TÜRLERİN KAVŞAĞINDA YAŞAR KEMAL’İN TENEKE ADLI YAPITININ YENİDEN KURGULANMASI

Yıl 2017, Sayı: 7, 265 - 275, 30.12.2017

Leyla Burcu Dündar

Öz

Dünya çapında tanınan ve Türk edebiyatının önde gelen yazarlarından olan Yaşar Kemal’in (1923-2015) eserleri, Anadolu kültürünün dışavurumu addedilir. Yazarın erken dönem yapıtlarından biri olan Teneke, 1954 yılında yazılmış ve aynı yıl gazetede tefrika edilmiştir. Metin hemen 1955 yılında kitaplaşsa da, edebî tür olarak nerede durduğuna ilişkin bir kararsızlığın söz konusu olduğunu düşündürür. İngilizceye The Drumming-Out olarak çevrilen Teneke’nin, 1959 tarihli ikinci baskısının kapağında “kısa roman veya uzun hikâye” olarak nitelendiği görülür. Ayrıca 1967 yılında yazarın öykülerinin toplandığı kitaba da girer; ancak 1972’deki dördüncü basımında yer almaz. Dolayısıyla o tarihten sonra Teneke, tek başına bir kitap halini alır. Ancak bu kadarla da kalmaz; Yaşar Kemal 1965 yılında metni oyunlaştırır. Yurt içi ve yurt dışında çeşitli yerlerde sahnelenen oyunun metni ise hemen yayımlanmaz. 1978’de Teneke’nin roman ve oyun versiyonları bir arada basılır; sonraki tüm baskılarda da bu özellik korunur. Metnin tarihçesine ilişkin bu olgular, Yaşar Kemal’in edebî türler arasındaki kesişimler üzerine düşündüğünü kanıtlar. Metnin, önce roman, sonra hikâye, ardından oyun olarak kurgulanmış olması ve nihayet roman ile oyun versiyonlarının bir arada sunulması, karşılaştırmalı bir incelemeyi gerektirir. Bu makalede, yazarın edebî türler ve onların okurlarına ilişkin anlayış ve varsayımlarını ortaya koymak üzere metnin farklı versiyonları çözümlenmiştir. Bu amaçla, farklı türler üzerinden, olay örgülerindeki ayrışma ve muhtelif tekniklerin kullanımı incelenmiştir. Sonuç olarak, Yaşar Kemal’in aynı metni farklı formlarda nasıl kurgulandığının araştırılmasıyla, edebî türler arasındaki sınırlar ve bunlara karşılık gelen üretim/tüketim stratejileri ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, Teneke, edebî türler, anlatısal stratejiler

THE RE-MATERIALIZATION OF YAŞAR KEMAL’S TENEKE AT THE CROSSROADS OF GENRES

Öz

Yaşar Kemal (1923-2015) is a leading author of Turkish literature with worldwide acclaim, whose oeuvre is regarded as the incarnation of Anatolian culture. Teneke, one of his early works, was written in 1954 and published in installments in a newspaper the very same year. Although the text appeared as a book as early as 1955, it is apparent that an indecision regarding its genre was present. Teneke, translated into English as The Drumming-Out, was addressed as a “short novel or a long novelette” on the book cover of the second edition dating from 1959. Besides, it was included in the collected short stories of the author published in 1967; however, it was excluded from the 4th edition in 1972. Therefore, this year onwards, it came into being as a separate book. But more was yet to come: In 1965, Yaşar Kemal adapted the text into a play, which was staged both in Turkey and abroad. Yet this version of the text was not published for years to come. 1978 onwards, The Drumming-Out was published as a book with novel and play versions together; and since then, this format has been preserved. Its publishing history proves that, Yaşar Kemal was continuously occupied with issues regarding the intersection of literary genres. The text’s being fictionalized as a novel, short story, and play gradually; and it’s finally being materialized as a novel and play simultaneously invites a comparative analysis. In this paper, different versions of the text are analyzed so as to discuss the author’s perceptions and assumptions on genres and their reading public. For this purpose, the dissociation of contents and employment of diverse techniques specific to certain genres are investigated. As a result, the boundaries between genres and corresponding production/consumption strategies are scrutinized by examining the materialization of the same text in different forms. 

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, Teneke, literary genres, narrative strategies

Kaynakça

• Bakhtin, Mikhail M. 1981. “Epic and Novel: Toward a Methodology for the Study of the Novel”, The Dialogic Imagination: Four Essays, ed. Michael Holquist, tr. Caryl Emerson- Michael Holquist, Austin: University of Texas Press, 3-40.
• Derrida, Jacques. 1980. “The Law of Genre”, tr. Avital Ronell, Critical Inquiry 7 (1): 55-81.
• Kemal, Yaşar. 2004. Teneke. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.