Öğretmenlerin Örgütsel Destek Algıları ile Psikolojik İyi Oluşları Arasındaki İlişki

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 17, 31.07.2022

Osman Tayyar Çelik , Ümit Kahraman

https://doi.org/10.46628/itbhssj.1134102

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada farklı okul kademelerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkiye odaklanılmıştır. Ayrıca araştırmada öğretmenlerin örgütsel destek algıları ve psikolojik iyi oluşları cinsiyet, okul türü ve aynı okulda çalışma süresi açısından incelenmiştir. Çalışma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Uşak ilinde görev yapan 4494 öğretmen örneklemini ise tesadüfi örnekleme yöntemiyle belirlenen 374 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin analizinde t testi, ANOVA, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve çoklu doğrusal regresyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin örgütsel destek algıları ve psikolojik iyi oluşlarının yüksek düzeyde olduğu, erkek öğretmenlerin örgütsel destek algılarının cinsiyete göre anlamlı şekilde farklılaştığı ancak okul türü ve aynı okulda çalışma süresine göre anlamlı farklılık göstermediği, öğretmenlerin psikolojik iyi oluşlarının cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermezken okul türü ve aynı okulda çalışma süresine göre anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile psikolojik iyi oluşları arasında yüksek düzeyde anlamlı ilişkilerin olduğu, örgütsel destek algısının psikolojik iyi oluşu pozitif yönde anlamlı şekilde yordadığı ve psikolojik iyi oluştaki varyansın yaklaşık %43’ünün örgütsel destek algısıyla açıklanabildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel destek algısı, psikolojik iyi oluş, öğretmen

