ENFLASYON İLE FAİZ ORANLARI ARASINDAKİ DOĞRUSAL OLMAYAN NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 42, 1147 - 1158, 19.12.2021

Fatma İdil Baktemur

https://doi.org/10.46928/iticusbe.799437

Cited By: 2

Öz

İktisatta enflasyonun mu faiz oranlarının nedenseli olduğu yoksa faiz oranlarının mı enflasyonun nedenseli olduğu sıkça tartışılan bir konudur. Enflasyon ve faiz oranları arasındaki nedensellik ilişkisi literatürde çoğunlukla doğrusal analizlerle araştırılmıştır. Zaman serilerinin büyük bir kısmının doğrusal olmadığı bilinmektedir ve analizlerde buna dikkat etmek gerekmektedir. Doğrusal olmayan serileri doğrusal kabul edip sonuçları yorumlamak yanıltıcı olabilmektedir. Doğrusal olmayan nedensellik testlerini içeren çalışmaların zaman serisi analizlerinde artmaya başladığı da görülmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de enflasyon ile faiz oranları arasındaki nedensellik ilişkisi Diks ve Panchenko (2006) doğrusal olmayan nedensellik testi ile araştırılmıştır. Veriler 2003:02-2020:06 yılları arasını kapsamaktadır. Doğrusallık testi serilerin doğrusal olmadığını göstermektedir. Bu nedenle durağanlık sınamasında doğrusal olmayan birim kök testi uygulanmıştır ve doğrusal olmayan birim kök testi de serilerin birim köklü olmadığını (durağan olduğunu) göstermektedir. Bu analizlerden sonra nedensellik testi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, enflasyondan faiz oranlarına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Bu durum, enflasyonun artmasıyla para talebinin artacağına ve dolayısıyla faizlerin artacağını göstermektedir.
Amaç: İktisatta enflasyonun mu faiz oranlarının nedenseli olduğu yoksa faiz oranlarının mı enflasyonun nedenseli olduğu sıkça tartışılan bir konudur. Bu çalışmada Türkiye’de enflasyon ile faiz oranları arasındaki nedensellik ilişkisi araştırılmıştır.
Yöntem/Tasarım / Metodoloji / Yaklaşım: Bu çalışmada Türkiye’de enflasyon ile faiz oranları arasındaki nedensellik ilişkisi Diks ve Panchenko (2006) doğrusal olmayan nedensellik testi ile araştırılmıştır. Serilerin doğrusallığı BDS testi, durağanlığı KSS testi ile araştırılmıştır.
Bulgular: Doğrusallık testi serilerin doğrusal olmadığını göstermektedir. Doğrusal olmayan birim kök testi de serilerin birim köklü olmadığını (durağan olduğunu) göstermektedir. Bu analizlerden sonra nedensellik testi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, enflasyondan faiz oranlarına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Bu durum, enflasyonun artmasıyla para talebinin artacağına ve dolayısıyla faizlerin artacağını göstermektedir.
Özgünlük: Çalışma güncel bir veri seti ile enflasyon ve faiz oranları serilerindeki doğrusal olmayan yapıyı ortaya koymaktadır. Doğrusal olmayan nedensellik analizi de buna uygun olarak uygulanmıştır. Literatürde çoğu çalışma doğrusal yaklaşıma dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

enflasyon, faiz oranı, doğrusal olmama, nedensellik

NONLINEAR CAUSALITY BETWEEN INFLATION AND INTEREST RATES: THE CASE OF TURKEY

Öz

In economics, it is a frequently discussed issue whether inflation is the causal of interest rates or whether interest rates are the causal of inflation. The causal relationship between inflation and interest rates has been investigated mostly by linear analysis in the literature. It is known that most of the time series are not linear and this should be considered in the analyses. Considering nonlinear series as linear and interpreting the results can be misleading. It is also seen that studies involving nonlinear causality tests have begun to increase in the time series analyses. In this study, the causal relationship between inflation and interest rates in Turkey has been investigated by Diks and Panchenko (2006) nonlinear causality test. The data covers the years between 2003:02-2020:06. Linearity test shows that the series are not linear. For this reason, nonlinear unit root test has been applied in the stationarity analysis and the nonlinear unit root test shows that the series don’t have a unit root (stationary). After these analyses, causality test has been applied. According to the results obtained, one-way causal relationship from inflation to interest rates has been found. This situation shows that with increasing inflation, money demand will increase and therefore, interest rates will increase.
Purpose: In economics, it is a frequently discussed issue whether inflation is the causal of interest rates or whether interest rates are the causal of inflation. In this study, the causal relationship between inflation and interest rates in Turkey has been investigated.
Method/Design/Methodology/Approach: In this study, the causal relationship between inflation and interest rates in Turkey has been investigated by Diks and Panchenko (2006) nonlinear causality test. Linearity of the series has been investigated by the BDS test and stationarity has been investigated by the KSS test.
Findings: Linearity test shows that the series are not linear. The nonlinear unit root test shows that the series don’t have a unit root (stationary). After these analyses, causality test has been applied. According to the results obtained, one-way causal relationship from inflation to interest rates has been found. This situation shows that with increasing inflation, money demand will increase and therefore, interest rates will increase.
Originality: The study reveals the nonlinear structure in the series of inflation and interest rates with an updated data set. Nonlinear causality analysis has been applied accordingly. Most studies in the literature are based on linear approach.

