“Piyanist” Filminin Dehşet Yönetimi Kuramı Perspektifinden İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 995 - 1019, 30.06.2023

Ekrem Sedat Şahin

https://doi.org/10.15869/itobiad.1199250

Öz

Bu araştırmada Dehşet Yönetimi Kuramı ve kuramın kavramlarını film analizi yöntemi ile incelemek ve somutlaştırmak amaçlanmıştır. İnsanı diğer canlılardan ayıran eşsiz entelektüel yetenekleri belli bir oranda doğaya hâkim olmasını, hayatını daha konforlu hale getirmek için buluşlar gerçekleştirmesini ve icatlar yapmasını sağlar. Diğer taraftan bu üstün entelektüel yetenekleri insanın ölümlü bir varlık olduğunu fark etmesine de neden olur. İnsan, çeşitli yollarla ölümlülüğün oluşturduğu dehşet ile baş etmeye ve ölümü mümkün olduğunca uzak bir geleceğe ötelemeye çalışır. Ölüm farkındalığının yoğun olduğu ortamlardan biri savaştır. Bu araştırmada bir savaş biyografisi olan Roman Polonski’nin yönetmenliğini yaptığı “Piyanist” filmi Dehşet Yönetimi Kuramı’nın kavramları açısından analiz edilmiştir. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. “Piyanist” filminin bazı sahneleri belirlenerek, bu sahnelerde yaşananlar kuramın ölümlülük bilinci, ölüm düşüncesinin erişilebilirliği, ölüm kaygısı tamponu, kültürel dünya görüşü, benlik saygısı, yakın ilişkiler, romantik ilişki, iç grup yanlılığı, dış grup düşmanlığı, sembolik ölümsüzlük, gerçek ölümsüzlük, yakınsak ve ıraksak savunma kavramları açısından incelenerek somutlaştırılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dehşet Yönetimi Kuramı, Ölümlülük Bilinci, Kültürel Dünya Görüşü, Benlik Saygısı, Film Analizi

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

An Analysis of the Movie "The Pianist" from the Perspective of Terror Management Theory

Öz

This study aims to examine and concretize Terror Management Theory and its concepts with film analysis method. The unique intellectual abilities that distinguish human beings from other creatures enable them to dominate nature to a certain extent, and to make inventions and discoveries to make their life more comfortable. On the other hand, these superior intellectual abilities cause people to realize that they are a mortal being. Humans try to cope with the terror of mortality in various ways and to postpone death as far into the future as possible. An environment with intense death awareness is war. In this study, the movie “The Pianist”, a war biography directed by Roman Polonski, was analysed in terms of Terror Management Theory concepts. Qualitative research design document analysis method was used in the study. Some scenes from the movie were selected and the incidents in them were examined and concretized in terms of theory’s mortality consciousness, accessibility of death thought, death anxiety buffer, cultural World view, self-esteem, close relationships, romantic relationship, in-group bias, outgroup hostility, symbolic immortality, true immortality, convergent and divergent defence concepts.

Anahtar Kelimeler

Terror Management Theory, Mortality Consciousness, Cultural Worldview, Self-Esteem, Film Analysis

