ÖĞRETMENLERİN YAŞAM AMACI, ANLAMI DÜZEYLERİ VE İYİ OLUŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ-DUYARLIK DEĞİŞKENİNİN ARACI ROL ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 40, 610 - 631, 25.06.2021

Demet Altıparmak , Halil Ekşi

https://doi.org/10.46928/iticusbe.884857

Cited By: 1

Öz

Amaç: Öğretmenlerin yaşam amacı ve anlamı düzeyleri ile iyi oluşları arasındaki ilişkide özduyarlık değişkeni alt boyutlarının (özsevecenlik, özyargılama, paylaşımların bilincinde olma, izolasyon, bilinçlilik ve aşırı özdeşleşme) aracı rolünün incelenmesidir.
Yöntem: Araştırmanın örneklemini, çok aşamalı örnekleme tekniği ile belirlenmiş olan 138’i (%30,8) kadın, 287’si (%69,2) erkek toplam 415 ortaokul ve lise kademesinde çalışan öğretmenden oluşturmaktadır. Katılımcılara veri toplamak için Yaşamın Anlam ve Amacı Ölçeği (PPMI), Beş Boyutlu İyi Oluş Modeli Ölçeği (PERMA), Özduyarlık Ölçeği (Self-Compassion Scale) ve sosyodemografik veri formu uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan istatistiksel veriler; Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu, Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) ve Bootstrapping analizleridir.
Bulgular: Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; öğretmenlerin yaşamda anlam ve amaç ile iyi oluş düzeylerinin anlamlı bir şekilde ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Yapısal eşitlik modeline göre yaşamda anlam ve amaç ile iyi oluş arasındaki ilişkide özduyarlık değişkeninin kısmi aracı rolü bulgulanmıştır. Modele göre; kişilerin yaşamda anlam ve amaç düzeylerinin yüksek oluşu özsevecenliği arttırmakta, özduyarlığın alt boyutu olan özsevecenliğin farklılaşması da iyi oluşu arttırmaktadır. Yaşamda anlam ve amaç ile izolasyon arasında negatif yönlü ilişki bulunmakta ve iyi oluşu da negatif yönde yordamaktadır.
Özgünlük: Yaşamda anlam ve amaç ile iyi oluş ilişkisinde özduyarlığın aracı rolü araştırmasının sonucu olarak, kişilerin yaşamlarındaki anlam ve amaç düzeyinin artması ile psikolojik iyi oluşun arttığı ve bu ilişkide özduyarlığın kısmi aracı rolü olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

yaşamın anlamı, yaşamın amacı, iyi oluş, özduyarlık, kendini aşkınlık

INVESTIGATING OF MEDIATING EFFECT OF SELF-COMPASSION IN RELATIONSHIP OF LIFE PURPOSE, LIFE MEANING AND WELL-BEING OF TEACHERS

Öz

Purpose: The main purpose of this study is to investigate the mediating role of subscales of self-compassion on the relations between meaning in life and purpose in life and well-being.
Method: In the study, meaning and purpose in life, well-being and self-compassion of teachers have also been analyzed according to the variables of gender, age, type of school they worked at,marital status and perceived level of income. This study was conducted with 415 [138 (%30,8) women; 287 (%69,2) men] middle-school and high school teachers.The Meaning And Purpose in Life Questionnaire, PERMA, Self-Compassion Scale and a Personal Information Form-prepared by researcher, were used for data collection. In order to examine the objectives of the research, Pearson Product-Moment Correlation, Structural Equation Model and Bootstrapping were used to analyze the data.
Findings: As a result of the research, it has been determined that the meaning and purpose in life of teachers differ according to type of school they worked at and perceived level of income, well-being of teachers differ according to marital status and perceived level of income, self-compassion of teachers differ according to gender, age, type of school they worked at, marital status and perceived level of income. In the structural equation model established, it has been observed that self-compassion has a partial mediator role in the relationship between meaning and purpose in life and well-being.
Originality: As a result of the research on the mediating role of self-compassion in the relationship between meaning and purpose in life and well-being, it has been determined that psychological well-being increases with the increase in the level of meaning and purpose in people's lives and that self-compassion has a partial mediator role in this relationship.

