ENTEGRE ENTROPI-TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE TEDARİKÇİ DEĞERLENDİRME VE SEÇME PROBLEMİNİN ÇÖZÜMLENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 37, 551 - 568, 01.06.2020

Zeynep Özgüner , Mert Özgüner

Öz

İşletmelerin sürdürülebilirliklerinin ve rekabet avantajı sağlamada önemli bir tamamlayıcı olan tedarikçi seçimi konusu önemli bir karar sürecidir. Karar vermeden önce kriterlerin ve öncelik sıralarının belirlenmesi için etkin bir yöntem seçilmelidir. Bu problem, günümüze kadar birçok değişik yöntem ve yaklaşımlar yardımıyla çözülmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, tedarikçi seçiminde hangi kriterleri göz önünde bulundurduklarını belirlemek ve karar vericilere yardımcı olacak yöntemleri kullanarak öneriler sunmaktır. Çalışmada, işletmenin tedarikçi seçimi problemi Entropi ve Topsis yöntemleri ile ele alınmıştır. Literatür araştırması ve uzman görüşleriyle 6 kriter ve 10 tedarikçi firma belirlenmiştir. Tedarikçi seçiminde kullanılan kriterlerin önem ağırlıkları, objektif bir değerlendirme tekniği olarak adlandırılan Entropi yöntemiyle belirlenmiştir. Hesaplanan ağırlıklar kullanılarak bir sonraki aşamada, işletmelerin performansları Topsis yöntemiyle ölçülmüştür. Entropi ile Topsis yöntemlerinden meydana gelen bütünleşik yaklaşımın, tedarikçi seçiminde karar vericiler için yardımcı bir yöntem olduğu görülmüştür. Çalışmanın sonucunda karar verme süreci detaylı bir şekilde analiz edilerek yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, Tedarikçi Seçimi, Entropi, Topsis

ANALYSIS OF SUPPLIER EVALUATION AND SELECTION PROBLEM WITH INTEGRATED ENTROPI-TOPSIS METHODS

Öz

Supplier selection, which is an important complement in providing sustainability and competitive advantage, is an important decision process. An effective method for determining criteria and priorities should be chosen before making a decision. This problem has been tried to be solved with various methods and approaches until today.The aim of the study is to determine which criteria they consider in the selection of suppliers and to provide suggestions using methods to help decision makers. In this study, the supplier selection problem of the enterprise is discussed with Entropy and Topsis methods. 6 criteria and 10 suppliers were determined by literature review and expert opinions. The importance weights of the criteria used in the selection of suppliers were determined by the Entropy method, which is called an objective evaluation technique. At the next stage, the performances of the enterprises were measured by Topsis method using the calculated weights. The integrated approach consisting of Entropy and Topsis methods has been found to be an auxiliary method for decision makers in supplier selection. As a result of the study, decision making process was analyzed and interpreted in detail.

