ÇALIŞTIRMACI REFAH POLİTİKALARI BAĞLAMINDA ÇALIŞMA HAYATINDA YER ALAN BEKAR ANNELER: TOPLUM YARARINA ÇALIŞMA PROGRAMI ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 46, 69 - 96, 25.06.2023

Büşra Yüksel Güngör , Mehmet Merve Özaydın

https://doi.org/10.46928/iticusbe.1252310

Öz

Amaç: Bu çalışma çalıştırmacı refah uygulamalarından biri olan TYP (Toplum Yararına Çalışma Programı) kapsamında temizlik ve güvenlik personeli olarak çalışan bekar annelerin çalışma hayatı deneyimlerini konu edinmektedir. Araştırma kapsamında TYP’de çalışan bekar annelerin çalışma hayatına başlama nedenleri, işgücü piyasasında yaşadıkları zorluklar, çalıştıkları işler ve iş seçerken geliştirdikleri stratejiler incelenmiştir.
Kapsam: Çalışma Zonguldak İŞKUR İl Müdürlüğü tarafından Toplum Yararına Çalışma Programı kapsamında bekar anne olarak çalışan kadın işçilerden oluşmaktadır. Bu kapsamda 26 bekar anne ile görüşme gerçekleştirilmiştir.
Yöntem: Nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik araştırma deseni kullanılmıştır. Katılımcılar ile derinlemesine mülakatlar yapılmış ve katılımcılardan görüşmeci onay formunu doldurmaları istenmiştir. Katılımcıların onayı ile ses kayıtları alınmıştır. MAXQDA 2022 programı ile ses kayıtları deşifre edilerek, analizi gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Çalışmanın sonucunda, bekar annelerin çalışma hayatına girişte ve çalışma sırasında cinsiyet ve yaş ayrımcılığına maruz kaldıkları ve geçici, düşük nitelikli, düşük ücretli, uzun çalışma saatlerinde, güvencesiz işlerde çalışmak zorunda kaldıkları önemli bulgulardır. Bekar annelerin bu durumla başa çıkmak için özel sektör yerine kamu eliyle oluşturulan TYP kapsamında geçici çalışmaya yöneldikleri görülmüştür. Böylece düzenli çalışma saatleri olan, asgari ücretli ve sigortalı işte çalışarak kısa süreliğine kendilerini güvende hissettikleri ancak aynı zamanda geçici çalıştıkları için gelecek kaygısı yaşadıkları bulgusuna ulaşılmıştır. TYP’de çalışmak bekar annelere nitelik ve vasıf kazandırmamakta, işsizlik-sosyal yardım- geçici istihdam üçleminde döngüde kalmalarına neden olmaktadır.
Özgün Yönü: Çalışmanın yeni bir risk grubu olarak ortaya çıkan bekar annelerden oluşması ve devlet eliyle oluşturulan geçici bir istihdam politikası olan Toplum Yararına Çalışma Programı’nda çalışan kadın işçilerden oluşmasıdır. Yeni risk gruplarına ve yeni çalışma biçimlerine yönelik yapılacak nitel çalışmalara katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Bekar Annelik, Çalıştırmacı Refah Politikaları, Toplum Yararına Çalışma Programı, Single Mothers, Workfare Programs, Community Benefit Work Program

SINGLE MOTHERS IN WORKING LIFE WITHIN THE CONTEXT OF WORKER WORKFARE POLICIES: SAMPLE OF COMMUNİTY BENEFIT WORK PROGRAM

Öz

Purpose: This study deals with the working life experiences of single mothers working as cleaning and security personnel within the scope of CBWP (Community Benefit Work Program), which is one of the employee workfare practices. Within the scope of the research, single mothers working in CBWP, the reasons for starting working life, the difficulties they experience in the labor market, the jobs they work, and the strategies they develop while choosing a job form the basis of the study.
Scope: The study consists of female workers working as single mothers within the scope of the Community Benefit Work Program by the Provincial Directorate of Zonguldak İŞKUR. In this context, interviews were conducted with 26 single mothers.
Method: Phenomenological research design, one of the qualitative research designs, was used. In-depth interviews were conducted with the participants. Participants were asked to fill in the interviewer consent form. Audio recordings were taken with the consent of the participants. Audio recordings were deciphered and analyzed with the MAXQDA 2022 program.
Results: As a result of, it is important to find that single mothers, at the beginning and during their working life exposed to gender and age discrimination and have to work in temporary, low-qualified, low-paid, long working hours and precarious jobs. To cope with this situation, single mothers tended to work temporarily within the scope of the CBWP created by the public, instead of working in the private sector. Thus, they worked in jobs with regular working hours, minimum wage, and insured jobs for a short time in which they felt safe. Same time, it was found that they experienced future anxiety because they worked temporarily. Working in the CBWP doesn't provide single mothers with qualifications and qualifications. The CBWP causes them to remain in a continuous cycle in the unemployment-social assistance-temporary employment triad.
Originality: The work consists of single mothers emerging as a new risk group and female workers working in the Community Benefit Work Program, which is a temporary employment policy created by the state. It can contribute to qualitative studies on new risk groups and new ways of working.

