The Effect of Lean Management Practices on Human Resources Management in Companies: A Research in Istanbul and Kocaeli Cities

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 40, 1 - 23, 25.06.2021

Cafer Şafak Eyel , Özge Şirin Denizli

https://doi.org/10.46928/iticusbe.726307

Öz

Purpose: Within the scope of this study, it is aimed to examine the effect of lean management on human resources management practices in companies using lean management practices. Method: A survey questionnaire was prepared to carry out the research, and the survey was conducted on 253 employees. In order to determine the attitude towards lean management practices, Lean Management Scale developed by Derin (2008) with 24 statements was used. To measure the attitude towards human resources management practices, Human Resources Management Practices Scale developed by Akın and Erdost-Çolak (2012) with 33 statements was used. Findings: As the results of factor analysis conducted on Lean Management Scale, there emerged two factors as Utilities and Facilities, and Initiative and Participation; moreover, there emerged three factors as Performance System, Recruitment and Participation in Decisions after factor analysis conducted on Human Resources Management Practices Scale. As the result of hypothesis tests, it was found that only Utilities and Facilities factor has positive and significant effect on Performance System and also Recruitment; furthermore, Utilities and Facilities factor and Initiative and Participation factor have positive and significant effect on Participation in Decisions. Originality: As the result of the research, it was found that lean management practices have positive and significant effect on human resources management practices. The findings make contribution to lean management literature and may guide the companies desiring to become lean.

Anahtar Kelimeler

Lean philosophy, lean management, human resources, human resources management

İŞLETMELERDE YALIN YÖNETİM UYGULAMALARININ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: İSTANBUL VE KOCAELİ İLLERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Amaç: Bu çalışmada, yalın yönetim uygulamaları kullanan işletmelerde yalın yönetimin insan kaynakları yönetimi uygulamaları üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma kapsamında bir anket formu oluşturulmuş ve 253 çalışan ile anket gerçekleştirilmiştir. Yalın yönetim uygulamalarına yönelik tutum için Derin (2008) tarafından geliştirilen, 24 maddelik Yalın Yönetim Ölçeği; insan kaynakları yönetimi uygulamalarına yönelik tutum için Akın ve Erdost-Çolak (2012) tarafından geliştirilen, 33 maddelik İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Yalın Yönetim Ölçeği’ne yapılan faktör analizi sonucunda Faydalar ve Olanaklar ile İnisiyatif ve Katılımcılık isimli iki faktör; İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları Ölçeği’ne yapılan faktör analizi sonucunda Performans Sistemi, İşe Alma ve Kararlara Katılım isimli üç faktör tespit edilmiştir. Yapılan hipotez testleri sonucunda; sadece Faydalar ve Olanaklar faktörünün Performans Sistemi ile İşe Alma üzerinde pozitif ve anlamlı etkisi bulunduğu, Faydalar ve Olanaklar faktörü ile İnisiyatif ve Katılımcılık faktörünün Kararlara Katılım faktörü üzerinde pozitif ve anlamlı etkisi olduğu tespit edilmiştir. Özgünlük: Araştırma neticesinde, yalın yönetim uygulamalarının insan kaynakları yönetimi uygulamaları üzerinde pozitif ve anlamlı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, yalın yönetim ile ilgili literatüre katkı sağlamakta ve yalınlaşmayı arzulayan işletmelere yol göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yalın felsefe, Yalın yönetim, İnsan kaynakları, İnsan kaynakları yönetimi

