Ütopya Şimdi ve Daima: Ütopyanın Daimiliği Üzerine Bir Tartışma

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 2279 - 2289, 30.09.2023

Ezgi Ören

https://doi.org/10.15869/itobiad.1320471

Öz

İnsanlık tarihi bir bakıma topluma içkin olan kaosun tarihidir. İnsanlar toplum yaşamına başladıklarından beri bitmek bilmeyen ve asla tatmin edilemeyen arzulara sahip olmuşlardır. Daha iyi bir yaşam isteği de bu arzuların başında gelmektedir. Toplumsal yaşam var olduğundan beri süregelen bu arayış tarih boyunca çok çeşitli çözüm önerileriyle karşılanmaya çalışılmıştır. Bu önerilerin en çarpıcı olanı ise belki de Rönesansla birlikte sahneye çıkan Ütopya’dır. Anın gerçekliği üzerine basan, onu eleştiren, yerine alternatif koyan ama buna rağmen asla gerçekleşmeyecek olandır o. Ütopya, "şimdi" için "kaossuz ideal bir yaşam" arzusuna cevaben ortaya atılan ideal düzen önermelerinden biridir. Umudu ve değişimi içinde barındırır. Gerçekleri değiştirme ihtimali imkânsız göründüğünde bile umut vaat eder. Aynı zamanda daha iyi bir yaşamın gerçekleşme olasılığına yönelik iyimser arzuyu besler ve yeniden üretir. Gerçekleşmeyecek ve erişilemeyecek olmasına rağmen onu tüm zamanlarda canlı tutan da budur. Bu nedenle günün şartları dâhilinde yeni arayışlar daima iyiye yönelen değişime, yani ütopyaya kapı aralayacaktır. Çünkü o ihtiyacımız olan umudun kaynağıdır ve gerektiğinde saklandığı yerden çıkar. Dolayısıyla içinde yaşadığımız dünyayı eleştirel gözle yeniden tasarlayabilmek için ütopyaları gözden geçirmeye her zaman ihtiyaç vardır. Bu deneyimleri gözlemleyip, anlamaya çalışarak onların üzerine yeni tasarımlar koymayı denemek umut verici olabilir. Çünkü ütopyalar, harekete geçirici işlevi nedeniyle sosyo-ekonomik değişimi canlandırmanın önemli bir aracıdırlar. Bu nedenle kendisi gerçekleşmeyecek olsa bile düşündürdükleri ile etki yaratan ütopya daima bir umut olamaya devam edecek ve dünya durdukça varlığını sürdürecektir. Ütopya ile ilgili bu yaklaşımı açıklayabilmek üzere çalışmada literatür tarama yöntemi kullanılarak bilimsel metinler arasındaki konuya dair ilişkiler incelenmiştir. Bu yöntemle elde edilen veriler ışığında ilgili analiz ve çıkarımlar yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ütopya,, Ütopyacılık, Umut, Arzu, Siyasal Düzen, Alternatif Düzen

Utopia Now and Forever: A Discussion On The Perpetuity Of Utopia

Öz

The history of humanity is, in a way, the history of the chaos that is immanent in society. People have endless desires that could never be satisfied since they lived in society. The demand for a better life is one of the foremost desires. This quest, which has been lasting since the beginning of social life has been tried to be met with a wide variety of solutions throughout history. Perhaps the most striking of these propositions is Utopia, which took the stage with the Renaissance. It emphasizes the reality of the moment, criticizes it, and replaces it with an alternative that never comes true. Utopia is one of the ideal order proposals which is put forward in response to the desire for an "ideal life without chaos" for "now". It embodies hope and change. It promises hope even when the prospect of changing the facts seems impossible. It also feeds and reproduces the optimistic desire for the realization possibility of a better life. This is what keeps it alive at all times, even though it will not be realized and inaccessible. Therefore, there is always a need to review utopias to redesign the world we live in with a critical eye. Observing and understanding these experiences and trying to put new designs over them could be promising. Because utopias are an important means of stimulating socioeconomic changes. For this reason, even if it does not come true, the utopia that makes an impact with its thoughts will always continue to be a hope. So, it will exist forever and ever. To clarify this approach, the relations between scientific texts have been examined by using the literature review method. And relevant analyzes and inferences have been made in the light of the data obtained by this method.

