National State Building, Islamic Policy and Regional Cooperation in Georgia during the Period of Independence

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 125 - 139, 30.09.2020

Ali Asker , Tuğba Ünal

https://doi.org/10.26650/jes.2020.010

Öz

One of the most important issues in the countries that have gained independence in the modern period is the successful implementation of the process of national state building. The implementation of this process directly depends on several elements. One of them is the element of religious identity, which is an important part of the national identity of citizens. The policy of religion and national (ethnic) minorities implemented by the states is of great importance in terms of the successful continuation of national state building. In Georgia, where various national, religious and ethnic groups live, this policy has its own problems. The implementation of the national policy on minorities within the framework of the general principles of human rights, democracy and international law is important in terms of eliminating these problems. The successful solution to the problems of Muslim minorities living in Georgia, consisting of Borchali Turks, Ajars, Akhisga Turks and Cysts, depends on the nature of Islamic policy in the country. The sociological survey conducted several times since 2011 and the results obtained have been very useful in terms of the preparation of this article. As well as a large number of researchers in 2015-2016, surveys, observations and indepth interviews, as well as scientific research in Turkey have allowed to successfully complete this article. The article draws attention to the role of trilateral cooperation in solving existing problems using the results obtained during the sociological surveys and research mentioned above, as well as the materials in official sources related to the region.

Anahtar Kelimeler

Georgia, Muslim minorities, national state building, trilateral cooperation

Müstəqillik Dövründə Gürcüstanda Milli Dövlət Quruculuğu, İslam Siyasəti Və Regional Əməkdaşlıq

Öz

Müasir dövrdə müstəqilliyini yeni qazanmış ölkələrdə ən önəmli məsələlərdən biri milli dövlət quruculuğu prosesinin uğurla həyata keçirilməsidir. Bu prosesin həyata keçirilməsi bilavasitə bir neçə ünsürdən asılıdır. Bunlardan biri vətəndaşların milli kimliklərinin önəmli bir parçasını təşkil edən dini kimlik ünsürüdür. Dövlətlərin həyata keçirdikləri dini və milli (etnik) azlıqlar siyasəti milli dövlət quruculuğunun uğurla davam etdirilməsi baxımından vacib əhəmiyyət kəsb edir. Müxtəlif milli, dini və etnik qrupların yaşadığı Gürcüstanda bu siyasətin özünəməxsus problemləri mövcuddur. Azlıqlarla bağlı milli siyasətin insan hüquqları, demokratiya və beynəlxalq hüququn ümumi prinsipləri çərçivəsində həyata keçirilməsi bu problemlərin aradan qaldırılması baxımından vacibdir. Gürcüstanda yaşayan Borçalı türkləri, acarlar, Axısqa türkləri və kistlərdən ibarət müsəlman azlıqlarla bağlı problemlərin uğurlu həlli ölkədəki islam siyasətinin xarakterindən asılıdır. 2011-ci ildən etibarən bir neçə dəfə aparılmış sosioloji sorğu və əldə edilən nəticələr bu məqalənin hazırlanması baxımından çox faydalı olmuşdur. Habelə 2015-2016-cı illərdə çox sayda araşdırmaçının yer aldığı kollektiv sorğu, müşahidə və dərin müsahibələr, habelə, Türkiyədəki elmi araşdırmalar bu məqaləni uğurla tamamlamağa imkan vermişdir. Məqalədə, yuxarıda bəhs edilən sosioloji sorğu və araşdırmalar zamanı əldə edilən nəticələrdən, habelə regionla bağlı rəsmi mənbələrdə yer alan materiallardan istifadə edilərək mövcud problemlərin həlli məsələsində üçtərəfli əməkdaşlığın roluna diqqət çəkilmişdir.

