ARAMA MOTORLARINDAKİ “ANNE-ÇOCUK” VE “BABA-ÇOCUK” GÖRSELLERİNİN TOPLUMSAL CİNSİYET AÇISINDAN İNCELENMESİ: GOOGLE, BING VE YAHOO SEARCH ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 42, 1228 - 1246, 19.12.2021

Erhan Alabay

https://doi.org/10.46928/iticusbe.867441

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, en çok kullanılan arama motorlarındaki “anne-çocuk” ve “baba-çocuk” aramalarındaki görsellerin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesidir.
Yöntem/Tasarım / Metodoloji / Yaklaşım: Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden analitik araştırma modeli kullanılmıştır. Veri analizi yöntemi olarak doküman analizinden yararlanılmıştır. Çalışma amacı doğrultusunda, ilk olarak araştırmada dünya üzerinde en çok kullanılan arama motorları incelenmiş olup, buna göre ilk üç sıradaki araştırma motorları arasında yer aldığı tespit edilen “Google”, “Bing” ve “Yahoo Search” adında hizmet veren arama motorları çalışma kapsamına alınmıştır. Her bir arama motorlarına “anne çocuk” ve “baba çocuk” kelimeleri yazılmış ve her arama motorunda çıkan ilk 100 fotoğraf çalışmaya dahil edilmiştir. Böylelikle 300 “anne çocuk” ve 300 “baba çocuk” görseli olmak üzere 600 görsel araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilmiş ve uzman görüşleri doğrultunda son halini almış olan “Görsel Dokümanları İnceleme Formu” kullanılmıştır. Verilerin nasıl analiz edildiği de buraya eklenmelidir.
Bulgular: Araştırma sonucunda, "anne-çocuk" görsellerinin %50,33'ünde annenin çocuğuna sarıldığı-ilgi gösterdiği görülürken, "baba-çocuk" görsellerinin %62,33'ünde babanın çocuğuyla herhangi bir etkinlik yaptığı (kitap okuma, oyun oynama, top oynama vb.) tespit edilmiştir. “Baba-çocuk” görsellerinde dış alanda çekilmiş fotoğraflar, “anne-çocuk” görsellerindeki dış alanda çekilmiş fotoğraflardan daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca “baba-çocuk” aramalarında yer alan çocuğun %45 oranında erkek cinsiyetinde, “anne-çocuk” aramalarında ise yer alan çocuğun %40,67 oranında kız cinsiyetinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bir diğer ifadeyle, çalışma bulgularında babaların çoğunlukla erkek çocuklarla, annelerin ise kız çocuklarla birlikteki görsellerine daha fazla yer verildiği bulgusuna rastlanılmıştır.
Özgünlük: İlgili alan yazın incelendiğinde, farklı alanlarda toplumsal cinsiyet rolleri ve kalıp yargıları araştırılmış, arama motorlarındaki görsellerin incelenmesine dair çalışmaya rastlanmamıştır. Ayrıca çalışmalarda ebeveyn-çocuk arasındaki toplumsal cinsiyet yapısını belirlemek için filmler, kitaplar, masallar, şarkılar, anne-babalarla veya çocuklarla yapılan görüşmeler ve gözlemler veri grubu olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada arama motorlarının kullanılması çalışmaya özgünlük kazandırdığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

toplumsal cinsiyet, Arama motorları, Anne-çocuk görseli, Baba-çocuk görseli

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

INVESTIGATION OF "MOTHER-CHILD" AND "FATHER-CHILD" IMAGES IN SEARCH ENGINES IN THE CONTEXT OF GENDER

Öz

Purpose: The purpose of this study is to examine the images that appear in the search engines "mother-child" and "father-child" in the context of gender.
Method/Design/Methodology/Approach: Analytical research model, one of the qualitative research methods, was used in the research. Document analysis was used as a data analysis method. First of all, the most used search engines in the world were determined in the research. As a result of the research, it was determined that the 3 most used search engines are "Google", "Bing" and "YahooSearch". The words "mother child" and "father child" were written in each search engine and search was made. The first 100 images in each search engine were included in the study. Thus, 600 images including 300 "mother and child" and 300 "father and child" images were included in the study. The "Visual Documents Review Form", which was developed by the researcher as a data collector tool and was finalized in line with expert opinions, was used.
Findings: As a result of the research, it is seen that in 50.33% of the "mother-child" images, the mother shows interest in her child. In 62.33% of the "father-child" images, it was determined that the father was doing any activity with his child (reading a book, playing games, playing ball, etc.). It has been determined that there are more photographs taken in the outer area in the "father-child" images than in the "mother-child" images. In addition, it was concluded that 45% of children were male in “father-child” searches, and 40.67% of children were female in searches for “mother-child”. In other words, there are more images of fathers with boys and mothers with girls.
Originality: When the related literature was examined, gender roles and stereotypes were investigated in different fields, and no study was found to examine images in search engines. In addition, films, books, fairy tales, songs, interviews with parents or children and observations were used as data groups to determine the gender structure between parent and child in studies. The use of search engines in this study is thought to bring originality to the study.

