İlahiyat Fakültelerinde Örgün Eğitim Gören Öğrencilerin İslam Tarihi Dersine Yönelik İlgi ve Beklentileri

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 510 - 532, 31.03.2023

Serdar Özdemir

https://doi.org/10.15869/itobiad.1245628

Öz

Yüksek Din Öğretimi kurumları yüz yıldan fazla tarihi tecrübeye sahip din eğitimi kurumlarıdır. Uzun tarihi süreçlerinde yaşadıkları problemler ve bu problemleri aşmada gösterdikleri çözüm yolları aynı zamanda Türkiye’deki din eğitimi alanının tecrübesini ortaya koymaktadır. Bu bakımdan bu kurumların başarısı Türkiye’de din eğitiminin geleceği açısından önemlidir. Son on yıllık dönemde İlahiyat ve İslami İlimler Fakültelerinin öğrenci ve okul sayısının artması bu okullarda verilen eğitimin kalitesini gündeme getirmiştir. Bu bağlamda bu kurumlarda verilen derslerin niteliğini ortaya koyacak çalışmaların yapılması zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Böylelikle müfredatta yer alan derslerin işlenişi, kullanılan kaynakların niteliği gibi konular incelenerek daha verimli bir şekilde derslerin öğrenciye aktarılması sağlanmalıdır. İlahiyat Fakültelerinde örgün eğitim gören öğrencilerin İslam tarihi dersine yönelik ilgi ve beklentileri hakkında bilgi vermeyi amaçlayan bu araştırma nicel desen üzerine kurgulanmış ve betimsel araştırma yöntemlerinden tarama modeli uygulanmıştır. Araştırma, 2022-2023 öğretim yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Kocaeli Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde okuyan seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen 348 öğrenci ile hazırlanmıştır. Araştırmada öğrenciler İslam tarihi dersini önemsediklerini, diğer İslami ilimleri anlama konusunda dersin öneminin farkında olduklarını söylerken Türk İslam tarihi konularında, temel kaynakların içeriğini bilme konusunda eksiklikleri olduğunu belirtmişlerdir. İlahiyat lisans eğitiminde İslam tarihi dersinin daha kapsamlı ele alınması, kaynak zenginliği, özellikle klasik kaynakların da okutulması, ders sayısının lisans eğitim dönemlerinde arttırılması, derslerde şematik, haritalandırma ve görsel anlatımın çoğaltılması hem anlama hem de akılda kalıcılık açısından arttırılması büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte İslam tarihi derslerinin çağın getirdiği kaçınılmaz yeniliklere ayak uydurması, dersin hem güncelliğini hem de derse olan ilginin artması adına önemli bir etkendir. Bu bağlamda İslam tarihi derslerine yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İlahiyat, İslam Tarihi, Din, Eğitim, Beklenti

Interests and Expectations of the Students Studying at the Faculty of Theology in Islamic History Course

Öz

This research, which aims to provide information about the interests and expectations of students studying at the Faculties of Theology, for the History of Islam course, was built on a quantitative design and a descriptive research method, a scanning model was applied. The research consists of 348 students selected by random sampling method studying at Marmara University Faculty of Theology, Sakarya University Faculty of Theology and Kocaeli University Faculty of Theology in the 2022-2023 academic year.
It does not seem possible for teacher and religious officer candidates who graduated from the Faculties of Theology and Islamic Sciences to stay away from the events and phenomena that are the subject of Islamic history in their professional lives. The fact that the graduates of the Faculty of Theology/Islamic Sciences can objectively refer to cultural heritage, make selections from historical experiences, make connections between current events and historical events and phenomena, and draw conclusions and lessons from historical experiences depends on their acquiring an accurate knowledge of Islamic History.
In the research, while the students stated that they cared about the Islamic history course and were aware of the importance of the course in understanding other Islamic sciences, they stated that they had deficiencies in knowing the content of the basic sources in the subjects of Turkish Islamic history. In undergraduate Islamic theology education, a more comprehensive explanation of Islamic history in the curriculum, including richness in sources, especially the teaching of classical sources, an increase in the number of courses during the undergraduate education period, and an increase in schematic, mapping, and visual presentations during the lessons are of great importance for both understanding and retention Again, the students stated that they wanted to increase the visual materials in the lecture.

