The Effect of Russia's 2014 Annexation of Crimea on Military Expenditures of European Union Countries

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 445 - 469, 31.03.2023

Oğuz Özcan , Yunus Ozcan

https://doi.org/10.15869/itobiad.1237636

Öz

The number of countries under the protection umbrella of NATO increased to 30 with the participation of North Macedonia in 2020. Ukraine, Georgia, Bosnia and Herzegovina, Sweden and Finland, which want to take advantage of this protection against Russia's expansionist policies, continue their membership negotiations. In 2014, Russian armed forces annexed the Crimea region of Ukraine, but this has never been recognized by international organizations such as the United Nations and the European Union. The importance of membership to NATO has once again emerged in the tensions between Russia and Ukraine for the European Union countries, all of which are members of NATO, except for six. Russia launched a wider invasion operation covering Ukraine's Kherson, Zaporizhia, Donetsk and Luhansk regions in February 2022 and this operation took the tension to a higher point in the region. Russia's recent westward expansionist policies and ongoing occupation movements have increased the risks of national defense and have made it necessary for European Union 27 countries to change their share of defense expenditures in their budget. The member states of the Union increased their defense expenditures in order to eliminate security concerns. With this study, firstly the developments between Russia and Ukraine are discussed in a historical process and then the course of the defense expenditures of the European Union countries against the developments is examined. In this study, the analysis period is divided into 2007-2014 and 2014-2021 periods in order to make the effects of 2014 annexation of Crimea become more evident in the analyzes. The military expenditure developments of the European Union countries for the period 2007-2021 are analyzed With the data obtained from the SIPRI database. According to the findings of the study, the total military expenditures of the European Union countries decreased from approximately 213 billion dollars in 2007 to 208 billion dollars in 2014. In the 2007-2014 period, only 7 countries increased their military expenditures, albeit to a very small proportion. After the annexation in 20014, all member countries increased their military expenditures and by 2021, the total amount of expenditure of the European Union increased by approximately 49 billion dollars and exceeded 257 billion dollars. In the period of 2014-2021, the first three member countries that proportionally increased their expenditures the most are respectively; Lithuania (191%), Latvia (180%) and Hungary (130%).

Anahtar Kelimeler

Russia-Ukraine Political Relations, Military Expenditures, Russia, European Union Countries

Rusya'nın 2014 Yılı Kırım'ı İlhakının Avrupa Birliği Ülkelerinin Askeri Harcamalarına Etkisi

