A RESEARCH TO DETERMINE THE MEDIATING ROLE OF VOLUNTARY SIMPLICITY IN THE EFFECT OF RELIGIOSITY PERCEPTION ON MUSLIM CONSUMER BEHAVIOR

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: Temmuz 2020(Özel Ek) - Prof. Dr. Sabri ORMAN Özel Sayısı, 426 - 448, 31.07.2020

Hilal Öztürk Küçük , Hasan Ayyıldız

Öz

Muslim consumer behavior has become a subject of curiosity in today's consumer society, where everything begins to become commodified. When it is difficult to resist today’s consumer society, the effect of the religious levels of consumers on consumption behavior is the essence of this study. Another aim of the study is to investigate the mediating effect of a simple life (voluntary simplicity) which the religion of Islam is strongly emphasized. Using quantitative research method, data were gathered by online survey applied 523 consumers over the age of 18 living in Turkey. SPSS and AMOS programs were used in the analysis of the obtained data. The mediating role of variables also was tested by Sobel test. According to findings from this research, the moral dimension of the Islamic religiosity scale has a higher clarification in explaining Muslim consumer behavior than the dimensions of faith and worship. It was also determined that moral dimension had no impact on voluntary simplicity. The voluntary simplicity scale was especially found to have on impact on the prodigality dimension of Muslim Consumer Behavior. In terms of mediating effect, it is seen that the desire of simple living has a full mediating effect on the impact of worship dimension on individual prodigality.

Anahtar Kelimeler

Religiosity, Muslim Consumption Behavior, Voluntary Simplicity, SEM

DİNDARLIK ALGISININ MÜSLÜMAN TÜKETİCİ DAVRANIŞI ÜZERİNE ETKİSİNDE GÖNÜLLÜ SADELİĞİN ARACILIK ROLÜNÜ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz

Her şeyin metalaşmaya başladığı günümüz tüketim toplumu içerisinde Müslüman tüketici davranışları bir merak konusu haline gelmiştir. Tüketim toplumuna karşı direnmenin zor olduğu bu dönemde tüketicilerin dindarlık düzeylerinin tüketim davranışları üzerindeki etkisi bu çalışmanın özünü oluşturmaktadır. Çalışmanın bir diğer amacı ise İslam dininin önemle üzerinde durduğu sade bir yaşamın (gönüllü sadelik) aracılık etkisini araştırmaktır. Çalışmada nicel bir araştırma metodu kullanılarak, online anket aracılığı ile Türkiye’de yaşayan 18 yaş üstü 523 tüketiciden veri toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS ve AMOS programı kullanılmıştır. Yine değişkenlerin aracılık rolüne ilişkin etkinin hesaplanmasında Sobel testinden faydalanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, İslami dindarlık ölçeğinin ahlak boyutu Müslüman Tüketici Davranışını açıklamada inanç ve ibadet boyutlarından daha yüksek bir açıklayıcılığa sahiptir. Yine, ahlak boyutunun gönüllü sadelik üzerinde herhangi bir etkisi olmadığı tespit edilmiştir. Gönüllü sadelik ölçeğinin ise Müslüman tüketici davranışının özellikle israf boyutu üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Aracılık etkisi açısından bakıldığında ise, ibadet boyutunun bireysel israf üzerine etkisinde sade yaşam arzusunun tam aracılık etkisi olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dindarlık, Müslüman Tüketici Davranışı, Gönüllü Sadelik, YEM

