Tecrübe Düzeyi ve İşgören Memnuniyeti İlişkisi: Erzurum ve Gaziantep Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 267 - 292, 31.03.2022

Gülnur Süslü , Y. Kemal Özekici , Atınç Olcay

https://doi.org/10.15869/itobiad.950533

Öz

Bu araştırma kapsamında içsel bir değer olan tecrübeyi oluşturan unsurların, işgören memnuniyetini oluşturan çok değişkenli yapısı üzerindeki rolü irdelenmiştir. Bu amaç, örneklemin sektör tecrübesi, yaş ve eğitim düzeyi gibi değişkenler doğrultusunda kategorize edilmesini gerektirmektedir. İlgili amaç ayrıca, iş doyumu değişkeni ile söz konusu değişkenlerin kıyas edilmesini gerektirmektedir. İlgili kapsam doğrultusunda, Erzurum ve Gaziantep illerindeki konaklama işletmelerinde, hâlihazırda istihdam edilmiş olan 218 işgörene yönelik görüşler, anket formları aracılığıyla elde edilmiştir. Anket formu, iki bölüm ve kırk yedi ifadeden oluşturulmuştur. Anket formunda yer alan iş tatmin ölçeği, E. Spector tarafından geliştirilmiştir. Ölçeğin geçerlilik ve güvenirliği Davras ve Gülmez (2013) tarafından gerçekleştirilmiştir. Araştırma hipotezlerinin test edilmesi için, kategorik değişkenler ve sürekli değişkenlerin birbirleri ile ilişkisinin irdelenmesi gerekmektedir. Bu kapsamda değişkenler arasındaki etkileşimin irdelenebilmesi adına nicel analiz araçlarından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, sektör tecrübe düzeyinin işgören mutluluğunu oluşturan terfi ve ücret alt değişkenlerini pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Diğer taraftan, yüksek yaş grubundaki işgörenlerin, diğer gruplara göre terfi ve ödül alt değişkenleri açısından daha düşük iş doyumuna sahip olduğu görülmüştür. Eğitim düzeyinde ise iş arkadaşları alt değişkeni bakımından, düşük eğitim düzeyinin işgören memnuniyetini arttırıcı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Araştırma bulguları geniş ölçekte irdelendiğinde, 38 yaşın kritik bir nokta olarak ön plana çıktığı tespit edilmiştir. Zira, 38 yaş itibariyle katılımcıların iş doyum düzeylerinin arttığı görülmüştür. Bununla birlikte, ilkokul düzeyinde eğitim almış olan katılımcıların diğer eğitim düzeyindeki katılımcılara göre daha yüksek düzeyde iş doyumuna sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, lisans düzeyinde eğitim seviyesi, işgören beklentisini yükselten bir eşik olarak tespit edilmiştir. Son olarak, sektördeki tecrübe düzeyinin, iş doyumunun iktisadi yönünü arttırdığı görülmüştür. Araştırma sonucunda, teorik ve pratik odaklı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş Doyumu, İş Memnuniyeti, Sektör Tecrübe Düzeyi, Otel İşletmeleri, Eğitim, Yaş

Experience and Employee Satisfaction Relation: A Study on Hospitality Employees

Öz

Within the scope of this research, the role of the elements that make up the experience, which is an intrinsic value, on the multivariate structure of employee satisfaction has been examined. This purpose requires categorizing the sample in line with variables such as industry experience, age and education level. The related purpose also requires the comparison of the job satisfaction variable with the pre-specified variables. In line with the relevant scope, views of 218 employees who are currently employed in hotel sub-sector in Erzurum and Gaziantep provinces were obtained through questionnaire forms. The questionnaire form consists of two parts and forty-seven items. The job satisfaction scale in the questionnaire was developed by E. Spector. The validity and reliability of the scale was carried out by Davras and Gülmez (2013). In order to test the research hypotheses, the relationship between categorical variables and continuous variables should be examined. In this context, quantitative analysis tools were used to examine the interaction between the variables. As a result of the research, it was seen that the level of sector experience positively affected the promotion and wage sub-variables that constitute employee satisfaction. On the other hand, it was observed that employees in the higher age group had lower job satisfaction in terms of promotion and reward sub-variables compared to other groups. At the education level, in terms of the co-workers sub-variable, it was seen that low education level had an amplifying effect on employee satisfaction. When the research findings were analyzed on a large scale, it was determined that the age of 38 came to the fore as a critical threshold. Because, it was observed that the job satisfaction levels of the participants increased by the age of 38. On the other hand, it has been determined that the participants with primary school education have a higher level of job satisfaction than the participants at other education levels. In addition, the level of education at the undergraduate level has been determined as a threshold that raises employee expectations. Finally, it has been observed that the level of experience in the sector increases the economic aspect of job satisfaction. As a result of the research, theoretical and practical implications were developed.