Öz

NATO’nun koruma şemsiyesi altındaki ülke sayısı en son 2020'de Kuzey Makedonya’nın katılımı ile 30’a yükselmiştir. Rusya’nın yayılmacı politikalarına karşı bu koruma avantajdan yararlanmak isteyen Ukrayna, Gürcistan, Bosna Hersek, İsveç ve Finlandiya’da üyelik müzakerelerini sürdürmektedir. 2014 yılında Rus silahlı birlikleri Ukrayna’nın Kırım bölgesini ilhak etmiş fakat bu durum Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşlar tarafından hiçbir zaman tanınmamıştır. NATO’ya üyeliğin önemi altı üyesi dışında hepsi NATO üyesi olan Avrupa Birliği ülkeleri için Rusya-Ukrayna arasında yaşanan gerilimlerde bir kez daha ortaya çıkmıştır. Rusya 2022 yılının Şubat ayında Ukrayna’nın Herson, Zaporijya, Donetsk ve Luhansk bölgelerini kapsayan daha geniş bir işgal harekâtını başlatarak bölgedeki gerilimi üst bir noktaya taşımıştır. Rusya’nın son dönem batıya doğru yayılmacı politikaları ve süregelen işgal hareketleri Avrupa Birliği’ni teşkil eden 27 ülke için milli savunmaları açısından riskleri artırmış ve neticesinde devlet bütçelerinden savunma harcamalarına ayrılan paylarını değiştirmelerini zorunlu kılmıştır. Birlik üyesi ülkeler güvenlik kaygılarını bertaraf edebilmek için savunma harcamalarını artırmışlardır. Bu çalışma ile öncelikle Rusya-Ukrayna arasında yaşanan gelişmeler tarihsel bir süreç içerisinde ele alınmakta ve sonrasında Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin savunma amaçlı yaptıkları harcamaların yaşanan gelişmelere karşı seyri incelenmektedir. Çalışmada Kırım’ın ilhak edildiği tarih olan 2014 yılının etkilerinin daha belirgin hale gelebilmesi için analiz periyodu 2007-2014 ve 2014-2021 dönemleri olarak ayrıştırılmıştır. SIPRI veri tabanından elde edilen veriler ile Avrupa Birliği ülkelerinin 2007-2021 dönemi için askeri harcama gelişmeleri incelenmektedir. Çalışma bulgularına göre Avrupa Birliği ülkelerinin toplam askeri harcamaları 2007 yılında yaklaşık 213 milyar dolar iken 2014 yılında bu tutar 208 milyar seviyesine gerilemiştir. 2007-2014 periyodunda sadece 7 ülke askeri harcamalarını çok küçük oranlarda da olsa artırmıştır. 2014 deki ilhaktan sonra tüm üye ülkelerin askeri harcamalarını artırması ile 2021 yılına gelindiğinde Avrupa Birliği’nin toplam harcama tutarı yaklaşık 49 milyar dolar artarak 257 milyar doları geçmiştir. 2014-2021 döneminde birlik üyesi olarak harcamalarını oransal en çok artıran ilk üç ülke sırasıyla; Litvanya (%191), Letonya (%180) ve Macaristan (%130) olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Rusya-Ukrayna Siyasi İlişkileri, Rusya’nın 2014 Kırım’ın İlhakı, Avrupa Birliği Ülkeleri, Askeri Harcamalar