Anahtar Kelimeler

Multi Criteria Decision Making, Supplier Selection, Entropy, Topsis

Kaynakça

• Ada, E., Kazançoğlu, Y. ve Aracıoğlu, B. (2005), “Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Tedarikçi Seçiminin Analitik Hiyerarşik Süreç İle Gerçekleştirilmesi”, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25-27 Kasım, 605-611.
• Akdeniz, H. A. ve Turgutlu, T. (2007), “Türkiye’de Perakende Sektöründe Analitik Hiyerarşik Süreç Yaklaşımıyla Tedarikçi Performans Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (1) 1-17.
• Aksoy, R. ve Oğuz, T. (2011). Tedarik Zinciri Yönetiminde, Tedarikçi Seçme ve Değerlendirme Sürecinde Kullanılan Seçim Kriterleri ve Kdz. Ereğli’de Bir Alan Araştırması, Koçak, M., Teker, S., (edt.), Prof. Dr. Sadık Kırbaş’a Armağan Kitap, (1-15), İstanbul, Es Yayınları.
• Akyüz, Y. ve Soba, M. (2013), “Electre Yöntemiyle Tekstil Sektöründe Optimal Kuruluş Yeri Seçimi: Uşak İli Örneği”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (19) 185-198.
• Akyüz, G. (2012), “Bulanık Vikor Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 197-215.
• Akyüz, G. ve Aka, S. (2017), “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Tedarikçi Performansı Değerlendirmede Toplamsal Bir Yaklaşım”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(2), 28-46.
• Arıkan, M.ve Gökbek, B. (2014), “Çok Ölçütlü Karar Verme Yaklaşımlarına Dayalı Tedarikçi Seçimi: Elektronik Sektöründe Bir Uygulama”, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 30 (5), 346-354.
• Ayçin, E. ve Aşan, H. (2018), “Bıst’te İşlem Gören Bilişim Sektöründeki Firmaların Finansal Performanslarının Entropi ve Topsis Yöntemleri İle Değerlendirilmesi”, İzmir Uluslararası İktisadi İdari Bilimler Kongresi, 1-20.
• Ávilaa, P., Mota, A., Pires, A., Baston, J. Purnik, G. ve Teixeira, J. (2012), “Supplier’s Selection Model Based On An Empirical Study”, Procedia Technology, 5 , 625 – 634.
• Bakır, M. ve Atalık, Ö. (2018), “Entropi ve Aras Yöntemleriyle Havayolu İşletmelerinde Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10/1, 617- 638.
• Boran, F. E., Genç, S., Kurt, M. ve Akay, D. (2009), “A Multi Criteria Intuitionistic Fuzzy Group Decision Making for Supplier Selection with TOPSIS Method”, Expert Systems with Applications, 36, 11363–11368.
• Chang, B., Chang, C. W. ve Wu, C. H. (2011), “Fuzzy Dematel Method For Developing Supplier Selection Criteria”, Expert Systems with Applications, 38, 1850-1858.
• Çakın, E. ve Özdemir, A. (2013), “Tedarikçi Seçim Kararında Analitik Ağ Süreci (ANP) ve Electre Yöntemlerinin Kullanılması ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(2), 339-364.
• Çatı, K., Eş, A. ve Özevin, O. (2017), “Futbol Takımlarının Finansal ve Sportif Etkinliklerinin Entropi Ve Topsis Yöntemiyle Analiz Edilmesi: Avrupa’nın 5 Büyük Ligi Ve Süper Lig Üzerine Bir Uygulama”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13 (1).
• Dağdeviren, M. ve Eraslan, E. (2008), “Promethee Sıralama Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 69-75.
• Dağdeviren, M. ve Eren, T. (2001), “Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2), 41-52.
• De Boer, Luitzen, Eva Labro ve Pierangela Morlacchi (2001), “A Review of Methods Supporting Supplier Selection”, European Journal Of Purchasing and Supply Management, 7(2), 75-89.
• Eleren, A. (2007), “Kuruluş Yeri Seçiminin Fuzzy Topsis Yöntemi İle Belirlenmesi: Deri Sektörü Örneği”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 13, 280-295.
• Erol, İ. ve Ferrell JR, W. G. (2009), “Integrated Approach for Reorganizing Purchasing: Theory and a Case Analysis on a Turkish Company”, Computers & Industrial Engineering, 56(4), 1192-1204.
• Fazlollahtabar, H., Mahdavi, I., Ashoori, M.T., Kaviani, S., Mahdavi-Amiri, N., (2011), “A Multi-Objective Decision-Making Process of Supplier Selection and Order Allocation for Multi-Period Scheduling in An Electronic Market”, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 52, 1039–1052.
• Garg, M. ve Kumar, M. (2018), “Identifying influential segments from word co-occurrence networks using AHP”, Cognitive Systems Research 47, 28–41.
• Göktürk, İ. F., Eryılmaz, A.Y., Yörür, B. ve Yuluğkural, Y. (2011), “Bir İşletmenin Tedarikçi Değerlendirme ve Seçim Probleminin Çözümünde AAS ve VIKOR Yöntemlerinin Kullanılması”, Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25, 61-74.
• Görener, A. (2013), “Tedarik Zinciri Stratejisi Seçimi: Bulanık Vikor Yöntemiyle İmalat Sektöründe Bir Uygulama”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(3), 47-62.
• Humphreys, P.K., Wongb, Y.K. ve Chanb, F.T.S. (2003), “Integrating Environmental Criteria into The Supplier Selection Process”, Journal of Materials Processing Technology, 138, 349–356.
• Jadidi O., Hong, T.S., Firouzi, F., (2009), “TOPSIS Extension for Multi-Objective Supplier Selection Problem under Price Breaks”, International Journal of Management Science and Engineering Management, 4(3), 217-229.
• Kahraman, C., Cebeci, U. ve Ulukan, Z. (2003), “Multi-Criteria Supplier Selection Using Fuzzy AHP”, Logistics Information Management, 16 (6), 382-394.
• Kara, İ ve Ecer, F. (2016), “AHP- Vikor Entegre Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi: Tekstil Sektörü Uygulaması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 255-272.
