştir. Bu çalışmada, içine girilen ve ölçüsü alınan 34 konut incelenecektir. Konutların çoğu günümüzde hâlihazırda kullanılmaktadır. Fakat bu konutların artık terkedilmeye başlandığı, mevcut konutların yanına modern tabir edilen konutların inşa edildiği görülmüştür. Ahşap konutlar ise ya kaderine terkedilmiş durumda ya depo olarak kullanılmakta ya da sökülerek yakacak olarak kullanılmaktadır. Ulaşım ağının gelişmesi, ekonomik koşullardaki iyileşme ise bu süreci ciddi anlamda hızlandırarak geleneksel ahşap konutların hızla yok olmasına neden olmaktadır. Mevcut ahşap konutların birkaç on yıl içerisinde tamamen ortadan kaybolabileceği öngörüsü ile oldukça önemsediğimiz bu çalışma -belki de- Bafra köylerindeki son örneklerin ele alındığı bir çalışma olarak kayıtlara geçecektir.

Anahtar Kelimeler

Bafra köy evleri, Kırsal mimari, Ahşap ev, Çantı ev

Kaynakça

• Çal, H. (1996). The Architecture Of Boyabat Village Hauses. The Ottoman Hause Papaers From The Amasya Symposium, 46-53.
• Gür, Ş. Ö. (2005). Doğu Karadenizde Kırsal Mimari. İstanbul: Milli reasürans T.A.Ş.
• Özgüner, O. (1970). Köyde Mimari Doğu Karadeniz. Ankara: Mimarlık Fakültesi Yayını.
• Özkan, T. (2012). 19. Yüzyılın İlk Yarısında Bafra Kazası Nüfusu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Tuna, C. (2009). İkiztepe Yapıları. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Uzun, H. (2019). Ağaköy (Bartın-Ulus) Geleneksel Konutları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.