Anahtar Kelimeler

life meaning, life purpose, well-being, self-compassion, self-transcendence

Kaynakça

• Adler, A. (2001). Yaşamın anlam ve amacı. K. Şipal, (Çev.). İstanbul: Say.
• Akın, Ü., Akın, A. ve Abacı, R.(2007). Öz-Duyarlık ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 1-10.
• Bauer, J.J. ve McAdams, D.P. (2004). Growth goals, maturity and well-being, Developmental Psychology, 40(1), 114–127.
• Bauer, J.J., McAdams, D.P. ve Pals, J.L.(2008). Narrative identity and eudaimonic well-being. Journal of Happiness Studies, 9, 81-104. doi: 10.1007/s10902-006-9021-6
• Baumeister, R.F. ve Vohs K.D. (2002). The pursuit of meaningfulness in life. C.R. Snyder, S. J. Lopez (Ed.), Handbook of Positive Psychology içinde (s. 608-618). New York: Oxford University Press.
• Butler, J., ve Kern, M. L. (2016). The PERMA-Profiler: a brief multidimensional measure of flourishing. International Journal of Wellbeing, 6(3), 1-48. doi: 10.5502/ijw.v6i3.526
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F.(2016). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (22.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Cenkseven, F.(2004). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolojik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Csikszentmihalyi, M. (2018). Mutluluk bilimi: akış. B. Satılmış, (Çev.).Ankara: Buzdağı.
• Deci, E.L. ve Ryan, R.M.(2008). Hedonia, eudaimonia, and well-being: an introduction. Journal Of Happiness Studies, 9, 1–11.
• Demirci,İ., Ekşi, H., Dinçer, D. ve Kardaş, S. (2017). Beş boyutlu iyi oluş modeli: PERMA ölçeği türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. The Journal of Happiness & Well-Being, 5(1), 60-77.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
• Eagleton, T. (2012). Hayatın anlamı. K. Tunca, (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Eroğlu, E.(2003). Toplam kalite yönetimi uygulamalarının yapısal eşitlik modeli analizi (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Frankl, V.E. (1994). Duyulmayan anlam çığlığı psikoterapi ve hümanizm. S. Budak, (Çev.) Ankara: Öteki. Frankl, V.E. (1997). İnsanın anlam arayışı. S. Budak, (Çev.) Ankara: Öteki.
• Fredrickson, B. L. (1998). What good are positive emotions?. Review of general psychology, 2(3), 300.
• Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: the broaden-and-build theory of positive emotions. American psychologist, 56(3), 218.
• Garcia-Alandete, J., vd. (2013). Predictive role of meaning in life on psychological well-being and gender-specific differences. Acta Colombiana de Psicología, 16 (1), 17-24.
• Garcini, L.M., Short, M., Norwood, W.D. (2013). Affective and motivational predictors of perceived meaning in life among college students. The Journal of Happiness & Well-Being, 1(2), 51-64.
• Geçtan, E. (1990). İnsan olmak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Geçtan, E. (2016). Varoluş ve psikiyatri. İstanbul: Metis.
• Gillham, J.E. ve Seligman, M.E.P. (1999). Footsteps on the road to a positive psychology. Behaviour Research and Therapy, 37, 163-173.
• Güven, P. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşamın amacı ve anlamı ile yaşam doyumu ve yakın ilişkiler (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Halama, P. (2005). Relationship between meaning in life and the big five personality traits in young adults and the elderly. Studia Psychologica, 47(3), 167-178.
• Hinton, S. J. (2012). Spiritual aspects of individuation: numinous experiences and life meaning (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Institute of Transpersonal Psychology, Palo Alto, California.
• Ho, M.Y., Cheung, F.M. ve Cheung, S.F. (2010). The role of meaning life and optimism in promoting well-being. Personality And Individual Differences, 48, 658-663.
• Huppert, F.A. ve So, T.T.C. (2013). Flourishing across europe: application of a new conceptual framework for defining well-being. Soc Indic Res, 110, 837–861. doi:10.1007/s11205-011-9966-7
• Keyes, C.L.M., Shmotkin, D. ve Ryff, C.D. (2002). Optimizing well-being: the empirical encounter of two traditions. Journal of Personality And Social Psychology, 82(6), 1007–1022.
• Kleftaras, G. ve Psarra, E. (2012). Meaning in life, psychological well-being and depressive symptomatology: a comparative study. Psychology, 3, 337-345. doi:10.4236/psych.2012.34048
• Khaw, D. ve Kern, M. (2014). A cross-cultural comparison of the PERMA model of well-being. Undergraduate Journal of Psychology at Berkeley, 8, 10-23.
• Korkut Owen, F., vd. (2016). İyilik hali yıldızı ölçeği’nin geliştirilmesi. Journal of Human Sciences, 13(3), 5013-5031. doi:10.14687/jhs.v13i3.4130
• Lavigne, K.M. , Hofman, S., Ring, A.J., Ryder, A.G. ve Woodward, T.S. (2013). The personality of meaning in life: associations between dimensions of life meaning and the big five. The Journal of Positive Psychology, 8(1), 34-43.
• Maslow, A.(1996). Dinler, değerler, doruk deneyimler .H. K. Sönmez, (Çev.). İstanbul: Kuraldışı.
• Maslow, A.(2016). İnsan olmanın psikolojisi .O. Gündüz, (Çev.). İstanbul: Kuraldışı.
• May, R. (1997). Kendini arayan insan .A. Karpat, (Çev.). İstanbul: Kuraldışı.