Anahtar Kelimeler

Gürcüstan, müsəlman azlıqlar, milli dövlət quruculuğu, üçtərəfli əməkdaşlıq

Kaynakça

• Asker Ali, Çoxtərəfli əməkdaşlıq prizmasından Türkiyənin Cənubi Qafqaz siyasəti, Qafqazşünasların Birinci Beynəlxalq Forumu [17-18 aprel 2017: Bakı], Azərbaycan MEA Qafqazşünaslıq İnstitutu, Bakı, 2017 (ss. 212-218).
• Asker Ali, Kahraman Alter, Gürcistan’da Devletleşme, Kimlik İnşası ve Müslüman Topluluklar. İçinde: Gürcistan’daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset (Editörler: Ayşegül Aydıngün, Ali Asker, Aslan Yavuz Şir), AVİM Yay., Terazi Yayıncılık, Ankara 2016 (ss. 23-47).
• Asker Ali, Öğütcü Özge Nur. Borçalı Türkleri: İslam, Mezhep ve Din Temelli Sorunlar, Gürcistan’da Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset (Ed. Ayşegül Aydıngün, Ali Asker, Aslan Yavuz Şir), Avrasya İncelemeleri Merkezi, Ankara 2016 (ss. 219-244).
• Asker Ali. Gürcistan’da Din-Devlet İlişkilerinde Yeni Yasal Düzenleme, 21.Yüzyıl. Eylül, 2011, No. 33 (ss. 66-72).
• Aydıngün Ayşegül, Asker Ali, Üner Anıl. Pankisi Vadisi’nde Kistler: Selefilik, Gelenekçilik, Kimlik ve Siyaset, Gürcistan’da Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset (Ed. Ayşegül Aydıngün, Ali Asker, Aslan Yavuz Şir), Avrasya İncelemeleri Merkezi, Ankara 2016 (ss. 347-370).
• Bilestka Yuliya, Tuncel Turgut Kerem. Ahıska Türklerinin Gürcistan’a Geri Dönüşü ve ‘Ermeni Faktörü’, Gürcistan’da Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset (Ed. Ayşegül Aydıngün, Ali Asker, Aslan Yavuz Şir), Avrasya İncelemeleri Merkezi, Ankara 2016 (ss. 319-346).
• Çelikpala Mitat, Veliyev Cavid. Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye. Bölgesel İşbirliğinin Başarılı Örneği, Polisy Brief, Center for International and European Studies (CIES) , Marty 2015. Huseynov Rashad, History and Evolution of Islamic Institutions in Azerbaijan (XIX-XXI. Centuries). The Caucasus - Globalization Journal of Social, Political and Economic Studies. Vol. 8, Issue 1-2, 2014 (pp. 1-11).
• İsgəndərov Anar, Mövlayi Adil, Şeyxülislamın tarixi, “Elm və təhsil”, Bakı 2016.
• Kahraman Alter, Katliarou Yury, Anaç Özge. Müslüman Acarlılar: İslam, Din Değiştirme ve Dini Haklar, Gürcistan’da Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset (Ed. Ayşegül Aydıngün, Ali Asker, Aslan Yavuz Şir), Avrasya İncelemeleri Merkezi, Ankara 2016 (ss.159-1992).
• Məmmədov Ceyhun, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə dövlət-din münasibətləri, Dövlət və Din, № 04 (51) iyul - avqust 2017, (ss. 6-15).
• National Statistics Office of Georgia “2014 General Population Census-Population by Regions and Religion”, http://www.census.ge/en/results/census (20.05.2016).
• No:410/19, Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan və Türkiyə Respublikasının Xarici İşlər nazirlərinin Səkkizinci Üçtərəfli Görüşü, Tbilisi Bəyənatı, 23.12.2019, http://mfa.gov.az/az/news/6510/pno41019-azerbaycanrespublikasi- guumlrcuumlstan-ve-tuumlrkiye-respublikasinin-xarici-isler-nazirlerinin-sekkizinciuumlccedilterefli- goumlruumlsuuml-tbilisi-beyenatip [Baxıldığı tarix: 12.03.2020].
• Prasad Conor. Georgia’s Muslim Community: A Self-Fulfilling Prophecy? ECMI Working Paper. No. 58, 2012.
• Митрополит Батумский Димитрий – о чуде в Аджарии, мусульманах и Патриархе Илии, http://www. pravmir.ru/mitropolit-batumskij-i-lazskij-dimitrij-adzhariya-vernulas-k-istokam/, 06.12.2012, [Baxıldığı tarix: 20.05.2017].