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Arndt, J., & Greenberg, J. (1999). The effects of a self-esteem boost and mortality salience on responses to boost relevant and irrelevant worldview threats. Personality and Social Psychology Bulletin, 25(11), 1331-1341.
• https://doi.org/10.1177%2F0146167299259001
• Aydın, N. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Etnoloji. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 2(2), 60-71.
• https://dergipark.org.tr/en/pub/ihssr/issue/36852/425401
• Barnes, S. J. (2021). Understanding terror states of online users in the context of COVID-19: An application of Terror Management Theory. Computers in Human Behavior, 125, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.chb.2021.106967
• Baştuğ, G., Çelik, B. R., Yılmaz, F. B., Bacaksız, S., Eyrikaya, E., Şahin, S., & Karaca, P. (2020). On Sekizlik Bir Delikanlı ve Seksenlik Bir Kadın:‘Harold And Maude’ Filminin Klinik ve Geriatrik Psikoloji Perspektifinden Analizi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 19(1), 18-26.
• https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1320618
• Becker, E. (1973). The denial of death. New York: Academic Press.
• Boyacı M, İlhan T (2016) Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımının film analizi yöntemiyle incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 734-746. http://dx.doi.org/10.17860/efd.03838
• Burke, B. L., Martens, A., & Faucher, E. H. (2010). Two decades of terror management theory: A meta-analysis of mortality salience research. Personality and Social Psychology Review, 14(2), 155-195. https://doi.org/10.1177/1088868309352321
• Cherif, S. (2019.) Sinemada psikoterapi tedavisi (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Cox, C. R., Arndt, J., Pyszczynski, T., Greenberg, J., Abdollahi, A., & Solomon, S. (2008). Terror management and adults' attachment to their parents: the safe haven remains. Journal of Personality and Social Psychology, 94(4), 696- 717.
• https://doi.org/10.1037/0022-3514.94.4.696
• Derin, S., & Yıldız, E. Ç. (2018). An Adlerian analysis of “The kid” movie. Egitim ve Bilim, 43(193), 317-335.
• Derin, S., & Voltan Acar, N. (2016). Analitik terapi bağlamında film analizi: Tehlikeli İlişki. Journal of International Social Research, 9(45), 449-460.
• Dilekli, Y. (2017). The relationships between critical thinking skills and learning styles of gifted students. European Journal of Education Studies, 3(4), 69-96.
• https://zenodo.org/badge/DOI/10.5281/zenodo.344919.svg
• Dogulu, C., & Ugurlu, N. S. (2015). Dehset Yönetimi Kuramı Üzerine Bir Derleme. Türk Psikoloji Yazıları,18(35), 33-35.
• Greenberg, J., Koole, S., & Pyszczynski, T. (Eds.). (2004). Handbook of experimental existential psychology. New York: Guilford Press.
• Greenberg, J., Pyszczynski, T., & Solomon, S. (1986). The causes and consequences of a need for self-esteem: A terror management theory. In Public self and private self (pp. 189-212). Springer, New York, NY.
• Greenberg, J., Solomon, S., & Pyszczynski, T. (1997). Terror management theory of self-esteem and cultural worldviews: Empirical assessments and conceptual refinements. In Advances in experimental social psychology (Vol. 29, pp. 61-139). Academic Press. https://doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60016-7
• Hankir, A., Holloway, D., Agius, M., & Zaman, R. (2015). Beyond a beautiful mind: film as an educational and therapeutic tool. European Psychiatry, 30(1), 1-1.
• Harkrider, N. L. (2022). Terror Management Theory During COVID-19: Individual Differences in Death Anxiety Defenses. University of Central Florida Orlando, Florida
• Hesley, J. W., & Hesley J. G. (1998). Rent two films and let’s talk in the morning: Using popular movies in psychotherapy. New York: Wiley.
• Jackson, J. C., Jong, J., Bluemke, M., Poulter, P., Morgenroth, L., & Halberstadt, J. (2018). Testing the causal relationship between religious belief and death anxiety. Religion, Brain & Behavior, 8(1), 57-68. https://doi.org/10.1080/2153599X.2016.1238842
• Juhl, J., & Routledge, C. (2016). Putting the terror in Terror Management Theory: Evidence that the awareness of death does cause anxiety and undermine psychological well-being. Current Directions in Psychological Science, 25(2), 99–103. https://doi.org/10.1177/0963721415625218
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1156348
• Kırık, A. M., & Arvas, N. (2014). Sömürgecilik ve ırkçılık olgusu bağlamında piyanist filminin gösterge bilimsel analizi. E-Journal of Intermedia, 1(1), 46-65.
• Leary, M. R. (2004). The Function of Self-Esteem in Terror Management Theory and Sociometer Theory: Comment on Pyszczynski et al.(2004). Psychological Bulletin, 130(3), 478-482. https://doi.org/10.1037/0033-2909.130.3.478
• Mehriam, S. B. (2018). Nitel araştırma (Çev. Ed. S. Turan). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mikulincer, M., Florian, V., & Hirschberger, G. (2003). The existential function of close relationships: Introducing death into the science of love. Personality and Social Psychology Review, 7, 20-40. https://doi.org/10.1207/S15327957PSPR0701_2
