Unesco Dünya Miras Listesi’ne Doğru Anavarza Antik Kenti

Year 2019, Issue: 11, 299 - 324, 31.01.2019

Veysel Özbey , Duygu Saban

Abstract

Son yüz yılda başta Avrupa olmak üzere tüm dünyayı etkileyen iki dünya savaşı ve büyük yıkımlar yaşayan insanlık,
yüzyıllar boyunca kurduğu yaşam alanlarının yok olması ile birlikte kent bilincine erişerek şehirler üzerinde korumacı bir
yaklaşıma kavuşmuştur. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra koruma kuramında bütünleşik koruma yaklaşımı ortaya çıkmış
ve benimsenmiştir. Bu kapsamda devletlerin tanımladığı varlıklarının korunmasını teşvik etmek amacı ile UNESCO çatısı
altında Dünya Miras Merkezi kurulmuş ve Üstün Evrensel Değer taşıdığı kabul görmüş varlıklar üzerinde korumacılığı
arttırmak adına Dünya Miras Listesi (Asıl Liste, Kalıcı Liste) oluşturulmuştur.
Çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin tanımladığı varlıklardan birisi olan Anavarza Antik Kenti’nin Dünya Miras
Listesi başvurusu için UNESCO’nun belirlediği Üstün Evrensel Değer olarak tanınma kriterlerine ve varlığın özelliklerine
göre Geçici Miras Listesi’nde yer alan diğer adaylar arasındaki öncelik durumu, antik kent tanıtılarak değerlendirilmiştir.
Çalışmada, Anavarza’yı diğer aday varlıklar arasında öne çıkaran niteliklere ve Dünya Miras Listesi adaylık sürecinde
eksik kalan yönlere odaklanılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda antik kentin Asıl Liste (DML)’ye alınma potansiyelinin
yüksek olduğu belirlenmiş olmasına rağmen, adaylığında miras değerinden ziyade politik kararın belirleyici olduğu tespit
edilmiştir.

Keywords

Anavarza Antik Kenti, UNESCO Dünya Miras Listesi, Üstün evrensel değer, Kültürel varlık

The Ancient City of Anazarbos Through The Unesco World Heritage List

Abstract

In the last century, two world wars affecting the whole world (especially Europe), and great demolition works which
have caused destruction of living spaces established through the centuries have resulted in a conscious and conservative
approach to historic cities. After the Second World War, an integrated conservation approach emerged and was adopted
as part of conservation theory. Within this scope, the World Heritage Centre was established under the auspices of
UNESCO and it has constituted the World Heritage List (Main List, Permanent List) to promote the protection of the assets
displaying Outstanding Universal Value.
In this study, the priority status of the Ancient City of Anazarbos in its proposal to appear on the main (permanent) list by
the government of the Republic of Turkey (according to asset properties and the criteria of recognition as an Outstanding
Universal Value determined by UNESCO), was evaluated among the other candidates on the Tentative List by introducing
the ancient city. The study focused on the qualities that make Anazarbos stand out among the other candidates, and, on
the missing aspects of the World Heritage List nomination process. As a result of the research, it has been determined
that the political decision process is more decisive than the inheritance value, although it has been determined that the
ancient city has a high potential to be included in the Main List (WHL).

Keywords

Ancient City of Anazarbos, UNESCO World Heritage List, Outstanding universal value, Cultural heritage