Kaynakça

• Ab Talib, Mohamed Syazwan (2016). Emerging Halal Food Market: An Institutional Theory of Halal Certificate Implementation. Management Research Review, 39 (9), 987-997.
• Abd Rahman, Azmawani vd. (2015). Consumers and Halal Cosmetic Products: Knowledge, Reli-giosity, Attitude And Intention. Journal of Islamic Marketing, 6 (1), 148-163.
• Abdul Aziz, Yuhanis ve Chok, Nyen Vui (2013). The Role of Halal Awareness, Halal Certification, and Marketing Components in Determining Halal Purchase Intention among Non-Muslims in Malaysia: A Structural Equation Modeling Approach. Journal of Internatio-nal Food & Agribusiness Marketing, 25 (1), 1-23.
• Abu-Hussin, Mohd Fauzi vd. (2017). Halal Purchase Intention Among the Singaporean Muslim Minority. Journal of Food Products Marketing, 23 (7), 769-782. Akar, Muhlis (2011). Tüketim Ahlakı ve İsraf (3. Baskı). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Alam, Syed Shah ve Hisham, Rohani Mohd Badrul (2011). Is Religiosity an Important Determinant on Muslim Consumer Behaviour in Malaysia? Journal of Islamic Marketing, 2 (1), 83-96. Alexander, Samuel ve Ussher, Simon (2012). The Voluntary Simplicity Movement: A Multi-National Survey Analysis in Theoretical Context. Journal of Consumer Culture, 12 (1), 66-86.
• Al-Hyari, Khalil vd. (2012). Religious Beliefs and Consumer Behaviour: From Loyalty To Boycotts. Journal of Islamic Marketing, 3 (2), 155-174. Argan, Metin vd. (2012). Tükenmeden Tükettiren Yaşam Tarzı: Gönüllü Sadelik”, Akkılıç, Emin vd. (Ed.). 17. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiriler Kitabı, Elhan Kitap Yayın Dağıtım, Ankara, 201-220.
• Arslan, Hüseyin (1994). İslam’da Tüketici Hakları (1. Baskı). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Ayyıldız, Hasan ve Cengiz Ekrem (2006). Pazarlama Modellerinin Testinde Kullanılabilecek Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (1), 63-84.
• Bailey, Jessica, M and Sood, James (1993). The Effects Of Religious Affiliation On Consumer Be-havior: A Preliminary Investigation. Journal of Managerial Issues, 5 (3), 328-352.
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The Moderator–Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173- 1182.
• Breckler, S. J. (1990). Applications of covariance structure modeling in psychology: Cause for Concern? Psychological Bulletin. 107 (2), 260-273.
• Burns, Alvin, C. and Bush, Ronald, F. (2015). Marketing Research, (Ed. Fatma Demirci Orel-7.Baskı). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık. Büyüköztürk, Şener (2008). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı.(9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cengiz, Hakan (2014). Gönüllü Sade Yaşam Davranışının Ölüm Tüketimi Davranışına Yönelik Tu-tumlar Üzerine Etkisi: Türk ve Amerikan Kültürleri Arasında Bir Karşılaştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi - Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Craig-Lees, Margaret ve Hill, Constance, (2002). Understanding Voluntary Simplifiers. Psychology and Marketing, 19(2), 187-210.
• Dave, L. A., Hayes vd. (2016). Human Gut Endogenous Proteins As a Potential Source Of Angio-tensin-I-Converting Enzyme (ACE-I), Renin Inhibitory and Antioxidant Peptides. Pepti-des, 76, 30-44.
• Delener, Nejdet (1990). The Effects of Religious Factors on Perceived Risk in Durable Goods Purchase Decisions. The Journal of Consumer Marketing, 7 (3), 27-38.
• Demirezen, İsmail (2015). Tüketim Toplumu ve Din ( 1. Basım), İstanbul: Çınar Matbaacılık ve Yayıncılık.