• Karaatlı, M. (2016), “Entropi-Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri İle Bütünleşik Bir Yaklaşım: Turizm Sektöründe Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 63-77.
• Karaöz, A.E., Akyüz, G. A. ve Tekin, K. (2019), “Tedarikçi Seçimi Uygulamaları: Bilgi Ve İletişim Teknolojileri Perspektifli Bir Literatür Taraması”, Selçuk Üniversitesi Müh. Bilim ve Tekn. Derg., 7(2), 362-378.
• Karami, A., Johansson, R. (2014). “Utilization of Multi Attribute Decision Making Techniques to Integrate Automatic and Manual Ranking of Options”, Journal of Information Science and Engineering,, 30: 519-534.
• Kasirian, M.N. ve Yusuff R.M., (2013), “An Integration of A Hybrid Modified TOPSIS with A PGP Model for the Supplier Selection with Interdependent Criteria”, International Journal of Production Research, 51 (4) 1037–1054.
• Kenger, M. D. ve Organ, A (2017), “Banka Personel Seçiminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden Entropi Temelli Aras Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (4), 152-170.
• Koç, E. (2019), “Uluslararası Tedarikçi Seçim Probleminde Bulanık Dematel Yönteminin Kullanımı”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 339-355.
• Ofluoğlu, P. ve Miran, B. (2014), “Bulanık Mantık Yöntemiyle En İyi Tedarikçi Seçimi Sorunu: Türkiye’deki Hazır Giyim Firmalarına Yönelik Bir Uygulama Çalışması”, Tekstil ve Mühendis, 21: 96, 1-9.
• Olson, D. L. (2004), “Comparison of Weights in TOPSIS Models”, Mathematical and Computer Modelling, 40, 721-727.
• Ömürbek, N., Karaatlı, M., Cömert, H. G. (2016), “AHP-SAW ve AHP-ELECTRE Yöntemleri ile Yapı Denetim Firmalarının Değerlendirmesi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 14 (27) 171-199.
• Ömürbek, N., Eren, H. ve Dağ, O. (2017), “Entropi-Aras ve Entropi-Moosra Yöntemleri İle Yaşam Kalitesi Açısından Ab Ülkelerinin Değerlendirilmesi”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2) 29-48. Özbek, A. ve Eren, T. (2013), “Analitik Ağ Süreci Yaklaşımıyla Üçüncü Parti Lojistik (3PL) Firma Seçimi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 95-113.
• Özdağoğlu, A., Yakut, E., Bahar, S. (2017), “Machine Selection in a Dairy Product Company with Entropy and SAW Method Integration”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 341-359.
• Özçelik, G. ve Atmaca, H. E. (2014), Satın Alma Süreci İçin Moora Metodu İle Tedarikçi Seçimi Problemi , III. Ulusal Lojistik Ve Tedarik Zinciri Kongresi 15-17 Mayıs 2014, Trabzon.
• Özdemir, A. (2010), “Ürün Grupları Temelinde Tedarikçi Seçim Probleminin Ele Alınması ve Analitik Hiyerarşi Süreci İle Çözümlenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 12(1), 55-84.
• Paksoy, T. ve Güleş, H. K. (2006), “Analytic Hierarchy Process for Supplier Selection Problem in Supply Chain Management: Case Study of A Textile Manufacturer Firm”, Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Sigma 2006/4, 100-109.
• Sarı, T., Timor, M., (2016), “Integrated Supplier Selection Model Using ANP, Taguchi Loss ve Promethee Methods”, Journal of Applied Quantitative Methods, (11)1, 19-34.
• Shyur, H.J., Shih, H.S., (2006), “A Hybrid MCDM Model for Strategic Vendor Selection”, Mathematical and Computer Modelling, 44, 749–761.
• Supçiller, A. A. ve Çapraz, O. (2011), “AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13 (12. Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması, İstatistik Özel Sayısı), 1-22.
• Swift, C. O. (1995), “Preferences for Single Selection Criteria Sourcing and Supplier”, Journal of Business Research 32, 105-111.
• Tufan, C. ve Kılıç, Y. (2019), “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Lojistik İşletmelerinin Finansal Performanslarinin Topsis ve Vikor Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 119-137.
• Vonderembse, M. A. ve Tracey, M. (1999), “The Impact of Supplier Selection Criteria and Supplier Involvement on Manufacturing Performance”, The Journal of Supply Chain Management: A Global Review of Purchasing and Supply, 33-39.
• Xia, W. ve Wu, Z. (2007), “Supplier Selection With Multiple Criteria in Volume Discount Environments”, Omega 35, 494–504.
• Wang, J. W., Cheng, C. H. ve Kun-Cheng, H. (2009), “Fuzzy Hierarchical TOPSIS for Supplier Selection”, Applied Soft Computing, 377-386.
• Wang, T. C., Lee, H. D. (2009), “Developing a Fuzzy TOPSIS Approach Based on Subjective Weights and Objective Weights”, Expert Systems with Applications, 36 (5), 8980-8985.
• Wu, J., Sun, J., Lıang, L. & Zha, Y. (2011), “Determination Of Weights For Ultimate Cross Efficiency Using Shannon ENTROPY”, Expert Systems with Applications, 38 (5), 5162-5165.
• Yavuz, V. A. (2016), “Coğrafi Pazar Seçiminde Promethee ve Entropi Yöntemlerine Dayalı Çok Kriterli Bir Analiz: Mobilya Sektöründe Bir Uygulama”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 163-177.
• Yılızatı, T. ve Yazıcıoğlu, O., (2019), “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Global Tedarikçi Seçimi: Otomotiv Yan Sanayi’de Bir Uygulama”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(5), 296-307.
• Yong, D. (2006), “Plant Location Selection Based on Fuzzy TOPSIS”, Int J Adv Manuf Technol, 28, 839–844.
• Zhang, H., Gu, C. L., Gu, L. W., Zhang, Y., (2011), “The Evaluation of Tourism Destination Competitiveness by TOPSIS & Information Entropy–A Case in the Yangtze River Delta of China”, Tourism Management, 32(2), 443-451.