• Melton, A.M.A., Schulenberg, S.E. (2008). On the measurement of meaning:logotherapy’s empirical contributions to humanistic psychology. The Humanistic Psychologist, 36, 31–44.
• Neff, K.D.(2003). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2, 223–250. doi:10.1080/15298860390209035
• Neff, K.D., Rude, S.S. ve Kirkpatrick, K.L. (2007). An examination of self-compassion in relation to positive psychological functioning and personality traits. Journal of Research in Personality, 41, 908–916.
• Neff, K.D. ve Vonk, R.(2009). Self-compassion versus global self-esteem: two different ways of relating to oneself. Journal of Personality,77(1), 23-50.
• Neff, K.D.(2011). Self-compassion, self-esteem, and well-being. Social and Personality Psychology Compass, 5(1), 1-12. doi:10.1111/j.1751-9004.2010.00330.x
• Neff, K.D. ve Beretvas, S.N. (2012). The role of self-compassion in romantic relationships. Self and Identity, 1-21. doi:10.1080/15298868.2011.639548
• Reker, G. T. (1994). Logotheory and logotherapy: challenges, opportunities,and some empirical findings. International Forum for Logotherapy, 17, 47-55.
• Reker, G.T. ve Woo, L.C. (2011). Personal meaning orientations and psychosocial adaptation in older adults. SAGE Open, 1-10. doi:10.1177/2158244011405217
• Ryan, R.M., Huta, V. ve Deci, E.L.(2008). Living well: a self-determination theory perspective on eudaimonia. Journal of Happiness Studies, 9, 139–170. doi:10.1007/s10902-006-9023-4
• Ryff, C.D.(1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
• Ryff, C.D. ve Singer, B.H.(2008). Know thyself and become what you are: a eudaimonic approach to psychological well-being. Journal of Happiness Studies, 9, 13–39. doi:10.1007/s10902-006-9019-0
• Seligman, M.E.P. (2002). Positive psychology, positive prevention,and positive therapy. C.R. Snyder, S. J. Lopez (Ed.), Handbook of Positive Psycholog içinde (s.3-9). New York: Oxford University Press.
• Seligman, M.E.P.(2012). Flourish, a visionary new understanding of happiness and well-being. New York: Free Press.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., Müller, H.(2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online 2003, 8(2), 23-74.
• Schnell, T., Becker, P. (2006). Personality and meaning in life. Personality And Individual Differences, 41, 117–129.
• Schnell, T.(2009). The sources of meaning and meaning ın life questionnaire (some): relations to demographics and well-being. The Journal of Positive Psychology, 4(6), 483–499.
• Schnell, T. (2010). Existential indifference:another quality of meaning in life. Journal of Humanistic Psychology, 50(3), 351– 373. doi:10.1177/0022167809360259
• Steger, M.F., vd. (2006). The meaning ın life questionnaire: assessing the presence of and search for meaning ın life. Journal of Counseling Psychology, 53(1), 80–93.
• Steger, M. F. (2012). Experiencing meaning in life: optimal functioning at the nexus of spirituality, psychopathology, and wellbeing. P. T. P Wong (Ed.), The Human Quest for Meaning (2. Baskı) içinde (s.165-184), New York: Routledge.
• Sünbül, E.C.(2016). Üniversite öğrencilerinin öz-duyarlık ve yaşam doyumu düzeylerinin olumlu sosyal davranış eğilimlerini yordayıcı rolünün incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Tel, F.D. (2011). Üniversite öğrencilerinin yasam doyumu ve özduyarlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Waterman, A.S.,Schwartz, S.J. ve Conti,R. (2008). The implications of two conceptions of happiness (hedonic enjoyment and eudaimonia) for the understanding of intrinsic motivation. Journal of Happiness Studies, 9, 41-79.
• Wong, P. T. P. (1997). Meaning-centered counseling: a cognitive-behavioral approach to logotherapy. The International Forum for Logotherapy, 20(2), 85-94.
• Wong, P. T. P. (1998). Meaning-centered counseling. P. T. P. Wong ve P. S. Fry (Ed.), The human quest for meaning: A handbook of psychological research and clinical applications içinde (s. 395–435). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Wong, P. T. P. (2016). Self-transcendence: a paradoxical way to become your best. International Journal of Existential Psychology and Psychotherapy, 6(1).
• Yalom, I. (2014a). Varoluşçu psikoterapi .Z. İyidoğan Babayiğit, (Çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Yalom, I. (2014b). Bağışlanan terapi .Z. İyidoğan Babayiğit, (Çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Yıldırım Usta, E. (2018). Hayatın anlam algısı ve psikolojik dayanıklılık düzeyi arasındaki ilişkinin analizi(istanbul ili, üsküdar ilçesi, resmi liselerde görev yapan öğretmenler örneği (Yüksek Lisans Tezi). Nişantaşı Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmam, B.(2019). Bilinçli farkındalık ve öz-duyarlılığın öznel iyi oluş üzerindeki etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zika, S. ve Chamberlain, K. (1987). Relation of hassles and personality to subjective well-being. Journal of Personality And Social Psychology, 53(1), 135-162.
• Zika, S. ve Chamberlain, K. (1992). On the relation between meaning in life and psychological well-being. British Journal of Psychology, 83, 133-145.