Anahtar Kelimeler

Search engines, Mother-child images, Father-child images, gender

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Akar, T. ve Aksoy, A. (2018). Çocukların anne babalarına yönelik algılarının toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 31-46.
• Akgün, E. ve Ergül, A. (2016). 55-74 aylık çocukların resimlerinde aile algısının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(2), 209-228.
• Aksoy, P. ve Baran, G. (2017). Annelerin cinsiyet rollerine ilişkin özellikleri ile çocukların oyuncak tercihleri ve oynadıkları oyun türleri arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(1), 102-136.
• Alabay, E. ve Yağan Güder, S. (2014). Oyuncak reklamlarının mesajı: “Bana cinsiyetini söyle, sana oyuncağını söyleyeyim…” Akdeniz Üniversitesi I. Dil, Kültür ve Edebiyat Çalıştayı, 5 Haziran 2015, Antalya, 1-16.
• Basow, S. A. (1992). Gender, stereotypes and roles (3rd ed.). Pacific Grove, CA: Brooks/ Cole.
• Bornstein, K. (1998). My gender workbook: How to become a real man, a real woman, the real you, or something else entirely. New York: Routledge.
• Burkett, G.L. (1990). Classifying basic research designs. Family Medicine, 22(2), 143-148.
• Chandrika, K. B. (2014). Gender inequality in family and work-place: An empirical study in three urban centres in Karnataka, India. XVIII ISA World Congress of Socialogy Facing an UneQual World: Challenges for Global Sociology, 13-19 July 2014, Yokohama, Japan.
• Craig, L. (2006). Does father care mean fathers share?: A comparison of how mothers and fathers in intact families spend time with children. Gender & Society, 20(2), 259-281.
• Çarkoğlu, A. ve Kalaycıoğlu, E. (2013). Türkiye’de aile, iş ve toplumsal cinsiyet. http://kasaum.ankara.edu.tr/files/2013/11/turkiyedeaileisvetoplumsalcinsiyetraporu2.pdf
• D'Augelli, A. R. (2006). Stress and adaptation among families of lesbian, gay, and bisexual youth: Research challenges. In J. J. Bigner (Ed.), An introduction to GLBT family studies (p. 135–157). Haworth Press.
• Goldenberg, D. (2008) Grassroots women's leadership and deepening democracy: The Huairou Commission's Local to Local Dialogue replication. Gender & Development, 16, 443-456.
• Günay, G. ve Bener, Ö. (2011). Kadınların toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde aile içi yaşamı algılama biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15 (3), 157-171.
• Hafki, N. ve Taggart, N. (2001). Gender, information technology, and developing countries: An analytic study. Office of Women in Development, Bureau for Global Programs, Field Support and Research, United States Agency for International Development.
• Hamilton, M. C., Anderson, D., Broaddus, M., ve Young, K. (2006). Gender stereotyping and under-representation of female characters in 200 popular children’s picture books: A twenty-first century update. Sex Roles, 55(11-12), 757-765.
• Işıkoğlu, N., ve İvrendi, B. A. (2008). Erken çocukluk döneminde çocuğu olan anne babaların oyuna yönelik görüşlerinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 33(355), 4-12.
• Kalaycı, N. (2015). Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından bir çizgi film çözümlemesi: Pepee, Eğitim ve Bilim, 40(177),243-270.
• Keser, P. B. ve Özer, G. (2020). Annelerin ev içi ve ev dışı rollerine yönelik okul öncesi çocukların görüşlerinin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(39), 377-413.
• Kırbaşoğlu Kılıç, L. ve Eyüp, B. (2011). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında ortaya çıkan toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir inceleme. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 2(3), 129-148.
• Lauzen, M. M. ve Dozier, D. M. (2005). Maintaining the double Standard: Portrayals of age and gender in popular films. Sex Roles, 52, 437-446.
• McCabe, J., Fairchild, E., Grauerholz, L., Pescosolido, B. A., ve Tope, D. (2011). Gender in twentieth-century children’s books patterns of disparity in titles and central characters. Gender & Society, 25(2), 197-226.
• McIntyre, J. (2017). Gender and race in children’s picture books: A tragedy in three studies (Doctoral dissertation).https://dash.harvard.edu/bitstream/handle/1/33052849/MCINTYRE-DISSERTATION-2017.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• McMillan, J.H. (2004). Educational research: Fundamentals for the consumer. (4th ed.). Boston: Pearson Education, Inc. Miles, M.B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis, Thousand Oaks, CA: Sage.
