Tek Parti Döneminde “The New History Society” Cemiyetine Türkiye'nin Yaklaşımı

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 5, 2247 - 2261, 20.10.2017

İrşad Sami Yuca

Öz

Türkiye’nin Tek Partili yıllarında yeni
ve laik bir ulus yaratma ideolojisi dönemin bütün resmi kurumlarında kendini
belirli bir misyonda hissettiren düşüncedir. Ulus kavramının ağır basan milliyetçi
yönü nedeniyle yerli ve yerli olmayan unsurlar arasında, bu kurumlar üst
makamlarının da yönlendirmesi ile yaklaşımlarını belirlemekteydiler. Özellikle
yerli olmayan unsurlar sıkı bir gözetime tabi tutulmaktaydı. Bu çerçevede
Ortadoğu kökenli bir inanç veya düşünce sistemi olarak kabul edilen “Bahailik” 19.
yüzyıldan beri dünyanın birçok ülkesinde örgütlenmekteydi. Bu ülkeler arasında
ABD de yer almakta olup, 1929 yılında Mirza Ahmad Sohrab öncülüğünde New
York’ta “The New History Society” adlı bir cemiyet kurulur. Cemiyetin temel
amacı tarih, kültür, edebiyat, sanat, müzik ve benzeri dallarda basın-yayın
neşriyatları ve yazınsal yarışmalar, akademik ve sosyal seminer, konferanslar
gibi çalışmalar vasıtasıyla Bahailiği yaymaya yöneliktir. Bu çalışmada, The New
History Society’nin yürüttüğü çalışmalar ve bu çalışmalara karşı Türkiye’nin gösterdiği
yaklaşım ele alınacaktır.     

Anahtar Kelimeler

The New History Society, Bahailik, Cemiyet, Türkiye

Turkey’s Approach to “The New History Society” In the Single Party Period

Öz

The Ideology of
creating a new and the secular nation in the Single Party’s Turkey, it was official
idea of this period. Due to the heavy nationalistic aspect of the nation’s
concept, these institutions were also among the indigenous and non-indigenous
elements to determine their approach by their superiors. Particularly
non-indigenous elements were subjected to a strict surveillance. In this
context, “Bahais”, which is considered as a Middle Eastern belief system, was
organized in many countries since the 19th century. Also, in 1929 “The New
History Society” was established by a group in New York under the leadership of
Mirza Ahmad Sohrab. The main aim of the society, through works such as
publications in the history, culture, literature, arts and by literary
competitions and conferences to spread the Bahai’s thoughts. This study will
focus on the works carried out by The New History Society's and the approach taken
by Turkey. 

Anahtar Kelimeler

The New History Society, Bahais, Turkey, Single Party Era, Mirza Ahmad Sohrab

Kaynakça

• BCA., 30.10.0.0.88.577.5.1.
• BCA., 30.10.0.0.88.577.5.2.
• BCA., 30.10.0.0.88.577.5.3.
• BCA., 30.10.0.0.88.577.5.4.
• BCA., 490.01.594.50.1.
• BCA., 490.01.594.50.1.21.
• BCA., 490.01.594.50.1.22.
• BCA., 490.01.594.50.1.7.
• BCA., 490.01.594.50.1.8.
• Alayande, Lanre., Our Rainmaker, iUniverse Books, New York, 2010.
• Bozkuş, Metin., “Bahâîliğin Arka Planı Ve Söylemi Üzerine Bir Değerlendirme (Sivas Örneği)”, CÜİFD, Sayı: VI/2, 2002, ss. 139-156.
• Çeker, Alper., Cumhuriyet Dönemi Muhalif Romanı, Özgür Yayınları, İstanbul, 2006.
• Fığlalı, Ethem R., “Bahâilik”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, cilt: 4, İstanbul, 1991, ss. 464-468.
• Halbert, Leroy A., “Pi Gamma Mu News”, Social Science, Vol: 12/1, January 1937.
• Lee, Anthoney A., The Baha’i Faith in Africa, Brill Publish, Laiden, 2011.
• Momen, Moojan., Studies in Babi and Baha’i History, Kalimat Press, Los Angeles, 1982.
• New History Society Announcement, W. E. B. Du Bois Papers (MS 312) Special Collections and University Archives, University of Massachusetts Amherst Libraries, (Erişim Tarihi: 15.08.2017), http://credo.library.umass.edu/view/full/mums312-b071-i186
• Scotland, Nigel., A Pocket Guide To Sects and New Religions, A Lion book Press, Oxford, 2005.
• Siber, Şinasi., “Bâbîlik ve Bahâîlik”, DİD, 1962, I/5, ss. 27-31.
• Smith, Donald B., Honore Jaxon, Gauvin Press, New York, 2008.
• Sohrab, Mirza Ahmad., CHANLER, Julie., Living Pictures: In the Great Drama of the 19th Century, New York: The New History Society Press, 1933.
• Sohrab, Mirza Ahmad., The Song Of The Caravan, New History Foundation Press, New York, 1930.
• Solzbacher, William., Peace Movements Between Wars: One Man’s Work For Peace, E. Mellen Press, 1999.
• Şapolyo, Enver B., Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1964.
• Tunçay, Mete., Türkiye’de Tek Parti Yönetiminin Kurulması 1923-1931, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2015.
• Türkiye Bahailer Resmi Web Sitesi, http://bahaitr.org/index.php/tr/18-bahailer-neye-inanir/bahailer-neye-inanir
• Pittsburgh Post-Gazette
• The New York Times