Destekleyen Kurum

İnönü Üniversitesi

Proje Numarası

2630

Kaynakça

• Ahmed, I., Ismail, W.K.W., & Amin, S.M. (2014). Role of organizational support in teachers’ responsiveness and students outcomes: evidence from a public sector university of Pakistan. International Journal of Educational Management, 28(2), 246-256.
• Akdoğan, A., & Polatçı, S . (2013). Psikolojik sermayenin performans üzerindeki etkisinde iş aile yayılımı ve psikolojik iyi oluşun etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1) , 273-294.
• Aldrup, K., Klusmann, U., Lüdtke, O., Göllner, R., & Trautwein, U. (2018). Student misbehavior and teacher well-being: Testing the mediating role of the teacher-student relationship. Learning and Instruction, 58, 126-136.
• Aydın Küçük, B . (2020). KOVID-19 Küresel Salgın döneminde örgütsel destek algısının iş yerinde mutluluk üzerindeki etkisi: psikolojik güçlendirmenin aracı rolü. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(2) , 1348-1372.
• Bogler, R., & Nir, A.E. (2012), "The importance of teachers' perceived organizational support to job satisfaction: What's empowerment got to do with it?", Journal of Educational Administration, 50(3), 287-306.
• Bozkurt Bostancı, A. (2013). The mediator role of perceived administrator support in the relationship between teachers’ perceptions of organizational justice and organizational support. International Journal of Social Sciences, 3(3), 823-834.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Caesens, G., Stinglhamber, F., Demoulin, S., De Wilde, M., & Mierop, A. (2019). Perceived organizational support and workplace conflict: The mediating role of failure-related trust. Frontiers in Psychology, 9, 1-13.
• Csikszentmihalyi, M., & Seligman, M. (2000). Positive psychology. American Psychologist, 55(1), 5-14.
• Çankaya, M. (2020). Sağlık çalışanlarında algılanan örgütsel destek ve psikolojik iyi oluşun işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(8), 79-98.
• Çankır, B., & Şahin, S. (2018). Psikolojik iyi-oluş ve iş performansı: çalışmaya tutkunluğun aracı rolü. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2549-2560. doi:10.17218/hititsosbil.487244.
• Çobanoğlu, F., & Derinbay, D. (2016). The perceived organizational support level of primary school teachers. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 176-190
• Çokluk. Ö. (2010). Lojistik regresyon analizi: Kavram ve uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1357-1407.
• Diener, E., & Diener, C. (1996). Most people are happy. Psychological Science, 7(3), 181–185. doi: 10.1111/j.1467-9280.1996.tb00354.x
• Diener, E. (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55(1), 34.
• Edinger, S. K., & Edinger, M. J. (2018). Improving teacher job satisfaction: The roles of social capital, teacher efficacy, and support. The Journal of Psychology, 152(8), 573-593.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S., & Sowa, D. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 71(3), 500–507. doi:10.1037/0021-9010.71.3.500
• Eisenberger, R., Lynch, P., Aselage, J., & Rohdieck, S. (2004). Who takes the most revenge? Individual differences in negative reciprocity norm endorsement. Personality and Social Psychology Bulletin, 30(6), 787–799. doi:10.1177/0146167204264047
• Eisenberger, R., & Stinglhamber, F. (2011). Antecedents of perceived organizational support. In R. Eisenberger & F. Stinglhamber (Eds.), Perceived organizational support: Fostering enthusiastic and productive employees (pp. 61-97). Washington, DC: American Psychological Association.
• Engels, N., Aelterman, A., Petegem, K. V., & Schepens, A. (2004). Factors which influence the well-being of pupils in Flemish secondary schools. Educational Studies, 30(2), 127-143.
• Ertürk, A., Keskinkılıç Kara, S.B., & Zafer Güneş, D. (2016). Duygusal emek ve psikolojik iyi oluş: Bir yordayıcı olarak yönetsel destek algısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1723-1744.
• Fariba, K., Mostafa, S., & Jashveqani, B. (2019). Investigating the Relationship between Perceived Organizational Support and Organizational Trust. Czech-polish Historical and Pedagogical Journal, 11(2), 171-181.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson. Gizir, S., & Fakiroğlu, M. (2020). The role of teachers' perceived organizational support on their perceptions of communication climate in their schools. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 271-284.
• Göçen, A., (2019). Öğretmenlerin yaşam anlamı, psikolojik sermaye ve cinsiyetinin psikolojik iyi oluşlarına etkisi. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(1), 135-153.
• Göçen, A. (2019). Öğretmenlerin yaşam anlamı, psikolojik sermaye ve cinsiyetinin psikolojik iyi oluşlarına etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(1), 135-153.
• Gökyer, N., & Türkoğlu, İ. (2018). Liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 43(196), 317-340.
• Gustems, J., Calderon, C., Batalla, A., & Esteban, F. (2018). The role of coping responses in the relationship between perceived stress and psychological well-being in a sample of Spanish educational teacher students. Psychological Reports, 122(2), 380–397.
• Helms-Lorenz, M., & Maulana, R. (2016). Influencing the psychological well-being of beginning teachers across three years of teaching: Self-efficacy, stress causes, job tension and job discontent. Educational Psychology, 36(3), 569-594.
• Holliman, A. J., Revill-Keen, A., & Waldeck, D. (2020). University lecturers’ adaptability: examining links with perceived autonomy support, organisational commitment, and psychological wellbeing. Teaching Education, 33(1), 42-55.