References

• AKİPEK, Serap, “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmenin Değerlendirilmesi”, AÜHF Dergisi, C. 50, S. 4, 2001, s. 13-39.
• AKTEPE, Eylem, “Assos Antik Kenti”. Görülecek Yerler, Assos Rehberi, 2017, (http://www.assosrehberim. com/nm-Assos_Antik_Kenti-cp-100, Erişim Tarihi: 10. 04. 2018.
• “Aphrodisias Tarihçesi ve İlk Kazılar”, http://www.aphrodisias.org/aphrodisias-tarihcesi-ve-ilkkazilar, Erişim Tarihi: 04. 04. 2018.
• ATALAY, Rahmi, “Afrodisias Heykel Okulu”, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, C. 2, S. 3, 2014, s. 140-149.
• BELL, Gertrude L., “Arab South Gate, in Front of Roman Triumphal Arch”, Newcastle University, 1905. http://gertrudebell.ncl.ac.uk/photos_in_album.php?album_id=3&start=160
• BLOCH, Marc Leopold Benjamin, Feodal Toplum, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara 1995.
• BURRELL, Barbara, Neokoroi: Greek Cities and Roman Emperors, Boston 2004.
• BUYRUK, Hasan, Sis’i (Kozan) Akdeniz’den Kapadokya’ya Bağlayan Kervan Yolu Kaleleri, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum 2011.
• BUYRUK, Hasan, “Konumu Geçmişi ve Kimliği ile Anavarza”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, C. 6, S. 3, 2016, s. 695-710.
• CAN, Hakan. “Bir Saklı Hazine: Anavarza Antik Kenti”, OTC news, 2016, http://www.otcnews. com.tr/bir-sakli-hazine-anavarza-antik-kenti/, Erişim Tarihi: 06. 05. 2018.
• EMRAHOĞLU, Pelin, “Anavarza”, Altınşehir Adana, 2016, www.altinsehiradana.com
• ERASLAN, Şehnaz, “Tethys and Thalassa in Mosaic Art”, Art-Sanat Dergisi, S. 4, 2015, s. 1-13.
• ERGEÇ, Rifat, “Anazarbus Antik Kenti ve Nekropolü”, Varia Anatolica, C. 13, S. 1, 2001, s. 389-410.
• De GIORGI, Andrea U., “Hellenistic Founders, Roman Builders: Anazarbos in Cilicia”, Hellenismus in der Kilikia Pedias, 2011, s. 121-138.
• FEILDEN, Bernard M.; JOKILEHTO, Jukka, Management Guidelines for World Cultural Heritage Sites, 2. baskı, ICCROM, Roma 1998.
• GOUGH, Michael, “Anazarbus”, Anatolian Studies, C. 2, 1952, s. 85-150.
• GÖĞEBAKAN, Yeliz; SABAN, Duygu, “Dünya Miras Listesi ve Vespasianus -Titus Tüneli- Süreç Üzerine bir Değerlendirme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 11, S. 55, Şubat 2018, s. 333-344.
• GRAHAM, Alexander John, Colony and Mother City in Ancient Greece, Manchester 1999. “Hellenistik Dönem Krallık Başkenti: Pergamon”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, 2014, http://arkeoloji.cbu.edu.tr/kazi-ve-yuzey-arastirmalari/pergamon. 9365.tr.html, Erişim Tarihi: 04. 04. 2018.
• İBCİ, R. Onur, “Priene Antik Kenti”, 2016, http://arkeopolis.com/priene-antik-kenti/, Erişim Tarihi: 30. 11. 2018.
• ICOMOS. “History”, 2011, https://www.icomos.org/en/about-icomos/mission-and-vision/history/, Erişim Tarihi: 27. 11. 2018.
• JOHNSONS, Sherman E., “Early Christianity in Asia Minor”, Journal of Biblical Literature, C. 77, S. 1, Mart 1958, s. 1-17.
• MARSHALL, Duncan, Preparing World Heritage Nominations, UNESCO, 2011.
• MCKERCHER, Bob; MCKERCHER, Robert; DU CROS, Hilary, Cultural Tourism: The Partnership Between Tourism and Cultural Heritage Management, Routledge, New York 2002.
• ORBAŞLI, Aylin, Tourists in Historic Towns: Urban Conservation and Heritage Management, E & FN Spon, Londra 2000.
• ÖZBEY, Veysel, “Alakapı”, Anavarza-Adana, 2015.
• PEKMEZCİ, Işıl Polat, Çukurova Bölgesindeki (Kilikya) Bazı Tarihi Yapılarda Kullanılan Harçların Karakterizasyonu Ve Onarım Harçları İçin Öneriler, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2012.
• PIRSON, Felix, “Pergamon Antik Kenti”, Çev. Zeynep Yılmaz, Aktüel Arkeoloji Dergisi, S. 28, Temmuz 2012, s. 116 vd.
• POSAMENTIR, Richard, “Kulturkontakt Als Impuls Architektonischer Innovation: Austauch Und Inspiration in Anazarbos, Einer Vergessenen Grenzstadt Zwischen Ost Und West.” s. 89-106, in Austausch und Inspiration: Kulturkontakt als Impuls Architektonischer Innovation; Kolloquium vom 28-30.4.2006 in Berlin Anlässlich des 65. Geburtstages von Adolf Hoffmann, Veranstaltet Vom Architektur-Referat und der Abteilung Istanbul des DAI, Vol. 9: Philipp Von Zabern Verlag Gmbh, 2008.
• SALMAN, İsmail, “Adana’nın Antik Kentleri”, Efsaneden Tarihe, Tarihten Bugüne Adana: Köprü Başı, Ed. Erman Altun, M. Sabri Koz, YKY Yayınları, İstanbul 2000, s. 178-201.
• SALTUK, Secda, Antik Çağda Hipodromlar, Circuslar, Ege Yayınları, İstanbul 2001.
• SAYAR, Mustafa H.; Ercan, Pelin, “Kilikya Yüzey Araştırmaları 2007”, 26. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Haz. Fahriye Bayram ve Özme Adil, Ankara, S. 1, Mayıs 2008, s. 75-84.
• TAŞYÜREK, Orhan Aytuğ, “1973 Kilikya Araştırmaları”, Türk Arkeoloji Dergisi, S. XXII-1, 1975, s. 120 vd.
• TC KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, “Anavarza Antik Kenti (Adana) [2014]”, Kültür Varliklari ve Müzeler Genel Müdürlüğü, http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,93760/anavarza-antik-kenti-adana-2014.html, Erişim Tarihi: 15. 04. 2018.
• TC KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, “Efes (İzmir)”, 2015, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,44404/efes-izmir.html, Erişim Tarihi: 04. 04. 2018.
• TC KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, 2017a, “Afrodisias Antik Kenti (Aydın)”, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,44400/afrodisias-antik-kenti-aydin.html, Erişim Tarihi: 04. 04. 2018.
• TC KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, 2017b, “Afrodisias”, Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.aydinkulturturizm.gov.tr/TR,64400/afrodisias.html, Erişim Tarihi: 04. 04. 2018.
• TC KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, 2017c, “Assos Arkeolojik Alanı (Çanakkale) [2017]”: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,181113/ assos-arkeolojik-alani-canakkale-2017.html, Erişim Tarihi: 04. 04. 2018.
• UNESCO, “World Heritage Centre”, 2018, http://whc.unesco.org, Erişim Tarihi: 28.11.2018.
• ÜNAL, Ahmet; GİRGİNER, K. Serdar, Kilikya-Çukurova: İlk Çağlardan Osmanlılar Dönemi’ne Kadar Kilikya’da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji, Homer Kitabevi, İstanbul 2007.
• YÜKSEL, Ece, 17. Yüzyıl Sonu, 18. Yüzyıl Ortası ve 19. Yüzyıl Başında Yabancı Seyyahların Gözünden Batı Anadolu Antik Kentleri, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın 2012.