Anahtar Kelimeler

Theology, Islamic History, Education, Religion, Expectation

Kaynakça

• Acar, M. M., Genç, M.F. (2022). "İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Kur’an Okuma ve Tecvid Dersine Karşı Tutumları (Kocaeli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)". Kocaeli İlahiyat Dergisi 6 / 2 (Aralık 2022): 605-630. https://doi.org/10.5281/zenodo.7444186
• Algül, H. (1998), “İlahiyat Fakültelerinde İslâm Tarihi Öğretiminde Tartışılması Gereken Hususlar”, Yüksek Öğretimde Din Bilimleri Öğretimi Sempozyumu: 21-23 Ekim 1987, Samsun.
• Ayhan, M. & Genç, M. F. (2021). İLİTAM Bölümü Öğrencilerinin Hadis Dersine Yönelik Tutumları. Mizanü'l-Hak: İslami İlimler Dergisi, (12), 77-109. DOI: 10.47502/mizan.933285
• Dadan, A. (2018). "Türkiye’de Arapça İlahiyat Programında Yürütülen Siyer ve İslam Tarihi Dersi Öğretimindeki Bazı Problemler ve Öğrenci Beklentileri Üzerine Değerlendirmeler". Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 46 / 46, 95-106
• Fayda, M. (1991). “Siyer Dersi Öğretimi Üzerine Bazı Düşünceler”, Din Öğretimi ve Din Hizmetleri Semineri (8-10 Nisan 1988), Ankara, 1991, s. 255- 257.
• Güven, Ö.F. (2022). İlahiyat ve İslami İlimler Fakültelerinde Okuyan Öğrenciler Üzerine Sayısal Bir Değerlendirme Raporu. İGEM. https://ilahiyatarastirmamerkezi.org/rapor-1/
• Jabbar Beg M.A. (2003), “İslâm Tarihi Öğretiminin Problemleri”, çeviren: Mehmet Bahaüddin Varol, İSTEM, cilt: I, sayı: 2, s. 209-222.
• Kesgin Salih (2016) “İlahiyat Fakültelerinde Hadis Eğitiminin Dünü, Bugünü ve Yarını: Tespit ve Teklifler”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2
• Kiriş, Mustafa (2018) İlahiyat Fakülteleri ve Diyanet İşleri Başkanlığı Ekseninde Türkiye’de Din Eğitimi. Ankara: İlâhiyât,
• Köylü, M. (2013). Türkiye’de yüksek din öğretimi: Nicelik mi nitelik mi?. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35(35), 21-44.
• Özdemir S. (2022), İlahiyat Lisans Tamamlama (İlitam) Bölümü Öğrencilerinin İslam Tarihi Dersine Yönelik, Serüven Yayınevi.
• SAÜ, Sakarya Üniversitesi. “Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilgi Sistemi” Erişim 2022. https://ebs.sakarya.edu.tr/Birim/DersPlan/25269?yil=2022
• Siyer Öğretimi Lisans ve Lisansüstü Öğretim Düzeyi, İstanbul, 2016.
• Şeker, M. (2003). "Neden “İslâm Tarihi”?". İstem / 2: 69-76
• Taş, A.E. (2010). “19. yüzyıl Tarih Telakkileri ve Darülfünun’da İslam Tarihi Dersleri” (İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
• Varol, M. B. (2012), “Dijital Ortamda Siyer Anlatım ve Öğretimi: (Tespitler-Problemler-Teklifler)”, Siret Sempozyumu I: Türkiye’de Siret Yazıcılığı, Ankara, s. 523-543.