• Huppert, F. A. (2009). Psychological well‐being: Evidence regarding its causes and consequences. Applied psychology: Health and Well‐being, 1(2), 137-164.
• Kanbur, E., & Mazıoğlu, V .(2021). Psikolojik İyi Oluşun İş Becerikliliği Üzerine Etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(2) , 1839-1857.
• Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Katıtaş, S., Karadaş, H., & Coşkun, B. (2022). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının öğretmenlerin öznel iyi oluş ve iş doyumları üzerindeki etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 62, 182-207.
• Kayri M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (Post Hoc) teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 51-64.
• Keyes, C. L. M., Shmotkin, D., & Ryff, C. D. (2002) Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82, 1007–1022.
• Kinman, G., & Johnson, S. (2019). Special section on well-being in academic employees. International Journal of Stress Management, 26(2), 159–161.
• Kumandaş Öztürk, H. (2019). Araştırma modelleri ve türleri. (K. Yılmaz ve R.S. Arık Ed.). Eğitimde araştırma yöntemleri için (ss, 76-98). Ankara: Pegem akademi Yayıncılık.
• Kurtessis, J. N., Eisenberger, R., Ford, M. T., Buffardi, L. C., Stewart, K. A., & Adis, C. S. (2017). Perceived organizational support: A meta-analytic evaluation of organizational support theory. Journal of Management, 43(6), 1854-1884.
• Lipińska-Grobelny, A., & Narska, M. (2021). Self-efficacy and psychological well-being of teachers. E-mentor, 3(90), 4-10.
• Masoom, M. R. (2021). Educators' self-esteem: the effect of perceived occupational stress and the role of organizational support. International Journal of Educational Management, 35(5), 1000-1015.
• McInerney, D. M., Ganotice, F. A., King, R. B., Morin, A. J., & Marsh, H. W. (2015). Teachers’ commitment and psychological well-being: Implications of self-beliefs for teaching in Hong Kong. Educational Psychology, 35(8), 926-945.
• Nayır, F. (2014). Algılanan örgütsel destek ölçeğinin kısa form geçerlik güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 89 – 106.
• Nayır, F. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlere sağlanan örgütsel desteğe ilişkin görüşleri, öğretmenlerin örgütsel destek algısı ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Nayır, F., & Taşkın, P. (2017). Eğitim örgütlerinde örgütsel destek algısı ile inisiyatif alma davranışı arasındaki ilişki. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1319-1356.
• Oğuz Duran, N., & Çalışkan, B. (2020). Psikolojik iyi oluş, cinsiyet, mesleki kıdem ve okuldaki görev süresinin öğretmen kültürlerarası duyarlılığını yordamadaki rolleri. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(1), 198-218.
• Pazy, A. (2011). The relationship between pay contingency and types of perceived support : Effects on performance and commitment, EuroMed Journal of Business, 6(3), 342-358.
• Rhoades, L., & Eisenberger, R. (2002). Perceived organizational support: a review of the literature. Journal of Applied Psychology, 87(4), 698.
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141–166.
• Seligman, M. E. (2012). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. Atria, Newyork.
• Price, D., & McCallum, F. (2015). Ecological influences on teachers’ well-being and “fitness”. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 43(3), 195-209.
• Taşpınar, M. (2017). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamalı nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması [The adaptation of psychological well-being into Turkish: A validity and reliability study]. Hacettepe University Journal of Education, 28(3), 374-384.
• Toytok, E. H., & Yıldırım M. B. (2018).Meslek liselerinde karşılaşılan disiplin sorunlarının sınıf düzeylerine göre dağılımlarının ve nedenlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1759-1778.
• Tuzgöl-Dost, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Turner, N., Barling, J., & Zacharatos, A. (2002). Positive psychology at work. Handbook of Positive Psychology, 52, 715-728.
• Uzun, T. (2018). Öğretmenlerin algıladığı örgütsel destek ile örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: Örgütsel güvenin aracı rolü. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(18), 133-155.
• Weiland, A. (2021). Teacher well-being: Voices in the field. Teaching and Teacher Education, 99, 1-11.
• Wright, T. A., Cropanzano R., & Bonett D. G. (2007). The moderating role of employee positive well-being on the relation between job satisfaction and job performance. Journal of Occupational Health Psychology, 12(2), 93-104.
• Wong, Y. H. P., & Zhang, L. F. (2014). Perceived school culture, personality types, and wellbeing among kindergarten teachers in Hong Kong. Australasian Journal of Early Childhood, 39(2), 100-108.
• Xu, Z., & Yang, F. (2021). The impact of perceived organizational support on the relationship between job stress and burnout: a mediating or moderating role?. Current Psychology, 40(1), 402-413.
• Yakut, S., & Yakut, İ. (2018). Öğretmenlerde psikolojik iyi oluş ve iş yerinde dışlanma ilişkisi. Electronic Turkish Studies, 13(18), 1357-1376.
• Yusof, Y. Z., Hashim, R. A., & Ariffin, T. F. T. (2015). Pemodelan hubungan antara kesejahteraan hidup, keserakanan, dan kesejahteraan di tempat kerja dengan efikasi guru secara kolektif. Malaysian Journal of Learning and Instruction, 12, 177-204.