Soldier Women and “Soldiers’ Women” in Early Republic Novels

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 4, 965 - 980, 26.12.2015

Şener Yiğitler

Öz

Novels which tell about women who actively engage in wars, or work in homefront largely differ in women sexuality from those which give place to women only as soldiers’ spouses/fiancées/lovers in post-war conditions. We could discern that self-sacrificing and hard-working women characters fighting in fronts and homefront lose their sexes, and what is more important, masculinize; on the other hand, in post-war novels women regain their feminine qualities, and end up with being sexual fetishes. With the end of the war, women who replaced men’s jobs during wartime are directed back to their former roles; good wives for men, and good mothers and good educators for children. This article, which detects sports as a “discipliner” for women body in post-war conditions, studies the changing sexuality roles of women over time in early Republic period novels in accordance with militarist values. 

Anahtar Kelimeler

Early Republic Novels, Soldier, Woman, Gender, Militarism

Erken Cumhuriyet Romanlarında Asker Kadınlar ve “Asker Kadınları”

Öz

Erken Cumhuriyet döneminde kadınların aktif olarak savaşa katılmalarını, cephe gerisi hizmetlerde bulunmalarını anlatan romanlar ile kadınları savaş sonrası şartlarda yalnızca asker eşleri/nişanlıları/sevgilileri olarak gösteren romanlarda kadınların cinsiyeti konusuna yaklaşım açısından bir farklılık söz konusudur. Cephelerde ve cephe gerisinde savaşan fedakâr ve çalışkan kadın karakterlerin cinsiyetsizleştikleri ve daha önemlisi maskülenleştikleri; öte yandan, savaş sonrasını ele alan romanlarda kadın karakterlerin feminen özelliklerini yeniden kazandıkları ve cinsel arzu nesnesine dönüştükleri görülür. Savaş sırasında erkeklerden boşalan alanları dolduran kadınlar savaşın sona ermesiyle, özellikle de popüler romanlar aracılığıyla, eski rollerine; erkekler için iyi eş, çocuklar için iyi anne ve iyi eğitici olmaya yönlendirilirler. Savaş sonrasında kadın bedeninin “terbiye”sinde sporun da etkin bir araç olarak kullanıldığını ortaya koyan bu çalışmada erken Cumhuriyet dönemi romanlarında militarist değerlere uygun olarak kadınların zamanla değişen cinsiyet rolleri incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Erken Cumhuriyet romanları; asker; kadın; cinsiyet; militarizm.

Kaynakça

• Adıvar, Halide Edip, Türk’ün Ateşle İmtihanı, 1. bs., İstanbul: Özgür Yayınları, 2004.
• Aktaş, Şerif, Yenileşme Dönemi Türk Şiiri ve Antolojisi 1 (1860-1920), 3. bs., Ankara: Akçağ Yayınları, 2005.
• Alagöz, Osman, Milli Mücadelede Kınalı Eller, 15. bs., İstanbul: Kaynak Kitaplığı, 2006.
• Altınay, Ayşe Gül (ed.), Vatan Millet Kadınlar, 5. bs., İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Askerin Ders Kitabı, Ankara: Büyük Erkânıharbiye Matbaası, 1934.
• Belge, Murat, Militarist Modernleşme Almanya Japonya Türkiye, 2. bs., İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
• Bora, Tanıl, “‘Hey Zeyno, Zeyno’ Halide Edip’in Romanlarında Kürt İmgesi”, Birikim Dergisi 307, (2014): 61-65.
• Çaka, Cahit, Tarih Boyunca Harp ve Kadın, Ankara: As. Fb. Basımevi, 1948.
• Enloe, Cynthia, Bananas, Beaches, and Bases: Making Feminist Sense of International Politics, Londra: Pandora Press, 1990.
• Erker, Ş. G., Ordu Sosyolojisi Yolunda Bir Deneme, İstanbul: Bürhaneddin Matbaası, 1939.
• Gökçen, Sabiha, Atatürk’le Bir Ömür, Yay. haz.: Oktay Verel, İstanbul: Altın Kitaplar, 2000.
• Sancar, Serpil, Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar, 2. bs., İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Süheylâ Muzaffer, Modern Âdab-ı Muaşeret, İstanbul: İnkılab Kitabevi, 1942.
• TBMM Tutanakları, Cilt 33, s. 385-386.
• Zihnioğlu, Yaprak, Kadınsız İnkılap Nezihe Muhiddin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği, 2. bs., İstanbul: Metis Yayınları, 2013.