• Diyanet İşleri Başkanlığı (1999). İlmihal II, İslam ve Toplum. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Diyanet İşleri Başkanlığı (2014). Türkiye’de Dini Hayat Araştırması. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Elgin, D. ve Mitchell, A. (1977). Voluntary simplicity. The Co-Evolution Quarterly, 3, 5-18.
• Emari, Hossein (2015). Prodigality in Islamic Lifestyle: A New Scale Development. Journal of Islamic Marketing, 6 (2), 188 – 208.
• Erdoğmuş, İrem Eren ve Karapınar, Ekin (2014). Gönüllü Sadelik Akımının Pazarlama Açısından Değerlendirilmesi” Sümersan Köktürk vd. (Ed.). Pazarlama Vizyonunu Genişleten Yeniden Doğan Pazarlar (1. Baskı İçinde, 173-193), İstanbul: BETA Yayınları.
• Essoo, Nittin ve Dibb, Sally (2004). Religious Influences on Shopping Behaviour: An Exploratory Study. Journal of Marketing Management, 20 (7-8), 683-712.
• Gayatri, Gita vd (2005). Understanding Service Quality From The Islamic Customer Perspective. ANZMAC Conference: Services Marketing, 75-81.
• Gegez, Ercan (2015). Pazarlama Araştırmaları. (5. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Gökçen, Gürbüz ve Gönen, İbrahim (2017). Katilim Bankalarının Finans Sektörü İçindeki Yeri Ve Katilim Bankalarına Yönelik Müşteri Algısı. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (1), 61-77.
• Gül, Ali Rıza (2009). Tüketimde Meşruiyet Sorunu ve Kur’an. Dini Araştırmalar, 12 (34), 59-96.
• Gürbüz, Sait ve Şahin, Faruk (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. (5. Baskı). İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Hamid, M.A. (1999). Islamic Economics An Introductory Analysis( 1th Ed.), Bangladesh.
• Haneef, Mohamed Aslam and Furgani Hafas (2009). Developing The Ethical Foundations of Is-lamic Economics: Benefiting From Toshihiko Izutsu. Intellelctual Discourse, 17(2), 173-199
• Haque, Ahasanul, vd. (2015). Non-Muslim Consumers’ Perception Toward Purchasing Halal Food Products In Malaysia. Journal of Islamic Marketing, 6 (1), 133-147.
• Hossain, Basharat (2014). Application of Islamic Consumer Theory: An Empirical Analysis in the Context of Bangladesh. Global Review of Islamic Economics and Business, 2 (1), 69-83.
• Huneke, Mary E. (2005). The Face of the Un-Consumer: An Empirical Examination of the Practice of Voluntary Simplicity in the United States. Psychology & Marketing, 22(7), 527–550.
• Iwata, Osamu (1997). Attitudinal And Behavioral Correlates Of Voluntary Simplicity Lifestyles. Social Behavior and Personality, 25(3), 233-240.
• Iwata, Osamu (2006). An Evaluation of Consumerism and Lifestyle as Correlates of a Voluntary Simplicity Lifestye. Social Behavior and Personality, 34 (5), 557-568.
• İnce, Abdullah (2018). Tüketim Dinamikleri Ölçeği: Kurumsal Din Eğitimi Almış Bireylerde Tüketim Eğilimleri. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22 (1), 63-92.
• Kalaycı, Şeref (Ed. ) (2016). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (7. Baskı). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kamaruddin, Abdul Razak (2007). Religiosity and Shopping Orientation: A Comparative Study of Malaysia and Thailand Consumers. Journal of Global Business Management, 3(2).
• Khan, Mubbsher Munawar vd. (2017). Investigating The Consumer Behavior For Halal Endorsed Products Case Of An Emerging Muslim Market. Journal of Islamic Marketing, 8 (4), 625-641.
• Kline, Rex B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. (3rd Ed.), New York: Guilford Press.
• Kurt, Abdurrahman (2009). Dindarlığı Etkileyen Faktörler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1-26.
• Lane, Robert E. (1993). Does Money Buy Happiness? The Public Interest /Fall, 56-65.
• Leonard-Barton, Dorothy (1981). Voluntary Simplicity Lifestyles and Energy Conservation. Journal of Consumer Research, 8, 243-252.
