Hayrettin Ziya Taluy’un “Küçük Bir Gezginin Serüvenleri” Serisinde Anadolu’nun Temsili

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 128 - 139, 10.02.2017

Şener Şükrü Yiğitler

Öz

Cumhuriyet’in ilanının
ardından, yönetici kadrolar ulusal bir dil ve tarih anlayışı üretmeye gayret ettikleri
kadar, sınırları çok taze çekilmiş toprakların da ulusal bilince sahip, modern
sakinleri tarafından “vatan” olarak benimsenmesine özen gösteriyorlardı.  Bu amaçla yeni rejimin ilk yıllarında
coğrafya kongreleri düzenlenmiş, ders müfredatları millileştirilmiş; bir yandan
imparatorluk bakiyesinin haritaları çıkartılırken diğer yandan saha çalışmaları
yürütülmüştür. Bu makalede incelenen Cumhuriyet rejiminin ilk yetişmiş
bürokratlarından Hayrettin Ziya Taluy da (1905-1945) küçük okurlar için kaleme aldığı beş romandan
oluşan “Küçük Bir Gezginin Serüvenleri” serisinde Cumhuriyet’in tasarladığı
“vatan imgesi”ni ve “ideal çocuk” pedagojisini birlikte işlemiştir.

Bu makale, Hayrettin Ziya Taluy’un “Küçük Bir Gezgin'in
Serüvenleri” serisinde Anadolu’nun doğal bir çevre olarak değil, harita
üzerinde “mahdut” bir vatan olarak temsil edilmesini ve bunun resmi ideolojiden
yansımalarını incelemektedir.        

Anahtar Kelimeler

Hayrettin Ziya Taluy, çocuk romanları, ideal çocukluk, coğrafya, vatan, doğa

Kaynakça

• Birinci Türk Tarihi Kongresi, Konferanslar, Müzakere Zabıtları, Ankara: Maarif Vekâleti, 1932.
• Dilmen, İbrahim Necmi, “Güneş-Dil Teorisinin Ana Hatları”, Üçüncü Türk Dil Kurultayı, Tezler Müzakere Zabıtları, İstanbul: Devlet Basımevi, 1937.
• Durgun, Sezgi, Memalik-i Şahane’den Vatan’a, 1. bs., İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
• Kaplan, İsmail, Türkiye’de Milli Eğitim İdeolojisi ve Siyasal Toplumsallaşma Üzerindeki Etkisi, 7. bs., İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Lacoste, Yves, Coğrafya Her Şeyden Önce Savaş Yapmaya Yarar, çev. Selim Sezer, 1. bs., İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
• Öztan, Güven Gürkan, Türkiye’de Çocukluğun Politik İnşası, 1. bs., İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2011.
• Taluy, Hayrettin Ziya, Küçük Bir Gezginin Serüvenleri Beşinci Kitap, Erzurum’dan Ankara’ya, 2. bs., Ankara: Çocuk Esirgeme Kurumu, 1945.
• Taluy, Hayrettin Ziya, Küçük Bir Gezginin Serüvenleri Birinci Kitap, Karadeniz Kıyılarında, 2. bs., Ankara: Çocuk Esirgeme Kurumu, 1944.
• Taluy, Hayrettin Ziya, Küçük Bir Gezginin Serüvenleri Dördüncü Kitap, Ağrı Dolaylarında, 2. bs., Ankara: Çocuk Esirgeme Kurumu, 1944.
• Taluy, Hayrettin Ziya, Küçük Bir Gezginin Serüvenleri İkinci Kitap, Hopa’ya Doğru, 2. bs., Ankara: Çocuk Esirgeme Kurumu, 1944.
• Taluy, Hayrettin Ziya, Küçük Gezgin’in Serüvenleri Üçüncü Kitap, Ardahan Yollarında, 2. bs., Ankara: Çocuk Esirgeme Kurumu, 1944.
• Türk Tarihinin Ana Hatları, İstanbul: Devlet Matbaası, 1930.
• Yalçın, Murat (ed.), “Hayrettin Ziya Taluy”, Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 3. bs., İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010.