Bağdatlı Abdülaziz Âsım’ın Türkçe Divan’ının Sonunda Bulunan Mensevî’nin On Sekiz Beyit Şerhi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 368 - 382, 14.03.2017

Mehmet Özdemir

Öz

Mevlânâ’nın
Mesnevî-yi Manevî adlı eseri, Türk edebiyatında derin izler bırakmış ve
eserdeki derin anlamları muhataba anlatmak düşüncesiyle birçok şerh kaleme
alınan edebiyatımızın değerli eserlerinden biridir. Altı ciltlik Mesnevî’nin
tamamını bugüne kadar altı şarih Türkçe olarak şerh etmiştir. Bunun yanı sıra
Mesnevî’den çeşitli miktarlarda yapılan seçmelerin Türkçe şerh edildiği eser
sayısı ellinin üzerindedir. Mesnevî’den yapılan seçmelerin bir kısmı
Mesnevî’nin özü olarak kabul edilen ilk on sekiz beyit üzerinde
yoğunlaşmaktadır. Bağdatlı Âsım Mesnevî’nin ilk on sekiz beytini müstakil bir
eser olarak kabul etmiş ve Türkçe Divan’ının sonunda söz konusu on sekiz beytin
şerhini yapmıştır. Mesnevî şerhlerinin bir kısmı akademik çalışmalar vasıtasıyla
ilim âleminin istifadesine sunulmuştur. Fakat kütüphane raflarında
araştırmacısını bekleyen şerhlerin bulunduğunu da burada ifade etmek
gereklidir. Bağdatlı Âsım’ın Türkçe Divan’ının sonunda bulunan on sekiz beyit
şerhi, bugüne kadar üzerinde herhangi bir akademik çalışma yapılmayan
eserlerdendir. Dolayısıyla biz de bu yazımızda Bağdatlı Abdülaziz Âsım
Efendi’nin On Sekiz Beyit Şerhi adlı çalışmasını tenkitli metin olarak
hazırlayıp ilim âleminin istifadesine sunmaya gayret edeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Bağdatlı Âsım, Mesnevî, on sekiz beyit şerhi, tenkitli metin

The Commentary on the Eighteen Couplets of Mesnevi Given in the End of The Turkish Divan of Bağdatli Abdulaziz Asim

Öz

The work of Mevlana
Rumi, with the name Mesnevi-i Manevi
is one of the invaluable works in our literature written to tell the deep
meanings in the work to the reader, and has left deep traces in Turkish
Literature. Six commentators paraphrased on the whole of Mesnevi, which
consists of six volumes. In addition to this, the number of the works in which
some parts of Mesnevi were paraphrased in Turkish is over fifty. Some of the
selections from Mesnevi focus on the first eighteen couplets of it, which are
considered as the core of Mesnevi. Bağdatlı Asım considered the first eighteen
couplets of Mesnevi as a separate work and paraphrased on these eighteen
couples in his Divan in Turkish. Some of the commentaries of Mesnevi have been
presented for the benefit of scientists with academic works. However, we must
state that there are several other commentaries that await researchers in the
selves of libraries. The commentary of the eighteen couplets of Bağdatlı Asım
in his Divan written in Turkish is one of the works on which no academic
studies have been conducted so far. For this reason, we will try to prepare the
work of Bağdatlı Abdul-Aziz Asım Efendi named On Sekiz Beyit Şerhi in the style of reviewed text and present
it to the benefit of scholars. 

Anahtar Kelimeler

Bağdatlı Asım, Mesnevi, commentary of the eighteen couplets, reviewed text

Kaynakça

• Beydavî (2011). Envaru’t-Tenzil ve Esraru’t-Te’vil, (Çev.: Abdülvehhab Öztürk), C. 1-5, İstanbul: Kahraman Yayınları.
• İbn Farız (1951). Divan-ı İbn Farız, https://archive.org/details/diwanibnalfarid00ibnauoft, (Erişim Tarihi: 07.10.2016).
• İmam Nevevî (2008). Riyâzü’s-Salihîn, C. 1-2, İstanbul: Erkam Yayınları.
• Mehmet Nail Tuman (2001). Tuhfe-i Nâilî, C. 2, Ankara: Bizim Büro Yayınları.
• Özbeyli, Atakan (2014). Divan-ı Abdülaziz Âsım Efendi (İnceleme-Metin), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tanyıldız, Ahmet (2010). İsmâîl Rusûhî-yi Ankaravî Şerh-i Mesnevî (Mecmû’atu’l-Letâyif ve Matmûratu’l-Ma’ârif) (1. Cilt) (İnceleme-Metin-Sözlük), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. “Âsım, Bağdatlı”, (Madde Yazarı: Mustafa Arslan, 12.06.2014), http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3089 (Erişim Tarihi: 29.10.2016).