Urartu Krallığı’nın İdari Sistemi bağlamında Diauehi ve Urartu Aşiret Merkezleri

Yıl 2020, Sayı: 23, 113 - 122, 08.01.2021

Harun Danışmaz , Erkan Konyar

https://doi.org/10.26650/anar.2020.23.760268

Öz

Urartu Krallığı’nın kuzeybatı sınırını oluşturan Diauehi bölgesi günümüzde coğrafi olarak Yukarı Aras havzası olarak adlandırılır. Yukarı Aras havzasında Urartu dönemine tarihlenebilecek kalıntılar Hasankale/Pasinler, Marifet ve Yoğunhasan kaleleridir. Bu kaleler dışında havzanın doğusunda Hamamlı ve Hasankale yazıtları, güneyde Avnik, Delibaba, Yazılıtaş, kuzeye ulaşan yol güzergahı üzerinde ise Süngütaş yazıtları bulunmaktadır.
Urartu Krallığı kuruluşunun ilk yıllarından itibaren Diauehi bölgesini planlı seferler ve idari düzenlemelerle dönüştürmeye çalışmıştır. Fakat bu dönüşüm krallığın merkezi bölgesi olan ve kralî kentlerin çoğunlukta bulunduğu Van Gölü havzasından farklıdır. Krallık Diauehi bölgesinde yeni kentler inşa etmek yerine bölgede var olan aşiretler üzerine seferler yaparak, onları zayıflatma ve güçlü olanları kendi yanına çekmeye çalışmıştır. Krallığın ilk yıllarına tarihlenen seferlerde kral olarak adlandırılan aşiret reislerinden haraç alınmış ve böylece bu aşiretler krallığın himayesine kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Diauehi, Diauhe, Urartu Krallığı

Destekleyen Kurum

İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

SDK-2016-20804

Diauehi and Urartian Tribal Centers in the context of the Urartian Administration System

Öz

The Diauehi region, located in the northwest border of Urartian Kingdom, is called the Upper Aras basin nowadays. The Urartian remains in the Upper Aras basin have been found in the Hasankale/Pasinler, Marifet and Yoğunhasan fortresses. Apart from these settlements, to the east of the basin are the Hamamlı and Hasankale inscriptions, to the south are the Avnik, Delibaba and Yazılıtaş inscriptions, and the Süngütaş inscription is located on the route to the north. From its early years onwards, the Urartian Kingdom tried to transform the Diauehi region through military campaigns and administrative arrangements. However, this transformation appears to have been different from the center of the kingdom, the Lake Van Basin, where the majority of the royal cities we are located. Instead of building new cities in the region, the kingdom’s strategy was focused on conducting military campaigns to weaken the existing tribes and allying with the powerful ones. During the military campaigns dating to the early years of the kingdom, the tribe leaders who were also named as kings paid a tribute and accepted the authority of Urartians.

Anahtar Kelimeler

Diauehi, Diauehe, Urartian Kingdom, Hasankale, Urartian tribal centers

Proje Numarası

SDK-2016-20804

Kaynakça

• Burney, C., & Lang, D., Marshall. (1971). The Peoples of the Hills, Ancient Ararat and Caucasus. London: Phoenix. google scholar
• Ceylan, A. (2008). Doğu Anadolu Araştırmaları. Erzurum-Erzincan-Kars-Iğdır (1998-2008). Erzurum: Güneş Vakfı. google scholar
• Dağlı, Y., ve Kahraman, S. A. (2008). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi: Bursa - Bolu -Trabzon - Erzurum - Azerbaycan - Kafkasya - Kırım - Girit (Vol. 2/1). İstanbul: Y.K.Y. google scholar
• Danışmaz, H. (2018). Arkeolojik Veriler Çerçevesinde Urartu Krallığı’nın Eyalet Sistemi/Provincial Administration of the Ancient Kingdom of Urartu within the frame of archaeological data. (Doctoral dissertation). İstanbul Üniversitesi, İstanbul. google scholar
• Danışmaz, H. (2020). Urartu Krallığı: Yönetim ve Organizasyon. Ankara: Türk Tarih Kurumu. google scholar
• Diakonoff, I. M., & Kashkai, S. M. (1981). Geographical names according to Urartian texts. Wiesbaden: L. Reichert. google scholar
• Erkmen, M., & Ceylan, A. (2003). 2001 Pasinler Kalesi Kazısı. In 13. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, 22-26 Nisan 2002 Denizli (pp. 17-28). google scholar
• Kleiss, W., & Hauptmann, H. (1976). Topographische Karte von Urartu. Berlin: Dietrich Reimer Verlag. google scholar
• Köroğlu, K. (2001). Urartu Krallığı’nın Kuzey Yayılımı ve Qulha Ülkesinin Tarihi Coğrafyası. Belleten, LXIV/241, 717-741. google scholar
• Köroğlu, K. (2020). Urartu: Krallık ve Aşiretler. In K. Köroğlu & E. Konyar (Eds.), Urartu: Doğu’da Değişim (pp. 1-35). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. google scholar
• Köroğlu, K., & Danışmaz, H. (2018). The Origin of Stepped Rock-cut Tunnels in Eastern Anatolia. Ancient Near Eastern Studies, 55, 107-124. google scholar
• Özgül, O. (2011). Eskiçağda (Yukarı) Aras Vadisi. (Doctoral dissertation). Atatürk Üniversitesi, Erzurum. google scholar
• Sevin, V. (2005). Elazığ/Bahçecik yazıtı ve Urartu Eyalet Sistemi üzerine düşünceler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15/2, 379-384. google scholar
• Tavernier, J.-B. (2006). Tavernier Seyahatnamesi (T. Tunçdoğan, Çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi. google scholar
• Von Gall, H. (1967). Zu den Kleinasiatischen Treppentunneln. Archaologischer Anzeiger, 504-527. google scholar