ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLE YAŞAMIN ANLAMI VE ALGILANAN SOSYAL DESTEK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 39, 1182 - 1199, 27.12.2020

Halime Eker , İbrahim Taş , Gazanfer Anlı

https://doi.org/10.46928/iticusbe.786008

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinde yaş, cinsiyet, sosyal destek ve yaşamın anlamının psikolojik sağlamlığı yordayıp yordamadığını araştırmaktır. Araştırma grubunu 436 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Bunların 142’si (%32.6) erkek, 294’ü (%67.4) kadındır. Katılımcıların yaşları 17-31 arasında değişmekte olup, yaş ortalamaları 20.40’tür. Veri toplamak için Kişisel Bilgi Formu, Yaşamın Anlamı Ölçeği, Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Psikolojik Sağlamlık Ölçeği kullanılmıştır. Normallik varsayımlarının karşılandığı görüldükten sonra analizlere geçilmiştir. Psikolojik sağlamlık ile aileden algılanan sosyal destek, arkadaştan algılanan sosyal destek ve mevcut yaşam anlamı arasında pozitif ilişki tespit edilmiştir. Psikolojik sağlamlığın, cinsiyet, aileden algılanan sosyal destek, arkadaştan algılanan sosyal destek ve mevcut yaşam anlamı tarafından yordandığı tespit edilmiştir. Elde edilen veriler alan yazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik sağlamlık, sosyal destek, yaşam anlamı, cinsiyet

Kaynakça

• Açıkgöz, M. (2016). Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ile mizah tarzları ve mutluluk düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Adler, A, (2003). Yaşamın anlam ve amacı. İstanbul: Say Yayınları.
• Aiena, B. J., Buchanan, E. M., Smith, C. V. ve Schulenberg, S. E. (2016). Meaning, resilience, and traumatic stress after the Deepwater Horizon oil spill: A study of Mississippi coastal residents seeking mental health services. Journal of Clinical Psychology, 72(12), 1264-1278. DOI: 10.1002/jclp.22232
• Ak, S. (2019). Eğitim fakültesi öğrencilerinde problemli internet kullanımının yalnızlık, yaşam doyumu ve algılanan sosyal destek ile ilişkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Akın, A. ve Taş, İ. (2015). Yaşam anlamı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 27-36. DOI: 10.7827/TurkishStudies
• Alibekiroğlu, P. B., Akbaş, T., Ateş, F. B., ve Kırdök, O. (2018). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide öz-anlayışın aracı etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(2), 1-17.
• Arslan, H. (2018). Psikolojik danışmanların mutluluk, psikolojik sağlamlık ve bağımlılık durumları arasındaki ilişkiler. Sağlık Bilimlerinde Eğitim Dergisi, 1(1), 17-35.
• Aydın, B. (2010). Üniversite öğrencilerinin duygusal zeka ve umut düzeyleri ile psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Aydın, E. (2018). Çocukluk çağı travmatik yaşantılarının psikolojik sağlamlık ve depresyon belirtileri üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, M. ve Egemberdiyeva, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(1), 37-53.
• Aydın, İ., Öncü, E., Akbulut, V. ve Küçük Kılıç, S. (2019). Öğretmen adaylarında boş zaman sıkılma algısı ve psikolojik sağlamlık ilişkisi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(1).
• Beutel, M. E., Glaesmer, H., Decker, O., Fischbeck, S. ve Brahler, E. (2009). Life satisfaction, distress, and resiliency across the life span of women. The Journal of North American Menopause Society, 16, 1132-1138.
• Bilgin, O. ve Taş, İ. (2018). Effects of perceived social support and psychological resilience on social media addiction among university students. Universal Journal of Educational Research, 6(4), 751-758., DOI: 10.13189/ujer.2018.060418
• Block, J. ve Kremen, A. M. (1996). IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), 349-361.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (Genişletilmiş 19. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin mutluluk, psikolojik sağlamlık ve öz yeterlik düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Carreno, D. F., Eisenbeck, N., Cangas, A., García-Montes, J. M., Del Vas, L. G. ve María, A. T. (2020). Spanish adaptation of the Personal Meaning Profile-Brief: Meaning in life, psychological well-being, and distress. International Journal of Clinical and Health Psychology, 20(2), 151-162.
