Since the discovery of the central role of cyclooxygenase (COX) in the metabolism of arachidonic acid, vascular biologists have been exposed with the duality of this system. Essentially, one substrate (arachidonic acid) converted by one enzyme (COX) yields end products (endoperoxides) that obtain only very briefly before being metabolized to more stable prostanoids by a group of specific synthases that were primarily believed to be tissue specific. For example, thrombocytes include mainly the synthase that produces thromboxane A2 (proaggregatory and vasoconstrictor substance), though endothelial cells contain mainly the enzyme that produces prostacyclin (antiaggregatory and vasodilator substance). The overproduction of thromboxane A2 by thrombocytes induces to thrombosis. Endothelial cells lean against vascular occlusion by producing prostacyclin. This duality of the metabolism of arachidonic acid has ruled over our thinking about atherothrombosis for decades. Based on the review of these studies, we will discuss association between cyclooxygenase enzyme and endothelial dysfunction. GENEL BİLGİ Siklooksijenazlar, araşidonik asitin prostanoidlere ve diğer eikosanoidlere dönüşümünü katalizleyen enzimlerdir (1). Yapılan bilimsel çalışmalar ile birlikte siklooksijenazın COX-1 ve COX-2 adlı iki izoformunun olduğu ortaya çıkmıştır . COX-1’in başlangıçta pozitif etkili konstitütif izoform olduğu düşünülürken, COX-2’nin ağırlıklı olarak inflamatuar yanıtlarda yer alan negatif etkili bir enzim olduğu düşünülmüştür (3). Bununla birlikte, yakın zamanlarda yapılan çalışmalarla, COX-2 inhibitörlerinin yaygın kullanımından kaynaklanan kardiyovasküler hastalıklar için artmış risk bulunması ile COX-2 ürünlerinin koruyucu rol oynadıkları ve bu değerlendirilemeyeceği önerilmiştir. Benzer şekilde, araşidonik asit metabolizmasının COX-1 tarafından başlatılmasının, vasküler koruma açısından aslında çok da pozitif bir rolünün olmadığı konusunda kanıtlar ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlar
Siklooksijenazın (COX) araşidonik asit metabolizmasındaki büyük rolünün keşfinden beri vasküler biyologlar bu sistemin ikili fonksiyon özelliği ile karşı karşıya kalmışlardır. Gerçekten de, bir enzim (COX) tarafından dönüştürülen substrat (araşidonik asit), başlangıçta dokuya özgü olduğu inanılan bir dizi özel sentez tarafından daha kararlı prostanoidlere metabolize edilmeden önce, sadece çok kısa bir süre varolan son ürünler (endoperoksitler) üretirler. Örneğin trombositler temel olarak, tromboksan A2 (proagregan ve vazokonstriktör madde) üreten sentaz içerirlerken, endotelyal hücreler temel olarak prostasiklin (antiagregan ve vazodilatatör madde) oluşturan enzim içermektedirler. Trombositler tarafından tromboksan A2'nin aşırı üretilmesi tromboza yol açmakta; ters etki olarak da endotelyal hücrelerden prostasiklin üretilmesi vasküler tıkanmaya karşı koymaktadır. Araşidonik asit metabolizmasının bu ikili fonksiyon özelliği, yıllar boyunca aterotromboz hakkındaki düşüncelere ve çalışmalara yoğunlaşmayı sağlamıştır. Bu çalışmalardan yola çıkarak derlemede, siklooksijenaz enzimi ve endotel disfonksiyonu arasındaki ilişki tartışılacaktır.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Makale |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 28 Ekim 2013 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 Cilt: 3 Sayı: 5 |