• Moya, M., Exposito, F. ve Ruiz, J. (2000). Close relationships, gender, and career salience. Sex Roles, 42, 825-846.
• Muratoğlu Pehli̇van, B. (2019). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türk çizgi filmlerinde anne ve baba temsili üzerine bir çalışma. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 1(2), 15-27.
• Navaro, L., ve Schwartzberg, S. L. (Eds.). (2007). Envy, competition, and gender: Theory, clinical applications and group work. Routledge/Taylor & Francis Group.
• OECD (2014). Education at a Glance 2014. http://www.oecd.org/education/Education-at-a-Glance-2014.pdf Onur, B. (2005). Türkiye’de çocukluğun tarihi. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Osherson, S. (1986). Finding our fathers: How a man's life is shaped by his relationship with his father. New York: Contemporary Books.
• Panarese, P. (2015). Selling gender. The representation of boys and girls in italian toy commercials. Italian Journal of Sociology of Education, 7(3), 335-361.
• Parker, K. ve Wang, W. (2013). Modern parenthood roles of moms and dads converge as they balance work and family. Washington D.C.: Pew Research Center.
• Powell, G. ve Greenhaus, J. (2010). Sex, gender, and decision at the family- work interface. Journal of Management, 36, 1011-1039.
• Renk K., Roberts, R., Roddenberry, A., Luick, M., Hillhouse, S., Meehan, C., Oliveros, A. ve Phares, V. (2003). Mothers, fathers, gender role, and time parents spend with their children. Sex Roles, 48, 305-315.
• Sağlam, M. ve Aral, N. (2011). Boşanma sürecinde olan ailelerdeki çocukların aile algılarının resimler aracılığı ile incelenmesi. I. Çocuk Hakları Kongresi, Yetişkin Bildirileri Kitabı-2, (Yay. Haz: A. Gülan, M. R. Şirin, M. C. Şirin), Çocuk Vakfı Yayınları, 292-302, İstanbul.
• StatCounter GlobalStats (2020). Search Engine Market Share Worldwide. https://gs.statcounter.com/search-engine-market-share
• Tando, D. (2016). The conscious parent's guide to gender identity: A mindful approach to embracing your child's authentic self. USA: Adams Media, Simon & Schuster.
• Tezel Şahi̇n, F., Akıncı Coşgun, A. ve Aydın Kılıç, Z. (2017). Babaların Çocuklarıyla vakit geçirme durumlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 319-343.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2015). İşgücü istatistikleri. https://www.tuik.gov.tr/tr/PreHaberBultenleri.do/?id=21576
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2018). İstatistiklerle kadın. https://www.tuik.gov.tr/tr/PreHaberBultenleri.do/?id=30707
• Türkoğlu, B., Çeliköz, N. ve Uslu, M. (2013). 3-6 yaş aralığında çocuğu olan babaların nitelikli zaman algılarına dair görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 54-71.
• Uğurlu, E. G. (2013). Annelik rolünün öğrenilme sürecinde medyanın yeri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(34), 1-24.
• Villanueva, S., Pineda, J. L. ve Blando, M.K.V. (2019). Boy or girl?: A study about the development of gender roles in childhood. De La Salle University College of Liberal Arts Department of Psychology.
• White, N. R. (1994). About fathers: Masculinity and the social construction of fatherhood. Journal of Sociology, 30(2), 119-131.
• Word Economic Forum (2020). Global gender gap report 2020. http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf Yağan Güder, S. ve Alabay, E. (2015). 4-6 yaş okul öncesi dönem çocuklarının bakış açısıyla babaları. Presented at the 4. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi, 02.09.2015-05.09.2015. Ankara.
• Yağan Güder, S., Ay, A., Saray, F., ve Kılıç, İ. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının izledikleri çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmesi: Niloya örneği. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 96-111.
• Yazgan İnanç, B. ve Yerlikaya, E. E. (2011). Kişilik kuramları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Simsek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8th ed.). Ankara Seçkin Yayınevi.
• Yörükoğlu, A. (1992). Değişken toplumda aile ve çocuk. 4. Baskı, İstanbul: Özgür Yayınları.
• Yurtbaşı, M. (2014). Özbekistan'dan ve Anadolu'dan çocuk atasözleri. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 7(13), 85-146.