Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri ve Tükenmişlik İlişkisinde Motivasyonun Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 1862 - 1889, 30.09.2022

Kezban Talak

https://doi.org/10.15869/itobiad.1120846

Öz

Organizasyonlarda en önemli unsur insan kaynaklarından olabildiğince verim almak ve yetişmiş insan gücünden yararlanmaktır. Çalışanlarda motivasyon düzeylerinin yüksek olması iş doyumu, üretken olma ve başarıya ulaşma gibi bireysel faydalar sağlarken; verimliliğin artması, düşük personel devir hızına sahip olma, nitelikli personel istihdam etme gibi yönleriyle de işletmelere büyük katkı sağlamaktadır. Bunun için insan kaynakları stratejileri geliştirmek, uygulamak ve çalışanların motivasyonunu arttırmak son derece önemlidir. Motivasyon, çalışma ortamlarında farklı hedefler veya güdüler seçilerek sağlanabilmektedir. Farklı amaç ve güdülerin seçimi, tükenmişlik sendromunun düzeyi ile ilişkili olabilmektedir. Bu çalışmada, karanlık üçlü kişilik özellikleri (Makyavelizm, narsisizm ve psikopati) ve bunların çalışanların işyerinde yaşadıkları motivasyon mekanizmaları ve tükenmişlik düzeyiyle olan ilişkileri, karanlık üçlü kişilik özellikleri ile tükenmişlik arasındaki ilişkiye motivasyonun aracılık rolünün olup olmadığı incelendi. Çalışanların karanlık üçlü kişilik özelliklerini, iş motivasyonlarını ve tükenmişlik düzeylerini ölçmek için “Kısa Karanlık Üçlü Kişilik Testi”, “Motivasyon Kaynakları Envanteri” ve “Tükenmişlik Envanteri” ölçekleri kullanıldı. Araştırmanın evreni Marmara Bölgesinde faaliyet gösteren özel bir bankanın çeşitli şubelerinde görev yapmakta olan çalışanlardan; örneklem İnsan Kaynakları (İK) işe alım uzmanlarından oluştu. Araştırma 250 kişinin katılımı ile tamamlandı. Karanlık üçlü kişilik özelliklerinin işyerinde belirli motivasyon kaynaklarının gelişimini öngöreceği ve bir dereceye kadar İK işe alım uzmanları arasındaki tükenmişlik sendromu ile ilgili olacağı öngörüldü. Ayrıca karanlık üçlü kişilik özellikleri ile tükenmişlik arasındaki ilişkiye motivasyonun aracı rolü araştırıldı. Sonuç olarak; karanlık üçlü kişilik özellikleri ile motivasyon arasında, motivasyon ile tükenmişlik arasında anlamlı ilişki olduğu, karanlık üçlü kişilik özellikleri ile tükenmişlik arasındaki ilişkide, motivasyonun aracılık rolünün olduğu belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Karanlık Üçlü, Narsisizm, Psikopati, Makyavelizm, Tükenmişlik, Motivasyon

Teşekkür

Sayın Hocalarım, emekleriniz için teşekkür eder,saygılar sunarım.

The Effect of Motivation on The Dark Triad Personality Traits and Burnout Relationships

Öz

The most important factor in organizations is to get as much efficiency from human resources as possible and to benefit from trained manpower. While high motivation levels in employees provide individual benefits such as job satisfaction, being productive, and achieving success; It also contributes greatly to businesses with its aspects such as increasing productivity, having a low personnel turnover rate, and employing qualified personnel. For this, it is extremely important to develop and implement human resources strategies and to increase the motivation of employees. Motivation can be achieved by choosing different goals or motives in work environments. The choice of different goals and motives may be related to the level of burnout syndrome. In this study, the dark triad personality traits (Machiavellianism, narcissism, and psychopathy) and their relations with the motivation mechanisms experienced by the employees at the workplace and the level of burnout, and the mediating role of motivation in the relationship between the dark triad personality traits and burnout were examined. The "Short Dark Triad Personality Test", "Motivation Sources Inventory" and "Burnout Inventory" scales were used to measure the employees' dark triad personality traits, work motivation, and burnout levels. The population of the research consists of employees working in various branches of a private bank operating in the Marmara Region; the sample consisted of Human Resources (HR) recruiters. The research was completed with the participation of 250 people. It was predicted that the dark triad personality traits would predict the development of certain sources of motivation in the workplace and to some extent be related to the burnout syndrome among HR recruiters. In addition, the mediating role of motivation in the relationship between dark triad personality traits and burnout was investigated. As a result; It was determined that there was a significant relationship between dark triad personality traits and motivation, between motivation and burnout, and motivation had a mediating role in the relationship between dark triad personality traits and burnout.