Kaynakça

• AbdulWahab, A. N., Mukhtar M., and Sulaiman, R., (2013), “A Conceptual Model of Lean Manufacturing Dimensions”, Procedia Technology, (11), 1292-1298.
• Akın, Ö., ve Erdost-Çolak, H. E., (2012), “İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarıyla Örgütsel Performans Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 85-114.
• Akgeyik, T., (2003), “Teknolojik Değişim, Post Fordist Eğilimler ve Endüstri İlişkilerinde Yeni Arayışlar”, Çimento İşveren Dergisi, (3), 1-14.
• Aydın, H., (2018), “Yalın Yönetim Anlayışının Çalışanların Motivasyonuna ve Hizmet Kalitesine Etkilerine Yönelik Bir Araştırma”, (Doktora Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
• Aytaç, Z., (2009), “Hastanelerde Yalın Yönetim Sistemleri”, (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
• Balcı, B. R., (2011), “Yalın Düşünce ve Muhasebe”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 39-58.
• Bingöl, D., (2006), İnsan Kaynakları Yönetimi, 6. Baskı, İstanbul, Arıkan Yayınları.
• Calp, M. H., (2016), “İşletmelerde Uygulanan İnsan Kaynakları Yönetiminde Veritabanı Kullanımının Önemi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 539-557.
• Can, A. V., ve Güneşlik, M., (2013), “Yalın Yönetim Felsefesinin Önemli Bir Boyutu Olarak Muhasebede Yalınlaşma Düşüncesi ve Bir Yalın Muhasebe Uygulaması Örneği: “Kendine Faturalama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (Ocak), 1-22.
• Cingöz, A., ve Akdoğan, A., (2013), “İnsan Kaynakları Yönetiminin Stratejik Bir Boyut Kazanması İçin Gerçekleştirilen Faaliyetlerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (42), 91-122.
• Çavmak, D., (2018), “Sağlık Hizmetlerinde Yalın Yönetim: Bir Özel Hastane Koroner Yoğun Bakımı Değerlendirmesi”, Usaysad Dergisi, 4(1), 54-73.
• Çilhoroz, Y., ve Arslan, İ., (2018), “Yalın Yönetim Yaklaşımı ve Sağlık Hizmetlerinde Uygulamaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(32), 156-185.
• Derin, N., (2008), “Çalışanların Algılamalarına Göre, Yalın Yönetimin İç İmaja Etkisi: Türkiye’deki Özel Hastanelerde Bir Araştırma”, (Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya).
• Derin, N., (2017), “Yalın Yönetimin Gerektirdiği Yalın İşgücü İşletme Performansını Artırır Mı?”, İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 19(1), 1-18.
• Ersoy, A., (2007), “Yalın Üretim Tekniklerinden Hızlı Kalıp Değişimi ve Bir İmalat İşletmesi Uygulaması”, (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir).
• Ferecov, R., (2011), İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerleme ve Uygulama, Bakü, Qafqaz Üniversitesi Yayınları.
• Fidecioğlu, A., (2005), “Japon Üretim ve Yönetim Tekniklerinin Türkiye’de Uygulanabilirliği ve Sakarya’da Bir Japon İşletmesinde Örnek Olay”, (Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya).
• Filizöz, B., (2003), “İnsan Kaynakları Yönetiminde Uluslararası Yaklaşım Gerekliliği”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1), 161-180.
• Gök, M. Ş., ve Arıcı, T., (2016), “Yalın Yönetim Sistemlerinde Alternatif Yaklaşım: Dinamik Kalite Yönetim Sistemi”, KOSBED, (31), 135-143.
• Göktaş, P., ve Baysal, H., (2018), “Türkiye’de Dijital İnsan Kaynakları Yönetiminde Bulut Bilişim”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(4), 1409-1424.
• Güler, E. Ç., (2006), “İşletmelerin E-İnsan Kaynakları Yönetimi ve E-İşe Alım Süreçlerindeki Gelişmeler”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 6(1), 17-23.
• Gündoğan, M. A., Gündoğan, A., ve Ünker, E., (2010), “Tekstil Terbiye Sektöründe Yalın Üretim Yöntemi ile Geleneksel Üretim Yönteminin Karşılaştırılması”, MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu 21-22 Ekim 2010-Düzce, 1-11.
• Kaya, E. N., ve Taş, İ. E., (2015). “Personel Yönetimi-İnsan Kaynakları Yönetimi Ayırımı”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 21-28.
• Öğüt, A., Akgemci, T., ve Demirsel, M. T., (2004), “Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi Bağlamında Örgütlerde İşgören Motivasyonu Süreci”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 277-290.
• Saurin T. A., and Ferreira C. F., (2009), “The Impacts of Lean Production on Working Conditions: A Case Study of A Harvester Assembly Line in Brazil”, International Journal of Industrial Ergonomics, (39), 403-412.
• Sayılar, Y., (2005), “İnsan Kaynakları Yönetimi Alanının Türkiye’deki Gelişim Çizgisi: Yönetim Organizasyon Kongreleri Üzerine Bir Araştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 147-176.
• Tikici, M., Aksoy, A., ve Derin, N., (2006), “Toplam Kalite Yönetiminin Radikal Unsurlarından Birisi Olarak Yalın Yönetim”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 20-33.
• Tunçer, P., (2012), “Değişen İnsan Kaynakları Yönetimi Anlayışında Kariyer Yönetimi”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 1-31.
• Yalın Enstitü Derneği, (2012), “Yalın Düşünce’nin Gelişimi”, Kalkınmada Anahtar Verimlilik, 24(278), 6-11.
• Yarımkaya, A., (2011), “İnsan Kaynakları Yönetimi”, İstanbul, İSO Yayını.
• Yasukawa K., Brown T., and Black, S., (2014), “Disturbing Practices: Training Workers To Be Lean”, Journal of Workplace Learning, 26(6/7), 392-405.