Anahtar Kelimeler

Bekar Annelik, Çalıştırmacı Refah Politikaları, Toplum Yararına Çalışma Programı, Single Mothers, Workfare Programs, Community Benefit Work Program

Kaynakça

• Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2016). Türkiye aile yapısı araştırması 2016. Araştırma ve Politika Serisi No. 66. Ankara: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
• Atilla-Demir, S. ve Genç-Çelebi, Ş. (2017). Tek ebeveynli ailelerin sorunları: Nitel bir araştırma. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 111-128.
• Aydıner-Boylu, A. (2014). Tek ebeveynli ailelerde finansal sıkıntı ve fonksiyonlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 55-72.
• Baker, M. and Tippin, D. (1999). Poverty, social assistance, and the employability of mothers: Restructuring welfare states. Toronto, ON: University of Toronto Press.
• Bashevkin, S.B. (2002). Welfare hot buttons: Women, work and social policy reform. Toronto, ON: University of Toronto Press.
• Bianchi, S. M. (1995). The changing demographic and socioeconomic characteristics of single parent families. Marriage & Family Review, 20(1-2), 71-97.
• Cook, K. (2012). Neoliberalism, welfare policy and health: A qualitative meta-synthesis of single parents’ experience of the transition from welfare to work. Health, 16(5), 507-530.
• Cook, K. and Noblet, A. (2012). job satisfaction and ‘welfare-to-work’: is any job a good job for Australian single mothers?. Australian Journal of Social Issues, 47(2), 203–19.
• Creswell, W.J. (2014). Qualitative inquiry and research design. (2nd Edition). California: Sage Publications. Creswell, J.W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri.Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakır, Ö. (2008). Türkiye’de kadının çalışma yaşamından dışlanması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 31, 25-47.
• Çulha-Zabcı, Z. (2003). Sosyal riski azaltma projesi: Yoksulluğu azaltmak mı, zengini yoksuldan korumak mı?, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58, 1.
• Daly, C. M. and Robert G. V. (2004). Inequality and poverty in the United States: The effects of rising male wage dispersion and changing family behavior. Federal Reserve Bank of San Francisco, 1-64.
• Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türkiye’de aile ve kadın emeği. Toplum ve Bilim Dergisi, 86, 139-171.
• Durmaz, N. (2018). Tamamlanmamış devrim’in Türkiye yansımaları. Ç. Ünlütürk Ulutaş (Ed.), Feminist Sosyal Politika Bakım Emek Göç. (ss. 67-98). İstanbul: Nota Bene.
• Esping-Andersen, G. (2002a). Towards the good society once again?. Esping-Andersen, G. (Ed.), Why We Need a New Welfare State (pp. 1-25). Oxford: Oxford University Press.
• Esping-Andersen, G. (2002b). A child-centred social ınvestment strategy. Esping-Andersen, G. (Ed.), Why We Need a New Welfare State (pp. 26-67). Oxford: Oxford University Press.
• Glesne, C. (2020). Nitel araştırmaya giriş. (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gornick, J. C. (2018). The Socioeconomics of single parenthood: Reflections on the triple bind. R. Nieuwenhuis and L. C. Maldonado (Eds.), The Triple Bind Of Single-Parent Familiesz (pp. 437-448). Bristol University Press.
• Hays, S. (2003). Flat broke with children: women in the age of welfare reform. New York, Oxford: Oxford University Press.
• İŞKUR. (2016). Aktif işgücü programları, Erişim adresi www.iskur.gov.tr/is-arayan/aktif-isgucu-programlari/ İŞKUR. (2017). 2016 yılı faaliyet raporu. İŞKUR Genel Müdürlüğü, Ankara
• İŞKUR. (2022). 2021 yılı faaliyet raporu. İŞKUR Genel Müdürlüğü, Ankara.
• İŞKUR. (2022). Toplum Yararına Programlar, Erişim adresi http://www.iskur.gov.tr/trtr/isarayan/aktifisgucuprogramlari.aspx
• İŞKUR. (t.y.). Toplum Yararına Programlar, Erişim adresi https://www.iskur.gov.tr/is-arayan/aktif-isgucu-programlari/toplum-yararina-programlar-typ/.
• Jenson, J. (2006). Social investment for new social risks: Consequences of the LEGO paradigm for children. Lewis, J. (Ed.), Children in Context: Changing Families and Welfare States. UK: Edward Elgar Publishing. Erişim adresi http://www.cccg.umontreal.ca/pdf/social%20investment%20jane%20jenson.pdf