Anahtar Kelimeler

Job Satisfaction, Job Tenure, Work Experience, Hospitality Industry, Education, Age

Kaynakça

• Agler, J. R. (2013). Employee satisfaction as it relates to Corporate Social Responsibility: A quantitative study (Unpublished doctoral dissertation). University of Phoenix.
• Akkaşoğlu, Ş., Ulama, Ş. (2016). İşgörenlerin çalışma koşulları ve iş tatmini: İstanbul’da 5 yıldızlı konaklama işletmeleri işgörenleri üzerinde bir araştırma. 3rd International Congress of Tourism and Management Researches, Antalya.
• Al-Ababneh, M., Al-Sabi, S., Al-Shakhsheer, F., & Masadeh, M. (2017). The Influence of Employee Empowerment on Employee Job Satisfaction in Five-Star Hotels in Jordan. International Business Research, 10(3), 133-147.
• Aletraris, L. (2010). How satisfied are they and why? A study of job satisfaction, job rewards, gender and temporary agency workers in Australia. Human Relations, 63(8), 1129-1155.
• Amarjit, G., Alan, F., & Stephen, F. (2010). The Relations of Transformational Leadership and Empowerment with Employee Job Satisfaction: A Study among Canadian Restaurant and Hotel Employees. Res Manageria, 1(1), 20-31.
• Asif, M. F., Mirza, U. K., Khan, A. H., Asif, M. Z., Riaz, S., & Ahmed, S. (2017). Job Satisfaction: Antecedent and Consequences. Bulletin of Business and Economics (BBE), 6(4), 185-194.
• Balcı, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma. Yöntem, teknik ve ilkeler (9. Baskı). Pegem, Ankara.
• Batman, O., & İbiş, S. (2017). Otel İşletmelerinde Çalışanların Memnuniyetine Etki Eden Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 264–269.
• Bilgiç, R. (1998). The relationship between job satisfaction and personal characteristics of Turkish workers. The Journal of Psychology, 132(5), 549-557.
• Bjornebekk, G. (2008). Positive affect and negative affect as modulators of cognition and motivation: The rediscovery of affect in achievement goal theory. Scandinavian Journal of Educational Research, 52(2), 153-170.
• Boğan, E., & Dedeoğlu, B. B. (2017). The effects of perceived behavioral integrity of supervisors on employee outcomes: Moderating effects of tenure. Journal of Hospitality Marketing & Management, 26(5), 511-531.
• Bozkurt, İ., & Bozkurt, Ö. (2008). İş Tatminini Etkileyen İşletme İçi Faktörlerin Eğitim Sektörü Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 1(9),1-18
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak-Kılıç, E., Akgün, Ç. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (15. Baskı), Pegem, Ankara.
• Cheesman, A. K., Kim, B., Lambert, G. E., Hogan, L. N. (2011). Correctional officer perceptions of inmates and overall job satisfaction. Journal of Crime and Justice, 34(2), 81-102.
• Chen, Y.J. (2007). Relations among service orientation, job satisfaction and organizational commitment in the international tourist hotel industry. Journal of American Academy of Business, 11(2), 71-82.
• Chuang, N. K., Yin, D., & Dellmann-Jenkins, M. (2009). Intrinsic and extrinsic factors impacting casino hotel chefs’ job satisfaction. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 21(3), 323–340.
• Clark, A., Oswald, A., Warr, P. (1996). Is job satisfaction U-shaped in age? Journal of Occupational and Organizational Psychology, 69(1), 57-81.
• Cohen, A. (1991). Career stage as a moderator of the relationships between organizational commitment and its outcomes: A meta‐analysis. Journal of Occupational Psychology, 64(3), 253-268
• Çakır, O., & Aybaş, A. (2019). Yiyecek İçecek Sektörü Çalışanlarının Algıladıkları Ödül Tatmininin İş Memnuniyeti Üzerindeki Etkisi: Psikolojik Ödüllendirmenin Aracılık Rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(1), 71-84.
• Çakır, S.Y., Eğinli, A.T. (2010). Memnun Çalışanlar- Memnun Müşteriler (Çalışan İlişkileri Yönetimi ERM/Müşteri İlişkileri Yönetimi CRM). Detay Yayıncılık, Ankara
• Çınar, M. (2018). Çalışanların Memnuniyetini Etkileyen Faktörler: Bursa Örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 39-62. DOI: 10.17218/hititsosbil.369391.
• Davies, M. B., & Hughes, N. (2014). Doing a successful research project: Using qualitative or quantitative methods. Macmillan International Higher Education: London.
• Davis, G. L., & Bordieri, J. E. (1988). Perceived autonomy and job satisfaction in occupational therapists. American Journal of Occupational Therapy, 42(9), 591-595.
• Davras, Ö., Gülmez, M. (2013). Otel İşletmelerinde Çalışan Memnuniyetine Etki Eden Faktörler: Kemer, Lara, Belek, Side ve Alanya Bölgelerinde Bir Çalışma. Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(24), 167-168.