Kaynakça

• Al, A. & Ayvacı, F. A. (2017). Uluslararası Politik Ekonomi: Bitmeyen Kırım Sorunu. Güvenlik Stratejileri Dergisi, Cilt 13, Sayı 26, s.221 – 251.
• Aras, İ. (2017). Avrupa Birliği’nin Kırım’ın İhakına Bakışı: Rusya’ya Yönelik Yaptırımlar. Karadeniz Araştırmaları Dergisi, Sayı 53, s.29-50.
• Brown, C. & Ainley, K. (2008). Uluslararası İlişkileri Anlamak. (Çev. Arzu Oyacıoğlu), İstanbul, Yayın Odası Yayınları.
• Canbolat, İ. S. (2002). Avrupa Birliği: Uluslarüstü Bir Sistemin Tarihsel Teorik Kurumsal Jeopolitik Analizi ve Genişleme Sürecinde Türkiye ile İlişkiler. İstanbul, Alfa Yayınları.
• Caşın, M. H. (2015). NATO Stratejisindeki Değişim ve Rusya-NATO Rekabetinin Geleceği, içinde İrfan Kaya Ülger (Ed.), Putin’in Ülkesi: Yeni Yüzyıl Eşiğinde Rusya Federasyonu Analizi. Seçkin Yayınları, Ankara, s.313-346.
• Dedeoğlu, B. (2006). Adım Adım Avrupa Birliği, İstanbul, Okumuş Adam Yayınları.
• Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı (2022). Avrupa Birliği'nin Tarihi. Erişim Tarihi: 27.12.2022, https://www.ab.gov.tr/_233.html.
• Dünya Bankası (2022). GSYH Verileri. Erişim Tarihi: 25.12.2022, https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=EU.
• Dünya Bankası (2022). Mal ve Hizmet İhracatı Verileri. Erişim Tarihi: 21.12.2022, ttps://data.worldbank.org/indicator/NE.EXP.GNFS.CD?locations=EU.
• Dünya Bankası (2022). Nüfus Verileri. Erişim Tarihi: 19.12.2022, https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=EU.
• Efe, H. (2008). Avrupa Birliği’nin Ortak Dış ve Güvenlik Politikası. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:7/1 s.66-78.
• Ermağan, İ. (2015). Rusya-Avrupa Birliği İlişkilerinde Ukrayna Çıkmazı, içinde İrfan Kaya Ülger (Ed.), Putin’in Ülkesi: Yeni Yüzyıl Eşiğinde Rusya Federasyonu Analizi. Seçkin Yayınları, Ankara, s.677-708.
• Gönlübol, M. (2000). Uluslararası Politik İlkeler-Kavranlar-Kurumlar, Ankara, Siyasal Kitabevi.
• Güler, M. A. & Kişman, Z.A. (2020). Uluslararası Silah Ticareti ve Savunma Harcamaları. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı:4/2, s.87-97.
• Günay, B. (2015). Ukrayna’nın Geleceği ve Kırım’ın Durumu. İçinde İrfan Kaya Ülger (Ed.), Putin’in Ülkesi: Yeni Yüzyıl Eşiğinde Rusya Federasyonu Analizi, Seçkin Yayınları, Ankara, s.378-407.
• Kan, K. & Ulu, H. (2022). Küreselleşmenin Rusya’nın Güvenlik Anlayışına Etkileri: Tehditler ve Cevaplar. Gaziantep University Journal of Social Sciences, Cilt:21, Sayı:3, s.1609-1630.
• Karadoğan, H. (2020). Cumhuriyet ile Beraber Kurulan Halk İdaresinin Doğal Bir Sonucu: Çok Partili Hayata Geçiş. İçinde Uğur Yasin Asal (Ed.), Türk Modernleşmesinde Devlet, Toplum ve Ekonomi, Nobel Bilimsel Eserler, Ankara.
• Konak, A. (2019). Kırım'ın İlhakı İle Sonuçlanan Ukrayna Krizi ve Ekonomik Etkileri. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 8, s.80-93.
• Mammadov, H. (2014). Rus Dış Politikasında Stratejik-Zihinsel Süreklilik ve Putin’in Dış Politika Doktrini. Ahmet Yesevi Üniversitesi, SFN Yayıncılık, Ankara, Yayın No:16.
• Morkva, V. (2021). Rusya’nın 2014 İlhakı Sonrası Kırım’da Kırım Tatar Halkının Durumu. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Vol.21/2, s.375-397.
• Rakhmanova, T. (2016). Rus İktidarının Kalbinde. (Çev. M. Reşat Uzmen), Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
• Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) (2022). SIPRI Military Expenditure Database. Erişim Tarihi: 25.12.2022, https://milex.sipri.org/sipri.
• Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) (2022). World Military Expenditure Passes $2 Trillion For First Time. Erişim Tarihi: 11.12.2022, https://www.sipri.org/media/press-release/2022/world-military-expenditure-passes-2-trillion-first-time.
• Sümer, K. K. (2015). Kırımda Rus İşgalinden Sonra Rusya’ya Karşı Yaptırımların Ekonomik Sonuçları. International Conference On Eurasian Economies, 9-11 Eylül 2015. Erişim Tarihi: 11.12.2022, https://www.avekon.org/papers/1227.pdf, s.469-478.
• Şişman, D. (2017). Küreselleşme, Kriz ve Savunma Sanayi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:39 Sayı:1, s.223 – 237.
• Türkiye Bilimler Akademisi, (2022). Rusya'nın Ukrayna'yı İşgali ve Uluslararası İlişkiler Çalıştayı Sonuç Raporu. Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara. Erişim Tarihi: 13.12.2022, https://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/raporlar/TUBA.978-605-2249-99-4.pdf.
• Ülger, İ. K. (2015). Putin’in Ülkesi: Yeni Yüzyıl Eşiğinde Rusya Federasyonu Analizi. Seçkin Yayınları, Ankara.
• Volyanyuk, O., Dobrovolska, C. & Maiorov, M. (2019). Perde Arkasındaki Kırım (İşgal Bölgesi Rehberi). (Çev. N.Nizhenets, N.Berezovska, O. Palii). Erişim Tarihi: 05.12.2022, https://prometheus.ngo/wp- ontent/uploads/2020/11/Сrimea_behind_the_curtain_TR.pdf.