Aile ve Suç İlişkisi: Denetimli Serbestlikteki Gençler Üzerine Nitel Bir Çalışma

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 1345 - 1362, 30.09.2022

Zeynep Şentürk Dızman , Nurgün Oktik

https://doi.org/10.15869/itobiad.1092012

Öz

Aile her toplumda en temel kurumdur. Toplumun sağlıklı bir şekilde varlığını sürdürebilmesi, güçlü bir aile kurumunun varlığı ile ilgilidir. Bireyin yaşadığı sorunların aile ve sosyalizasyon sürecinden etkilendiği kabul edilmektedir. Son yıllarda yapılan araştırmalarda, toplum tarafından kabul görmeyen bazı olumsuz davranışların aile yapısı ile bağlantılı olduğu belirtilmektedir. Bireyin çocukluk döneminde aile ortamında yaşadığı sorunlar onun davranışlarını olumsuz etkileyerek suça yönelmesini sağlayabilir.
Suç ve ceza birbirinin ikizidir. Geçmişten günümüze toplumsal cezalandırma uygulamalarında, değişen toplumsal yapıya göre düzenlemeler yapılmıştır. Geleneksel ceza sistemleri genel olarak suçluları toplumdan soyutlamayı seçerek kapatma uygular. Ancak hapsetmek suçun yeniden işlenmesi konusunda başarılı olamamıştır. Bu durum cezaevlerinin sayısının artmasıyla ve cezaevlerinin nüfusunun kalabalıklaşmasıyla daha iyi anlaşılmaktadır. Son yıllarda geleneksel ceza sistemlerinde bir takım değişimler yapılmaktadır. Denetimli serbestlik sistemi de bu değişimlerin bir parçası olarak suç işleyeni toplum içinde kontrol etmeyi hedefler. Böylece suç işleyenin toplum içinde onanması sağlanmaya çalışılır.
Bu çalışmanın amacı, denetimli serbestliğe tabi tutulan gençlerin suç işlemelerinde ailenin etkisini sosyolojik suç teorilerinden sosyal öğrenme ve sosyal kontrol teorileri kapsamında incelemek ve ülkemizde, çok uzun olmasa da, etkin bir öneme ve değere sahip olan denetimli serbestliğin genç suçluluğunu önlemede yeterliliğini değerlendirmektir. Niteliksel araştırma yönteminin uygulandığı saha araştırmasında, “İstanbul Anadolu Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’nde” denetime tabi tutulan 18-30 yaş arası 60 kişiyle derinlemesine görüşme yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, gençlerin suç işlemeleri ile aile yapıları arasında anlamlı bir ilişkinin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yine denetime tabi tutulan gençlerden elde edilen veriler doğrultusunda, sistemin geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğu hususu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gençlik, Denetimli Serbestlik Sistemi, Aile Yapısı, Suç, Sosyal Öğrenme, Sosyal Kontrol

Teşekkür

İlgi ve alakanız için şimdiden teşekkür ediyorum.

The Relationship Between Family and Crime: A Qualitative Study on Young People on Probation

Öz

The family is the most basic institution in any society. The existence of a healthy society is related to the existence of a strong family institution. It is accepted that the problems experienced by the individual are affected by the family and socialization process. In recent studies, it is stated that some negative behaviours that are not accepted by the society are related to the family structure. The problems experienced by the individual in the family environment during childhood can negatively affect his/her behaviour and lead him/her to turn to crime.
Crime and punishment are twins. From past to present, social punishment practices have been regulated according to the changing social structure. Traditional penal systems generally practice confinement by choosing to isolate offenders from society. However, incarceration did not succeed in re-committing the crime. This situation is better understood with the increase in the number of prisons and the overcrowding of the prison population. In recent years, some changes have been made in traditional penal systems. The probation system, as a part of these changes, aims to control the perpetrator within the society. Thus, it is tried to ensure that the perpetrator of the crime is approved by the society.
The aim of this study is to examine the effect of the family on the delinquency of young people subject to probation within the scope of sociological crime theories, social learning and social control theories, and to evaluate the adequacy of probation, which has an effective importance and value in our country, although it is not very long. In the field research, in which the qualitative research method was applied, in-depth interviews were conducted with 60 people between the ages of 18-30 who were subject to inspection at the "Istanbul Anatolian Probation Directorate". According to the results obtained, it was concluded that there is a significant relationship between young people committing crimes and family structures. Again, in line with the data obtained from the young people who were subjected to inspection, it was revealed that the system needed to be developed.