• Mannan, M.A. (1973). İslam Ekonomisi Teori ve Pratik. (2. Baskı). İstanbul: Fikir Yayıncılık.
• McGouran, Cathy ve Prothero, Andrea, (2016). Enacted Voluntary Simplicity – Exploring the Consequences of Requesting Consumers to Intentionally Consume Less. European Journal of Marketing, 50 (1/2), 189-212.
• Özbek, Volkan vd. (2013). İşletme Öğrencilerinin Dindarlık Düzeyleri ve Etik Niyetlerinin Pazarlama Etiği Bağlamında Değerlendirilmesi. Business and Economics Research Journal, 4 (3), 111-129.
• Özkan, Hilal (2011). Hanefi Mezhebinde Helal Gıda Kriterleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Salman, Faryal and Siddiqui, Kamran (2011). An exploratory study for measuring consumers awareness and perceptions towards halal food in Pakistan. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 3(2): 639-649.
• Sandıkçı, Özlem (2011). Researching Islamic Marketing: Past and Future Perspectives. Journal of Islamic Marketing, 2 (3), 246-258. Saunders,M., Philip L., and Adrian T. (2000). Research Methods for Business Students (2nd Ed.). Prentice Hall.
• Schneider, Helmut vd. (2011). The Impact of Intrinsic Religiosity on Consumers’ Ethical Beliefs: Does It Depend on the Type of Religion? A Comparison of Christian and Moslem Consumers in Germany and Turkey. Journal of Business Ethics, 102, 319–332.
• Shah, R. and Goldstein, S. M. (2006). Use of structural equation modeling in operations management research: Looking back and forward. Journal of Operations Management, 24, 148–169
• Shama, Avraham (1980). How Marketers Can Cater To “Voluntary Simplicity” Segment. Marketing News, 2-3.
• Simon vd. (2010). Confirmatory Factor Analysis And Recommendations for Improvement of The Autonomy-Preference-Index (API). Health Expectations, 13, 234-243.
• Tatlı, Halim vd. (2017). Katılım Bankacılık Hizmetlerinde Tüketici Tercihlerini Etkileyen Faktörler: Bingölde Bir Uygulama. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 9 (2), 65-80.
• Terzi ve Altunışık (2016). Müslüman Tüketicilerin İsraf Kavramına Bakışı: Türkiye, Katar ve Endonezya Ölçeğinde Kültürlerarası Bir Mukayese. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 86-103.
• Terzi, Hasan (2016). Müslüman Tüketicilerin İsraf Davranışlarının Rasyonel Tüketim Ve Gösterişçi Tüketim Bağlamında İncelenmesi: Kültürlerarası Bir Karşılaştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Terzi, Hasan ve diğerleri (2016). The Relationship Between Religiosity and Consumer Behaviour among Arab, Turkish, and Indonesian Students: Testing an 8th Century A.D. Measure of Islamic Religisoity. Int. J. Teaching and Case Studies, 7 (3/4), 207-222.
• Tiliouine, Habib vd. (2009). Islamic Religiosity, Subjective Well-Being, and Health. Mental He-alth, Religion & Culture,12 (1), 55-74.
• Yeniçeri, Celal (1996). İslam Açısından Tüketim, Tüketicinin Korunması ve Ev İdaresi (1. Baskı). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Yıldırım, Ahmet (2014). Sade Hayat ve Din. International Journal of Science Culture and Sport, 1, 328-339.
• Yılmaz, Veysel ve Dalbudak, Zeynep İlhan (2018). Aracı Değişken Etkisinin İncelenmesi: Yüksek Hızlı Tren İşletmeciliği Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14 (2), 517-534.
• Yousaf, Salman ve Malik, Muhammad, Shaukat (2013). Evaluating The Influences of Religiosity and Product Involvement Level on The Consumers. Journal of Islamic Marketing, 4 (2), 163-186.
• Zakiah, Farah and Al-Aidaros, Al-Hasan (2017). Customers’ Islamic ethical behavior: the case of Malaysian İslamic Banks. Humanomics, 33(3), 371-383.
• Zavestoski, Stephen (2002). The Social - Psychological Bases of Anticonsumption Attitudes. Psychology & Marketing, 19 (2), 149-165.