• Eren, E. (2004). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. Beta, İstanbul.
• Eroğluer, K. (2011). Örgütsel iletişim ile iş tatmini unsurları arasındaki ilişkiler: kuramsal bir inceleme. Ege Akademik Bakış, 11(1), 121-136.
• Fabrigar, L. R. Wegener, D. T. (2011). Exploratory Factor Analysis, Oxford University Press, New York.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10ed.) Pearson, Boston.
• Geyer, P. D., Daly, J. P. (1998). Predicting job satisfaction for relocated workers: Interaction of relocation consequences and employee age. The Journal of Psychology, 132(4), 417-426.
• Ghiselli, R. F., LaLopa, J. M., Bai, B. (2001). Job satisfaction, life satisfaction and turnover intention. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 42(2), 28-37.
• Gölbaşı, Z., Kelleci, M., & Dogan, S. (2008). Relationships between Coping Strategies, Individual Characteristics and Job Satisfaction in a Sample of Hospital Nurses: Cross-sectional questionnaire survey. International journal of nursing studies, 45(12), 1800-1806.
• Hancer, M., & George, R. T. (2003). Job satisfaction of restaurant employees: An empirical investigation using the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Journal of Hospitality & Tourism Research, 27(1), 85-100.
• Hair, J. F., William, C., Black-Barry, J., Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis (Seventh Edition). Peason, Essex.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. (2019). Multivariate Data Analysis (Eigth Edition). Cengage, Andover.
• Herzberg, F., Mausner, B., Peterson, R., Capwell, D. (1957). Job Attitudes: Review of Research and Opinion, Psychological Service, Pittsburgh, PA.
• Ho W.H., Chang, C.C., Shih Y.L., Liang R.D. (2009) Effects of Job Rotation and Role Stress Among Nurses on Job Satisfaction and Organizational Commitment. BMC Health Services Research, 9(8), 1-10.
• Hom, P., Griffeth, R. (1995). Employee Turnover, South Western Publishing Co, Cincinnati, CT.
• Hoppock, R. (1935). Job Satisfaction. Harper, New York.
• Israel, G. D. (1992). Determining Sample Size, University of Florida, Florida Cooperative Extension Service.
• Koç, H., Boylu, Y., Arslantürk, Y. (2009). İş tatminine etki eden kimi faktörlerin konaklama işletmeleri açısından incelenmesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 143-158.
• Kollmann, T., Stöckmann, C., Kensbock, J. M., & Peschl, A. (2020). What satisfies younger versus older employees, and why? An aging perspective on equity theory to explain interactive effects of employee age, monetary rewards, and task contributions on job satisfaction. Human Resource Management, 59(1), 101-115.
• Köroğlu, Ö. (2011). İş doyumu ve motivasyon düzeylerini etkileyen rehberlerin performansla ilişkisi: turist rehberleri üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Kuruüzüm, A., İpekçi-Çetin, E., Irmak, S. (2009). Path analysis of organizational commitment, job involvement and job satisfaction in Turkish hospitality industry, Tourism Review, 64(1), 4-16.
• Kuşluvan, Z., & Kuşluvan, S. (2005). Otel işletmelerinde iş ve işletme ile ilgili faktörlerin işgören tatmini üzerindeki görece etkisi: Nevşehir örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 16(2), 183-203.
• Lam, T., Zhang, H., Baum, T. (2001). An Investigation of Employees’ Job Satisfaction: the Case of Hotels in Hong Kong. Tourism Management, 22(2), 157-165.
• Lee, R., & Wilbur, E. R. (1985). Age, Education, Job Tenure, Salary, Job Characteristics, and Job Satisfaction: A Multivariate Analysis. Human Relations, 38(8), 781–791.
• Lok, P., Crawford, J. (2004). The effect of organizational culture and leadership style on job satisfaction and organizational commitment: A cross-national comparison. Journal of Management Development, 23(4), 321-338.
• Lu, H., While, A. E., Barriball, K. L. (2005). Job satisfaction among nurses: a literature review. International Journal of Nursing Studies, 42(2), 211-227.
• Meriç, S., Babur, Y. (2020). Çalışan Memnuniyetine Etki Eden Faktörler: Otellere Yönelik Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(74), 812-827.
• Mnutr, J. V., Mnutr, A. M., Marais, D. (2012). Job satisfaction of South African registered dietitians. South African Journal of Clinical Nutrition, 25(3), 112-119
• Mok, C., & Finley, D. (1986). Job satisfaction and its relationship to demographics and turnover of hotel food-service workers in Hong Kong. International Journal of Hospitality Management, 5(2), 71-78.