Anahtar Kelimeler

Utopia,, Utopianism, Hope, Desire, Political Order, Alternative Order

Kaynakça

• Acar, S. (2018). İdeal toplum. http://www.dusunuyorumdergisi.com/ideal-toplum/.
• Adorno, T. W. & Horkheimer, M. (2013). Teori ve pratik üzerine bir tartışma (1956). (Trans. Orhan Kılıç). İstanbul: Metis Yayınları.
• Alver, K. (2009). Ütopya: mekan ve kentin ideal formu . İstanbul University Journal of Sociology, 3 (18), 139-153.
• Aydın, B. (2021). Ütopya ve siyaset: popper, fukuyama ve liberal sol yaklaşımların ütopya yorumunun ernst bloch üzerinden eleştirisi. Archives of Philosophy, 54.
• Baudrillard, J. (2006). Utopia deferred. New York: Semiotext(e).
• Bregman, R. (2018). Gerçekçiler için ütopya: kusursuz dünyayı nasıl inşa edebiliriz? (Trans. Duygu Akın). İstanbul: Domingo.
• Bloch, E. (1985). The principle of hope. (Trans. Neville Plaice, Stephen Plaice, and Paul Knight). Cambridge: The MIT Press.
• Bobaroğlu M. (2018). Ütopya. http://www.dusunuyorumdergisi.com/utopya/.
• Cioran E. M. (1998). History and utopia. (Trans. Richard Howard). University Of Chicago Press.
• Galeano, E. (1997). Window on utopia in walking words. (Trans. Mark Fried). London/New York: W. W. Norton & Company.
• Harvey, D. (2000). Spaces of hope. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Jameson, F. (2009). Ütopya denen arzu. (Trans. Ferit Burak Aydar). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kautsky, K. (2006). Thomas more ve ütopyası. (Trans. Oğuz Özügül). İstanbul: Pencere Yayınları.
• Kumar, K. (2005). Ütopyacılık. (Trans. Ali Somel). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Levitas, R. (2009). Looking for the blue: the necessity of utopia. Journal of Political Ideologies, 12(3), 289-306. https://doi.org/10.1080/13569310701622184
• Levitas, R. (2013). Utopia as method: the ımaginary reconstitution of society. UK: Palgrave Macmillan.
• Mannheim, K. (1979). Ideology and utopia. Great Britain: Lowe & Brydone Printers Ltd.
• Marcuse, H. (1970). Five lectures. (Trans. Jeremy J. Shapiro & Shierry M. Weber). London: Allen Lane The Penguin Press.
• Mcmillan, C. (2016). The communist hypothesis; žižekian utopia or utopian fantasy? International Journal of Zizek Studies, 5(2), 1-20. https://doi.org/10.1515/9780748646654-008.
• More, T. (2003). Utopia. In G. M. Logan & R. M. Adams (Eds.). Cambridge: Cambridge University Press.
• Moylan, T. (2007). Utopia method vision: the use value of social dreaming. In T. Moylan & R. Baccolini (Eds.), A closing comment: for now at least (pp. 287-292). Oxford: Peter Lang.
• Omay, M. (2009). Ütopya üzerine genel bir inceleme. İstanbul University Journal of Sociology, 3 (18), 1-14.
• Open Utopia (https://theopenutopia.org/full-text/introduction-open-utopia/)
• Rothstein, E., Muschamp, H. & Marty, M. E. (2003). Visions of utopia. utopia and its discontents (pp. 1-29). New York: Oxford University Press.
• Sargent, L. (1994). The three faces of utopianism revisited. The Journal of the Society For Utopian Studies. 5(1), 1-37. https://www.jstor.org/stable/20719246
• Sargent, L. (2007), Utopia method vision: the use value of social dreaming. T. Moylan & Rafaella Baccolini (Eds.). Choosing utopia: utopianism as an essential element in political thought and action (pp. 301-17). Oxford: Peter Lang.
• Stock, A. (reviewer). (2019). David m. bell. rethinking utopia: power, place, affect. The Journal of the Society For Utopian Studies. 30(1), 118-125. 10.5325/utopianstudies.30.1.118.
• Tandaşgüneş, N. (2013). Ütopya: antikçağ'dan günümüze mutluluk vaadi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Wells, H. G. (1967). A modern utopia. University of Nebraska Press.
• Wilde, O. (2017). Sosyalizm ve insan ruhu. (Trans. Fatih Özgüven). İstanbul: Metis Yayınları.
• Yalçınkaya, A. & Ören, E. (2011). Sokrates'ten jakobenlere batı'da siyasal düşünceler. Mehmet Ali Ağaoğulları (Eds.). Devlet, ne seninle ne sensiz! (pp. 355-380). İstanbul. İletişim Yayınları.