Anahtar Kelimeler

inflation, interest rate, nonlinearity, causality

Kaynakça

• Akgül, I. & Özdemir, S. (2018). Enflasyon-Faiz Oranı ve Enflasyon-Döviz Kuru İkilemi: GEG Programı Döneminde Türkiye Gerçeği, Ege Akademik Bakis, 18(1), 153–165.
• Asgharpur, H., Kohnehshahri, L. A. & Karami, A. (2007). The Relationships Between Interest Rates and Inflation Changes: An Analysis of Long-Term Interest Rate Dynamics in Developing Countries. In International Economic Conference on Trade and Industry (IECTI) 2007, 3- 5 December 2007.
• Bajo-Rubio, O., Diaz-Roldan, C. & Esteve, V. (2005). Is the Fisher effect nonlinear? Some evidence for Spain, 1963-2002. Appied Financial Economics, 15(12), 849-854.
• Bal, H., Erdoğan, E. & Palandökenlier, B. (2019). Enflasyon ve Faiz Oranı Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Seçilmiş Ülkeler İçin Ampirik Bir Analiz, International Conference On Eurasian Economies. https://www.avekon.org/papers/2322.pdf Erişim Tarihi:23.12.2019
• Bayat, T. (2012). Türkiye'de Fisher Etkisinin Geçerliliği: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Yaklaşımı, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38:47-60.
• Bullock, M. & Rider, M. (1991). The cross-country relationship between interest rates and inflation over three decades, Research Discussion Paper 9104, Reserve Bank of Australia, Sydney.
• Camarero, M. & Ordonez, J. (2012). Nonlinear adjustment in the real dollar– euro exchange rate: The role of the productivity differential as a fundamental, Economic Modelling, 29, pp. 444–449.
• Christopoulos, D. K. & Leon-Ledesma, M. A. (2007). A Long-Run Non-Linear Approach To The Fisher Effect, Journal Of Money, Credit And Banking, 39(2-3):543–559.
• Diks, C. & Panchenko, V. (2006). A New Statistic And Practical Guidelines For Nonparametric Granger Causality Testing, Journal Of Economic Dynamics And Control, 30(9):1647-1669.
• Doğan, B., Eroğlu, Ö. & Değer, O. (2016). Enflasyon ve Faiz Oranı Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 405-425.
• Doğan, I., Orun, E., Aydın, B. & Afsal, M.S. (2020). Non-parametric analysis of the relationship between inflation and interest rate in the context of Fisher effect for Turkish economy, International Review of Applied Economics.
• Eğilmez, M. enflasyon ile faiz ilişkisi (1 Mayıs 2014) http://www.mahfiegilmez.com/2014/05/enflasyon-ile-faiz-iliskisi.html Erişim Tarihi:03.12.2019
• Jongwanich, J. & Park, D. (2008). Inflation in developing Asia: Demand- pull or cost- push? Asian Development Bank. Working Paper.
• Kapetanios, G., Shin, Y. & Snell, A. (2003). Testing For A Unit Root In The Nonlinear STAR Framework, Journal Of Econometrics, 112(2):359-379.
• Lanne, M. (2006). Nonlinear Dynamics Of İnterest Rate And İnflation, Journal Of Applied Econometrics, 21(8): 1157-1168.
• Maki, D. (2003). Nonparametric Cointegration Analysis of the Nominal Interest Rate and Expected Inflation Rate, Economics Letters 81 (3): 349–354.
• Million, N. (2004). Central Bank's İnterventions And The Fisher Hypothesis: A Threshold Cointegration İnvestigation, Economic Modelling, 21(6), 1051-1064.
• Teker, D., Alp, E. A. & Kent, O. (2012). Long-Run Relation Between Interest Rates And Inflation: Evidence From Turkey, Journal Of Applied Finance & Banking, (6)2: 41- 54.
• Weidmann, J. (1997). New Hope For The Fisher Effect? A Re-Examination Using Threshold Co-İntegration University Of Bonn Discussion Paper, B-385.
• Yılancı, V. (2009). Fisher Hipotezinin Türkiye İçin Sınanması: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi, Ataturk Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Dergisi 23 (4): 205-213.