• Cutrona, C. E. ve Russell, D. W. (1988). The provisions of social relationships and adaptation to stress. In W. H. Jones & D. Perlman (Eds.), Advances in personal relationships (Vol. 1, pp. 37-67). Greenwich, CT: JAI Press.
• Çapan, B. E. ve Arıcıoğlu A. (2014). Psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak affedicilik. e-International Journal of Educational Research, 5(4), 70-82.
• Çavuş, M. F. ve Pekkan N. Ü. (2017). Algılanan sosyal desteğin sosyal girişimciliğe etkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Business and Economics Research Journal, 8(3), 519-532.
• Çevik, C., Ciğerci, Y., Kılıç, İ. ve Uyar, S. (2020). Relationship between smartphone addiction and meaning and purpose of life in students of health sciences. Perspect Psychiatr Care. 56, 705-711. https://doi.org/10.1111/ppc.12485
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel. Ankara: PegemAkademi.
• De Klerk, J. J., Boshoff, A. B. ve Wyk, R. V. (2009). Measuring meaning in life in South Africa: Validation of an instrument developed in the USA. South African Journal of Psychology, 39(3), 314-325.
• Demirbaş N. ve Keklik İ. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşamda anlam ve yılmazlıkları arasındaki ilişki. XI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi (3-5 Ekim 2011), 3-5.
• Demirbaş-Çelik, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin yaşamda anlam ve yaşam amaçları arasındaki ilişki. Mediterranean Journal of Humanities, 6(1), 133-141.
• Demirci Seyrek, Ö. ve Ersanlı, K. (2017). Üniversite öğrencilerinde yaşamın anlamı ile psikolojik esneklik arasındaki ilişki. Electronic Turkish Studies, 12(4), 143-162.
• Dogra, A. K., Basu, S. ve Das, S. (2011). Impact of meaning in life and reasons for living to hope and suicidal ideation: A study among college students. SIS J. Proj. Psy. & Ment Health, 18, 89-102.
• Doğan, T. (2004). Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeğinin Türkçe’ye uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
• Du, H., Li, X., Chi, P., Zhao, J. ve Zhao, G. (2017). Meaning in life, resilience, and psychological well-being among children affected by parental HIV. AIDS care, 29(11), 1410-1416. DOI: 10.1080/09540121.2017.1307923
• Dwyer, A. L. ve Cummings, A. L. (2001). Stress, self-efficacy, social support and coping strategies in university students. Canadian Journal of Counseling, 35, 208-220.
• Eker, D., Arkar, H. ve Yaldız, H. (2001). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(1)17-25.
• Ekşi, H., Sayın, M. ve Liman, M. (2019). Otantikliğin yaşamın anlamı üzerindeki etkisinin incelenmesi: Amaç bilincinin aracı rolü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65), 795-803.
• Erpay, T. (2017). Tek başına olma ve tek başına olmayı tercih etmenin yalnızlık, yaşamda anlam ve utangaçlıkla ilişkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eşkisu, M. (2009). Liseli öğrencilerin zorbalık düzeyleri ile aile işlevleri ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Frankl, V. E. (2016). İnsanın anlam arayışı. (30. Baskı) İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Fraser, M., Richman, J. ve Galinsky, M. (1999) Risk, protection and resilience: Toward a conceptual framework for social work practice. Social Work Research, 23, 131-143.
• Güloğlu, B. ve Karaırmak, Ö. (2010). Üniversite öğrencilerinde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 11(2), 73-88.
• Hamdan-Mansour A. ve Dawani H. (2007). Social support and stress among university students in Jordan. International Journal of Mental Health Addiction, 6, 442-450. 10.1007/s11469-007-9112-6.
• Herrman, H., Stewart, D. E., Granados, N. D., Berger, E. L., Jackson, B. ve Yuen, T. (2011). What is resilience? Canadian Journal of Psychiatri, 56(5), 258-265.