• Mottaz, C. (1987). Gender differences in work satisfaction, work related rewards and values and the determinants of work satisfaction. Human Relations, 39(4), 359-378.
• Oshagbemi, T. (2000). Is length of service related to the level of job satisfaction? International Journal of Social Economics, 27(3), 213-226.
• Oshagbemi, T. (2003). Personal correlates of job satisfaction: empirical evidence from UK universities. International Journal Of Social Economics. 30(12), 1210-1232.
• Örücü, E., Esenkal, F. (2005). Konaklama işletmelerinde işgören tatminini etkileyen faktörler (Bandırma ve Erdek örneği). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(14), 141-166.
• Özdemir, M. K. (2006). Turizm sektöründe işgörenlerin iş tatmini faktörleri ile dış müşteri tatmini arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Antalya.
• Öztürk, Y., & Alkış, H. (2011). Konaklama İşletmelerinde Çalışanların İş Tatminini Ölçülmesi Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 7(14), 438–460.
• Peiro, J. M., Agut, S., Grau, R. (2010). The relationship between overeducation and job satisfaction among young Spanish workers: The role of salary, contract of employment and work experience. Journal of Applied Social Psychology, 40(3), 666-689.
• Pelit, E., Öztürk, Y. (2010). Otel işletmeleri işgörenlerinin iş doyum düzeyleri: Sayfiye ve şehir otel işletmeleri işgörenleri üzerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(1), 43-72.
• Rhodes, S. R. (1985). Age-related differences in work attitudes and behaviour: A review and conceptual analysis. Psychological Bulletin, 93(2), 328-367.
• Robbins, P. S., Judge, A. T. (2013), Organizational Behaviour (15th Ed.), Pearson Prentice Hall, New Jersey.
• Sarker, S.J., Crossman, A.,Chinmeteepituck, P. (2003). The realationships of Age and Length of Service with Job Satisfaction: An Eexamination of Hotel Employees in Thailand. Journal of Managerial Psychology, 18(7-8), 745-758.
• Sageer, A., Rafat, S., & Agarwal, P. (2012). Identification of variables affecting employee satisfaction and their impact on the organization, IOSR Jounal of Business and Management, 5(1), 32-39.
• Sledge, S., Miles, A. K., & Sambeek, M. F. van. (2011). A Comparison of Employee Job Satisfaction in the Service Industry: Do Cultural and Spirituality Influences Matter? Journal of Management Polıcy and Practıce, 12(4), 126–145.
• Spector, P. E. (1985). Measurement of human service staff satisfaction: Development of the Job Satisfaction Survey. American Journal of Community Psychology, 13(6), 693-713.
• Sterns, A. A., Marsh, B. A., McDaniel, M. A. (1994). Age and job satisfaction: A comprehensive review and meta-analysis. Ninth Annual Conference of the Society for Industrial and Organizational Psychology, Nashville.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2021). Turizm İşletme Belgeli Tesisler. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9579/turizm-tesisleri.html
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2007). Using Multivariate Statistics. MA: Pearson, Boston.
• Tagreed, T.A. (2013). Job satisfaction among Jordan’s kindergarten teachers: Effects of workplace conditions and demographic characteristics. Early Childhood Education Journal, 41(2), 143–152.
• Teclaw, R., Osatuke, K., Fishman, J., Moore, S. C., & Dyrenforth, S. (2014). Employee age and tenure within organizations: relationship to workplace satisfaction and workplace climate perceptions. The Health Care Manager, 33(1), 4-19.
• Telman, N. ve Ünsal, P. (2004). Çalışan Memnuniyeti. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Tekin, G., Görgülü, B. (2018). Clayton Alderfer’in ERG teorisi ve çalışanların iş tatmini. Social Sciences Studies Journal, 4(17), 1559-1566.
• The Quantitative Research Sample Size Calculator (2021). The Sample Size Calculator, Url: https://blog.flexmr.net/sample-size-calculator
• Tuna, M. (2007). Personel devir oranı analizi: Ankara’da yer alan yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18(1), 45-52.
• Turizmdatabank (2021). Türkiye otel istihdamı son 2 krizde neler kaybetti. Url: https://www.turizmdatabank.com/turkiye-otel-istihdami-son-2-krizde-neler-kaybetti/
• Toker, B. (2007). Demografik Değişkenlerin İş Tatminine Etkileri: İzmir deki Beş ve Dört Yıldızlı Otellere Yönelik Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 1(8), 92–107.
• Yang, J. T. (2010). Antecedents and consequences of job satisfaction in the Hotel industry. International Journal of Hospitality Management, 29(4), 609-619.