• Karaca-Aydın, S. (2019). Kadınlar için tek (yalnız) ebeveynlik ve zorlukları. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 1(1), 23-34.
• Kurnaz, Z. (2016). Türkiye’de siyasal korku ve akademik hayatın inşası. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Lens, V. (2002). TANF: What went wrong and what to do next. Social Work, 47(3), 279-290.
• Levitas, R. (1998). The ınclusive society? Social exclusion and new labour. London: Macmillan.
• Lower-Basch, E., and Greenberg, M.H. (2009). “Single mothers in the era of welfare reform”. A. Bernhardt, H. Boushey, L. Dresser and C. Tily, (Eds.)b The Gloves-Off Economy: Workplace Market. (pp. 163–190.).
• Champaign, IL: Labor and Employment Standards at the Bottom of America’s Labor Relations Association. McKenzie, H. and McKay, F. H. (2018). Thinking outside the box: Strategies used by low‐income single mothers to make ends meet. Australian Journal of Social Issues, 53(3), 304-319.
• McKenzie, H. J. and McKay, F. H. (2017). Food as a discretionary item: The impact of welfare payment changes on low-income single mother’s food choices and strategies. Journal of Poverty and Social Justice, 25(1), 35–48.
• Moser, S. (1992). A visual language of archaeology: A case study of the Neanderthals. Antiquity, 66, 831-844.
• Murray, C. (1996a). The emerging British underclass. R. Lister (Eds.) Charles Murray and the Underclass: The Developing Debate. (pp. 23–53). London: Institute of Economic Affairs: Health and Welfare Unit.
• Murray, C. (1996b). Losing ground: American social policy 1950–1980. New York: Basic Books.
• OECD. (2016). Family Database, Erişim adresi: www.oecd.org/els/family/database.htm İnternet: OECD. (2020). Employment rate, Erişim adresi https://data.oecd.org/emp/employment-rate.htm
• Özar, Ş. ve Yakut-Çağlar, B. (2015). Kamu politikaları, piyasa ve toplumsal normlar kıskacında Türkiye’de erkeksiz kadın olmak. S. Dedeoğlu ve A. Y. Elveren (Ed.), 2000’ler Türkiye’sinde Sosyal Politika ve Toplumsal Cinsiyet. (ss. 301-330). Ankara: İmge Kitabevi
• Öztürk, S. ve Boylu-Aydıner, A. (2015). Tek ebeveynli ailelerin yaşadıkları finansal güçlüklerin yaşam tatminleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Sosyo-Ekonomi, 23(25), 23-111.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün ve S. Beşir Demir (Ed.), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Payne, M (1991). Modern social work theory a critical ıntroduction. London: Macmillan Education.
• Peck, J. and Theodore, N. (2001). Exporting workfare/importing welfare-to-work: exploring the politics of third way policy transfer. Political Geography, 20(4), 427–460.
• Scott, E. K., Edin, K., London, A. S. and Kissane, R. J. (2004). Unstable work, unstable income: Implications for family well-being in the era of time-limited welfare. Journal of Poverty, 8(1), 61–88.
• Toksöz, G. (2012). Neoliberal piyasa, özel ve kamusal patriarka çıkmazında kadın emeği. S. Dedeoğlu, ve A. Y. Elveren, (Ed.). Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın. (ss. 159-182) İstanbul: İletişim Yayınları
• Townley, K.F., Edmonson, M.E. and Meszaros, P.S. (1991). Self sufficiency for single parent families: An integrated approach. Journal of Home Ecomomics, 83, 16-69.
• TÜİK. (2021). Gelir ve yaşam koşulları araştırması 2020, Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Gelir-ve-Yasam-Kosullari-Arastirmasi-2020-37404
• İnternet: TÜİK. (2021). İstatistiklerle aile, Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2021-45632
• İnternet: TÜİK. (2021). İşgücü istatistikleri-Ekim 2021, Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=%C4%B0%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC-%C4%B0statistikleri-Ekim-2021-37491&dil=1
• Yaşar-Dinçer, F. C. ve Yirmibeşoğlu, G. (2020). COVID-19’un ekonomik etkilerinin toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında değerlendirilmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 780-792.
• Zedlewski, S. and Chaudry, A. (2008). A new safety net for low-ıncome families. Washington, DC: The Urban Institute.