• Hoşoğlu, R., Kodaz, A. F., Bingöl, T. Y. ve Batık, M. V. (2018). Öğretmen adaylarında psikolojik sağlamlık. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 217-239. DOI: 10.26466/opus.405751
• Jaarsma, T. A., Pool, G., Ranchor, A. V. ve Sanderman, R. (2007). The concept and measurement of meaning in life in dutch cancer patients. Psycho-Oncology, 16, 241-248. https://doi.org/10.1002/pon.1056
• Jim, H. S., Purnell, C. Q., Richardson, S.A., Golden-Kreutz, D ve Andersen, B. L. (2006). Measuring meaning in life following cancer. Quality of Life Research, 15, 1355-1371.
• Kaba, İ. ve Keklik, İ. (2016). Öğrencilerin üniversite yaşamına uyumlarında psikolojik dayanıklılık ve psikolojik belirtiler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 98-113.
• Kapıkıran, Ş. ve Acun-Kapıkıran, N. (2016). Optimism and psychological resilience in relation to depressive symptoms in university students: Examining the mediating role of self-esteem. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 16(6), 2087-2110.
• Karaatlı, M. (2014). Verilerin düzenlenmesi ve gösterimi. Ş Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. 6. Baskı. Ankara: Asil Yayıncılık, 257-270.
• Karaırmak, Ö. ve Güloğlu, B. (2014). Deprem deneyimi yaşamış yetişkinlerde bağlanma modeline göre psikolojik sağlamlığın açıklanması. Cukurova University Faculty of Education Journal, 43(2), 1-18. DOI: 10.14812/cufej.2014.0010
• Korkut-Owen, F., Demirbaş-Çelik, N. ve Doğan, T. (2017). Üniversite öğrencilerinde iyilik halinin yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(64), 1461-1479.
• Küçüksille, E. (2014). Çoklu doğrusal regresyon modeli. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (s. 47-66). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kwag, Y. K. (2013). Effect of self-esteem, ego-resilience, social support on nursing student's adjustment to college. Journal of the Korea Academia-Industrial, 14(5),178-2186. DOI: 10.5762/KAIS.2013.14.5.2178 2178-2186
• Leontiev, D. A. (2005). Three facets of meaning. Journal of Russian and East European Psychology, 43(6), 45-72.
• Makas, S. (2019). Yaşam doyumunun duyguları ifade etme, kendini toparlama gücü ve algılanan sosyal destek açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Masood, A., Masud, Y. ve Mazahir, S. (2016). Gender differences in resilience and psychological distress of patients with burns. Burns, 42(2), 300-306. 10.1016/j.burns.2015.10.006
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56, 227-238.
• Meral, B. S. (2018). Üniversite öğrencilerinde sosyal görünüş kaygısı ile algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mohseni, M., Iranpour, A., Naghibzadeh-Tahami, A., Kazazi, L. ve Borhaninejad, V. (2019). The relationship between meaning in life and resilience in older adults: a cross-sectional study. Health Psychology Report, 7(2), 133–138. https://doi.org/10.5114/hpr.2019.85659
• Moore, R. C., Eyler, L. T., Mausbach, B. T., Zlatar, Z. Z., Thompson, W. K., Peavy, G., ... ve Jeste, D. V. (2015). Complex interplay between health and successful aging: Role of perceived stress, resilience, and social support. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 23(6), 622-632. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4329284/ adresinden alınmıştır.
• Morgan, J ve Farsides, T. (2009). Measuring meaning in life. Journal of Happiness Studies, 10(2), 197-214.
• Nur Şahin, G. (2011). Üniversite öğrencilerinin kendini açma, öznel iyi oluşu ve algıladıkları sosyal destek düzeylerinin karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Öz, F. ve Bahadır Yılmaz, E. (2009). Ruh sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Psikolojik sağlamlık. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 16(3), 82-89.
• Özer, E. ve Deniz, M. E. (2014). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin duygusal zeka açısından incelenmesi. İlköğretim Online Dergisi, 13(4), 1240-1248.