Anahtar Kelimeler

Youth, Probation System, Family Structure, Crime, Social Learning, Social Control

Kaynakça

• Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı. 2012-2017 Yılları Arası Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı Tarafından İncelenen Toplam Dosya Sayısı. www.cte-ds.adalet.gov.tr.
• Ada, Ş. ve Peker, A. (2012). Tedavi ve Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulamasının Etkililiğinin İncelenmesi (Sakarya İli Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1): 425-438.
• Akdeniz, S. ve Üzümcü A. (2013). Suç ve Sosyo-Ekonomik Değişkenler Arasındaki Bağımlılık İlişkisi: Kars Cezaevi Üzerine Bir İnceleme, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(6), 115- 138.
• Aldemir, A. (2010). Çocuk Suçluluğu Profili. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
• Apaydın, C, ve Kaplan H. (2019). Ceza İnfaz Sistemi ve Denetimli Serbestlik, İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(2), 185-207.
• Bal, H. (2004). Çocuk Suçluluğu, Fakülte Kitabevi, 1. Baskı, Isparta.
• Başpınar, T. (2008). Türkiye’de Öldürme ve Yaralama Suçundan Hüküm Giyenlerin Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Özellikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Polis Akademisi. Ankara.
• Bilgiç, Ş. (2012). Hapsedilme, İyileştirme ve Yeniden Suç İşleme. Ankara: Vadi Yayınları.
• Currie, J & Tekin, E. (2012). Understanding the Cycle Childhood Maltreatment and Future Crime, The Journal of Human Resources, 47(2), 509-549.
• Çınar, A. (2015). Denetimli Serbestlik Sistemindeki Rehabilitasyon Hizmetlerinin Hükümlülerin Yeniden Sosyalizasyonu Sürecine Etkileri: Aydın Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi. Aydın.
• Çifci, G., E. (2008). Kapkaç Suçundan Hüküm Giyenlerin, Sosyo-Demografik Özellikleri, Sosyal Dışlanma Süreçleri, Suç ve Diğer Sapma Davranışlar Açısından Değerlendirilmesi Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Çoban, S. (2012). Sosyal Çevrenin Etkilerinin Çocukların Suç ve Problemli Davranışları ile İlişkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Dağdelen, G. (2017). Ankara İlinde Denetimli Serbestlik Yükümlülerinde Suç Tekrarı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Dannerbeck, A. (2005). Differences in Parenting Attributes, Experiences, and Behaviors of Delinquent Youth with and without a parental History of Incarceration. Sage Journals, 3(3), 199-213.
• Demir, B. (2016). Türkiye’de Suç Oranlarının İller Arası Etkileşiminin Mekânsal Ekonometri Yaklaşımına Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi. Sivas.
• Demirel, P. (2017). Yetişkin Suçluluğuna Neden Olan Sosyoekonomik Faktörler Yayınlanmamış Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Dolu, O. (2012). Suç Teorileri: Teori Araştırma ve Uygulamada Kriminoloji. 4. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Dönmezer, S. (1994). Kriminoloji, 8. Bası. İstanbul: Beta Basım.
• Erkan, R. ve Erdoğdu, M. Y. (2006). Göç ve Çocuk Suçluluğu. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 3(9), 79-90.
• Eryalçın, M. (2020). Denetimli Serbestlik Hizmeti Alan Gençlerin ve Hizmet Sunan Uzmanların Denetimli Serbestlik Uygulamalarına İlişkin Değerlendirmeleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Farrington, D., P. (2010). Family Influences on Delinquency. Springer, D. W. and Roberts, A. R. (Ed.). Juvenile Justice and Delinquency, 203-222. Jones and Bartlett Publishers.
• Farrington, D., P.,Jolliffe, D., Loeber, R., Stouthamer-Loeber, M & Kalb, L.M. (2001). The Concentration of Offenders in Families, and Family Criminality in The Prediction of Boy’ Delinquency, Journal of Adolescence, 24(5), 579-596.