Anahtar Kelimeler

The Dark Triad, Narcissism, Psychopathy, Machiavellianism, Burnout, Motivation

Kaynakça

• Bakker, A.B., Demerouti, E., Verbeke, W. (2004), Using the job demands- resources model to predict burnout and performance. Human Resource Management, 43(1), 83-104.
• Barbuto, J. E. Jr. (2001). An alternative scoring method for the motivation sources inventory: a case for ratio analysis. Psychol. Rep. 88, 385–386. doi: 10.2466/pr0.2001.88.2.385
• Barbuto, J. E. Jr., and Scholl, R. W. (1998). Motivation sources inventory: development and validation of new scales to measure an integrative taxonomy of motivation. Psychol. Rep. 82, 1011–1022.
• Barnett, M. D., Flores, J. (2016). Narcissus, exhausted: self-compassion mediates the relationship between narcissism and school burnout. Personal. Individ. Differ. 97, 102–108. doi: 10.1016/j.paid.2016.03.026
• Demerouti, E., & Bakker, A. B. (2008). The Oldenburg Burnout Inventory: A good alternative to measure burnout and engagement. In J. Halbesleben (Ed.), Stress and burnout in health care (pp. 65–78). Hauppauge, NY: Nova Science Publishers.
• Demerouti, E., Mostert, K., and Bakker, A. B. (2010). Burnout and work engagement: a thorough investigation of the independency of both constructs. Journal of occupational health psychology, 15(3), 209.
• Hu, L. T., and Bentler, P. M. (1999). Cutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria versus New Alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1-55.http://dx.doi.org/10.1080/10705519909540118
• Harrison, A., Summers, J., and Mennecke, B. (2016). The effects of the Dark Triad on unethical behavior. J. Bus. Ethics 153, 53–77. doi: 10.1007/s10551-016-3368-3
• Harrington, D. (2009). Confirmatory factor analysis. Oxford university press.
• Jonason, P. K., and Webster, G. D. (2012). A protean approach to social influence: Dark Triad personalities and social influence tactics. Personal. Individ. Differ. 52, 521–526. doi: 10.1016/j.paid.2011.11.023
• Jones, D. N. and Paulhus, D. L. (2014). Introducing the Short Dark Triad (SD3) a Brief Measure of Dark Personality Traits. Assessment, 21 (1), 28-41.
• Johnson, V. A., Beehr, T. A., and O’Brien, K. E. (2015). Determining the relationship between employee psychopathy and strain: does the type of psychopathy matter? Int. J. Stress Manag. 22, 111–136. DOI: 10.1037/ a0038817.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1982). Recent developments in structural equation modeling. Journal of marketing research, 19(4), 404-416.
• Kircaburun, K., Alhabash, S., Tosuntaş, Ş. B., & Griffiths, M. D. (2018). Uses and gratifications of problematic social media use among university students: a simultaneous examination of the big five of personality, socialmedia platforms and social media use motives. International Journal of Mental Health and Addiction. 18(3), 525-547.
• Leonard, N. H., Beauvais, L. L., and Scholl, R. W. (1995). “A self-concept- based model of work motivation” in Academy of management proceedings. ed. B. Manor (NY: Academy of Management), 322–326.
• Lubbadeh T. (2020). Job Burnout: A General Literature Reviews, International Review of Management and Marketing, 2020, 10(3), 7-15.
• Malesza, M., & Ostaszewski, P. (2016). Dark side of impulsivity—Associations between the Dark Triad, self-report and behavioral measures of impulsivity. Personality and Individual Differences, 88, 197-201.
• Maslach, C. (2001). What have we learned about burnout and health? Psychology & health, 16(5), 607-611.
• Maslach, C., Jackson, S. E., & Leiter, M. P. (1996). MBI: Maslach burnout inventory. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
• Maslach, C., Leiter, M.P. (2008). Early predictors of job burnout and engagement. Applied Psychology, 93(3), 498-512.
• Maslach, C. (2006). Understanding job burnout. In: Rossi, A.M., Perrewe, P.L., Sauter, S.L., editors. Stress and Quality of Working Life Current Perspectives in Occupational Health. Greenwich: Information Age Publishing. p37-51.
• Özsoy, E., Ardiç, K. (2017). Karanlık Üçlü’nün (Narsisizm, Makyavelizm Ve Psikopati) İş Tatminine Etkisinin İncelenmesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 391-406.
• Özdemir, B., & Atan, E. (2018). Karanlık üçlünün örgütsel muhalefete etkisi: Bir yapısal eşitlik modeli. İş Ahlakı Dergisi, 11(2), 275-298.
• Paulhus, D. L., and Williams, K. M. (2002). The Dark Triad of personality: narcissism, Machiavellianism, and psychopathy. J. Res. Pers. 36, 556–563. doi: 10.1016/S0092-6566(02)00505-6
• Pilch, I., and Górnik-Durose, M. E. (2016). Do we need “dark” traits to explain materialism? The incremental validity of the Dark Triad over the HEXACO domains in predicting materialistic orientation. Personal. Individ. Differ. 102, 102–106. doi: 10.1016/j.paid.2016.06.047
• Prusik, M., & Szulawski, M. (2019). The relationship between the Dark Triad personality traits, motivation at work, and burnout among HR recruitment workers. Frontiers in psychology, 10, 1290.
• Rauthmann, J. F., and Kolar, G. P. (2013). The perceived attractiveness and traits of the Dark Triad: narcissists are perceived as hot, Machiavellians and psychopaths not. Personal. Individ. Differ. 54, 582–586. doi: 10.1016/j.paid.2012.11.005
• Richardson, E. N., Boag, S. (2016). Offensive defenses: the mind beneath the mask of the Dark Triad traits. Personal. Individ. Differ. 92, 148–152. doi: 10.1016/j.paid.2015.12.039
• Şencan, H. & Fidan, Y. (2020). Likert Verilerinin Kullanıldığı Keşfedici Faktör Analizlerinde Normallik Varsayımı ve Faktör Çıkarma Üzerindeki Etkisinin SPSS, FACTOR ve PRELIS Yazılımlarıyla Sınanması, BMIJ, 8(1): 640-687 doi: http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v8i1.1395