• Pietrzak, R. H., Johnson, D. C., Goldstein, M. B., Malley, J. C. ve Southwick, S. M. (2009). Psychological resilience and post deployment socıal support protect against traumatic stress and depressive symptoms in soldiers returning from operations enduring freedom and Iraqi freedom. Depression and Anxiety, 0, 1-7.
• Ryff, C. D. ve Singer, B. (1998). The contours of positive human health. Psychological Inquiry, 9, 1-28. https://doi.org/10.1207/s15327965pli0901_1
• Sarason, I. G. ve Sarason, B. R. (1982). Concomitants of social support: Attitudes, personality characteristics, and life experiences. Journal of Personality, 50, 331-344.
• Sarwar, M., Inamullah, H., Khan, N. ve Anwar, N. (2010). Resilience and academic achievement of male and female secondary level students in Pakistan. Journal of College Teaching & Learning, 7(8), 19-24.
• Satıcı, S. A. ve Deniz, M. E. (2017). Mizahla başa çıkma ve iyilik hali: Psikolojik sağlamlık ve iyimserliğin aracılık rolünün incelenmesi. İlköğretim Online, 16(3), 1343-1356.
• Sayın, C. (2018). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile yalnızlık ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P. ve Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: assessing the ability to bounce back. International journal of behavioral medicine, 15(3), 194-200.
• Souri, H. ve Hasanirad, T. (2011). Relationship between resilience, optimism and psychological well-being in students of medicine. Social and Behavioral Sciences, 30(2011), 1541-1544.
• Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S. ve Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53, 80-93.
• Steger, M. F., Kashdan, T. B., Sullivan, B. A. ve Lorentz, D. (2008). Understanding the search for meaning in life: Personality, cognitive style, and the dynamic between seeking and experiencing meaning. Journal of Personality, 76, 2.
• Şahin, M., Aydın, B., Sarı, S.V., Kaya S. ve Pala, H. (2012) Öznel iyi oluşu açıklamada umut ve yaşamda anlamın rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836.
• Taşkıran, H. (2019). Üniversite öğrencilerinin Facebook kullanma alışkanlıkları ile mutluluk düzeyi ve sosyal destek algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Taylor, S. E. (2011). Social support: A review. In H. S. Friedman (Ed.), The Oxford handbook of health psychology (pp. 189–214). New York, NY: Oxford University Press.
• Terzi, Ş. (2008). The relationship between psychological hardiness and perceived social support of university students. Hacettepe University Journal of Education, 35, 297-306.
• Tümlü, G. Ü. ve Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(3), 205-213. DOI: 10.5961/jhes.2013.078
• Tüzün, Z. (1997). Life events, depression, social support systems, reasons for living and suicide probability among university students (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yalçın, İ. ve Malkoç, A. (2015). The relationship between meaning in life and subjective well-being: Forgiveness and hope as mediators. Journal of Happiness Studies, 16, 915-29. doi:10.1007/s10902-014-9540-5
• Yavuzer, Y., Albayrak, G. ve Keldal, G. (2018). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişki: Problem çözme becerilerinin aracılık etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 242-255. DOI: 10.16986/HUJE.2017027085
• Yıkılmaz, M. ve Demir-Güdül, M. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşamda anlam, bilinçli farkındalık, algılanan sosyoekonomik düzey ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. Ege Eğitim Dergisi, (16)2, 297-315.
• Yıldırım, İ. (1997). Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87.
• Yıldırım, E. (2019). Ailesinin yanında yaşayan ve ailesinin yanında yaşamayan üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlıklarının yordayıcısı olarak algılanan sosyal destek ve mutluluk düzeylerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, E., Yılmaz, E. ve Karaca, F. (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi, 18(2), 71-79.
• Yu, Y., Peng, L., Chen, L., Long, L., He, W., Li, M. ve Wang, T. (2014). Resilience and social support promote posttraumatic growth of women with infertility: The mediating role of positive coping. Psychiatry Research, 215(2), 401-405.
• Zimet, G. D., Powel, S. S., Farley, G. K., Werkman, S. ve Berkoff, K. A. (1988). Psychometric characteristics of the multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 55, 610-617.