• Fidan, D.,N. (2016). Denetimli Serbestlik Sisteminin Toplumsal Uyum Sürecine Etkisi: Bolu Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Bolu.
• Fry, J. A. (2010). Change in Family Structure and Rates of Violent Juvenile Delinquency (Master’s Thesis),Virginia University, Virginia
• Görgülü, T. ve Cankurtaran Öntaş, Ö. (2013). Hükümlülerin Suç Davranışının Nedenlerine ve Suç Davranışı Risk Faktörlerine İlişkin Düşünceleri. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 24(2): 59-82.
• Hawkins, J. D. (1996). Delinquency and Crime: Current Theories. Cambridge: Cambridge University Press.
• İçli, T. (2009). Çocuk Suç ve Sokak Sokakta Yaşayan Suç İşleyen ve Suça Maruz Kalan Çocuklar. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Genel Yayın No:142, Ankara.
• Kahraman, U., Z. (2015). Madde Kullanım Suçlarında Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulamasının Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi. İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
• Karataş, Z. (2017). Çocuklara Yönelik Denetimli Serbestlik Uygulamalarında Sosyal Hizmet Müdahalesinin Önemi, Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-20.
• Malik, H. A. (1931). Türkiye’de Suçlu Çocuk. Ankara: Hakimiyeti Milliye Matbaası.
• Nazlıdır, M. (2010). Kasten Adam Öldürme ve Teşebbüs Suçlularında Psikososyal Özelliklerin İncelenmesi: Suç Analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Nijhof, K. S., de Kemp, R. A. T., & Engels, R. C. M. E. (2009). Frequency and seriousness of parental offending and their impact on juvenile offending, Journal of Adolescence, 32(4), 893-908.
• Oktik, N. (2013). Sosyal Sapma ve Suçun Sosyolojisine Kuramsal Yaklaşımlar. Önkal,G., Sarı., Ö (Ed.). Suçun Sosyolojisi Cezanın Felsefesi 1. Baskı. 3-43. Ankara: Nobel.
• Oktik, N. (2016). Gençlerde Suça Eğilim ve Bağımlılık. Oktik, N., G. Önkal, & Ö. Sarı (Ed.). Suçun Sosyolojisi Cezanın Felsefesi 2. Baskı. 1-18. Ankara: Nobel.
• Oktik, N (2018). Aile ve Toplum: Sosyolojik Yaklaşımlar. Oktik, N., Reşitoğlu,.Ü.,H (Ed.). Aileyi Anlamak: Disiplinler Arası Yaklaşım 1. Baskı. 1-29. Ankara: Nobel.
• Okorodudu, G. N. (2010). Influence of Parenting Styles on Adolescent Delinquency in Delta Central Senatorial District, Edo Journal of Counselling, 3 (1), 58-86.
• Sevinçok, L. (2008). Çocuk, Ergen ve Genç Erişkinlerdeki Suçluluk: Bir Profil Araştırması. A. Solak (Ed.). Suçla Mücadele Açısından Aile Eğitimi ve Denetimli Serbestlik. Amasya Sempozyumu, İstanbul: Hegem Yayını.
• Seyhan, D. ve Zincir, H. (2009). Tutuklu / Hükümlü Gençlerin Benlik Saygısı Düzeyleri ile Aile Özelliklerinin İncelenmesi ve Aralarındaki Korelasyonun Belirlenmesi, Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi, 5(19),7-24.
• Şahinli, K. (2012). Çocuk Suçluluğuna Sebep Olan Ailesel Faktörler: Ankara Çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda Bulunan Tutuklu ve Hükümlü Çocuklar Üzerine Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Şenses, Ü. (2010). Türkiye’de Çocuk Suçluluğunun Nedenleri ve Önlenmesi: Adıyaman Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uzun, Z. (2015). Suç ve Değer İlişkisi: Suça Sürüklenmiş Çocuklar Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Yavuzer H. (1992). Çocuk ve Suç. 6. Baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yavuzer, H. (1997). Çocuk Psikolojisi, 14. Baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yokuş Sevük, H. (1998). Uluslararası Sözleşmelerdeki İlkeler Açısından Çocuk Suçluluğu ile Mücadelede Kurumsal Yaklaşım, İstanbul: Beta Yayınevi.