• Mikulincer, M., Florian, V., & Hirschberger, G. (2004). The Terror of Death and the Quest for Love: An Existential Perspective on Close Relationships. In J. Greenberg, S. L. Koole, & T. Pyszczynski (Eds.), Handbook of Experimental Existential Psychology (pp. 287–304). Guilford Press.
• Morsünbül, Ü. (2015). Analyzing honey (bal), milk (süt) and egg (yumurta) movies in terms of Erikson’s theory of psychosocial development. Elementary Education Online, 14(1), 181-187. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/91204
• Negiz, B., & Ozan, R. (2017). Sakindi oranın şafakları, schindler’in listesi ve piyanist filmleri bağlamında kadın temsili ve militarizm. Erciyes İletişim Dergisi, 5(1), 254-264.
• Plusnin, N., Kashima, E. S., & Pepping, C. A. (2020). Romantic intimacy and terror management: Examining the mediating roles of felt security, relational self-esteem, and relational worldview defense. Journal of Social and Personal Relationships, 37(12), 2987-3005. https://doi.org/10.1177%2F0265407520947820
• Pyszczynski, T., Lockett, M., Greenberg, J., & Solomon, S. (2021). Terror management theory and the COVID-19 pandemic. Journal of Humanistic Psychology, 61(2), 173-189. https://doi.org/10.1177%2F0022167820959488
• Pyszczynski, T., Greenberg, J., & Solomon, S. (1999). A dual-process model of defense against conscious and unconscious death-related thoughts: An extension of terror management theory. Psychological Review, 106(4), 835–845. https://doi.org/10.1037/0033-295X.106.4.835
• Pyszczynski, T., Greenberg, J., & Solomon, S. (2000). Proximal and distal defense: A new perspective on unconscious motivation. Current Directions in Psychological Science, 9(5), 156–160. https://doi.org/10.1111/1467-8721.00083
• Pyszczynski, T., Solomon, S., & Greenberg, J. (2003). In the wake of 9/11: The psychology of terror. American Psychological Association. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/10478-000
• Pyszczynski, T., Solomon, S., & Greenberg, J. (2015). Thirty years of terror management theory: From genesis to revelation. In Advances in experimental social psychology (Vol. 52, pp. 1-70). Academic Press. https://doi.org/10.1016/bs.aesp.2015.03.001
• Routledge, C., & Vess, M. (Eds.). (2018). Handbook of terror management theory. Academic Press.
• Schimel, J., Hayes, J., Williams, T., & Jahrig, J. (2007). Is death really the worm at the core? Converging evidence that worldview threat increases death-thought accessibility. Journal of Personality and Social Psychology, 92(5), 789-803. https://doi.org/10.1037/0022-3514.92.5.789
• Schulenberg, S. E. (2003). Psychotherapy and movies: On using films in clinical practice. Journal of Contemporary Psychotherapy, 33(1), 35-48.
• Şenol-Durak, E., & Fışıloğlu, H. (2007). Film analizi yöntemi ile Virginia Satir aile terapisi yaklaşımına bir bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 10(20), 43-62.
• Sharp, C., Smith, J. V., & Cole, A. (2002). Cinematherapy: Metaphorically promoting therapeutic change. Counselling Psychology Quarterly, 15(3), 269-276. https://doi.org/10.1080/09515070210140221
• Shults, F. L., Lane, J. E., Wildman, W. J., Diallo, S., Lynch, C. J., & Gore, R. (2018). Modelling terror management theory: computer simulations of the impact of mortality salience on religiosity. Religion, Brain & Behavior, 8(1), 77-100. https://doi.org/10.1080/2153599X.2016.1238846
• Smith, G. N. (2003). Dünya Sinema Tarihi. İstanbul: Kabalci Yayınevi.
• Tonga, Z., & Voltan Acar, N. (2017). “Titanik” filminin akılcı, duygusal, davranışçı terapi açısından değerlendirilmesi. Journal of Social and Humanities Scinces Research, 4(12), 1069-1080.
• Vail III, K. E., & Juhl, J. (2015). An appreciative view of the brighter side of terror management processes. Social Sciences, 4(4), 1020-1045. https://doi.org/10.3390/socsci4041020
• Vail III, K. E., Juhl, J., Arndt, J., Vess, M., Routledge, C., & Rutjens, B. T. (2012). When death is good for life: Considering the positive trajectories of terror management. Personality and social psychology review, 16(4), 303-329. https://doi.org/10.1177/1088868312440046
• Wolfe, S. E., & Brooks, D. B. (2017). Mortality awareness and water decisions: A social psychological analysis of supply-management, demand-management and soft-path paradigms. Water International, 42(1), 1–17. https://doi.org/10.1080/02508060.2016.1248093
• Wolfe, S. E., & Tubi, A. (2019). Terror Management Theory and mortality awareness: A missing link in climate response studies? Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 10(2), 1-13. https://doi.org/10.1002/wcc.566
• Yam, F. C. (2021). Uyumsuz hayal kurma kavramının film analizi yöntemiyle incelenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(1), 27-39. https://doi.org/10.18863/pgy.877490
• Yetzer, A. M., & Pyszczynski, T. (2019). Terror management theory and psychological disorder: Ineffective anxiety-buffer functioning as a transdiagnostic vulnerability factor for psychopathology. In C. Routledge & M. Vess (Eds.), Handbook of terror management theory (pp. 417-447). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-811844-3.00018-4
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Zengin E (2019) Transaksiyonel analiz ego durumlarının iletişime etkisi bağlamında “ters yüz” filminin analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 30-51. https://dergipark.org.tr/en/pub/adusobed/issue/47467/430196