MACBETH APPROACH FOR THE INDIVIDUAL PENSION SYSTEM SELECTION PROBLEM

Yıl 2015, Sayı: 22, 47 - 65, 05.06.2015

Tolga Genç Mehmet Kabak , Erkan Köse , Zafer Yılmaz

Öz

Private Pension System (PPS) has an important place in developed societies. Legal regulations which have been carried out recently made PPS desirable for investors also in our country. Correspondingly the number of PPS companies which operate in our country has increased visibly. For investors selecting the best alternative among plenty of PPS companies is an important decision problem

Anahtar Kelimeler

Multi Criteria Decision Making, MACBETH, Private Pension System

BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ SEÇİMİ PROBLEMİNE İLİŞKİN MACBETH YAKLAŞIMI

Öz

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) gelişmiş toplumlarda çok önemli bir yere sahiptir. Ülkemizde de son yıllarda gerçekleştirilen yasal düzenlemeler BES’i yatırımcılar için oldukça cazip hale getirmiştir. Buna paralel olarak ülkemizde faaliyet gösteren BES şirketi sayısında gözle görülür bir artış yaşanmıştır. Yatırımcılar için pek çok alternatifin yer aldığı BES şirketleri arasından en iyisini seçmek önemli bir karar problemidir.Bu çalışmada ülkemizde faaliyet gösteren BES şirketleri çeşitli kriterlere dayanarak ve Türkçe yazında ilk olarak kullanılan bir Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi (ÇKKV) olan MACBETH yöntemi ile incelenmiş ve aralarında sıralama yapılmıştır. Ulaşılan sonuçlar ve örnek uygulamaya dayanarak yöntemin güçlü ve zayıf taraflarına ilişkin bazı çıkarımlar yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, MACBETH, Bireysel Emeklilik Sistemi

Kaynakça

• AL, H. (2002), “Özel Emeklilik Fonları ve ABD Uygulaması”, Active Finans Dergisi, No:24.
• BAYSAL, G. ve TECİM, V. (2006), “Katı Atık Depolama Sahası Uygunluk Analizinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Tabanlı Çok Kriterli Karar Yöntemleri ile Uygulaması”, 4’ncü Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, 13-16 Eylül 2006, Fatih Üniversitesi, İstanbul.
• BELTON, V. ve STEWART, T.J. (2002), “Multiple Criteria Decision Analysis: An Integrated Approach”, Dordrecht, Kluwer.
• Bireysel Emeklilik Sistemi, http://bireyselemekliliksistemi.org/beste-plan-ve-sirket- secimi.html, Erişim Tarihi: 26 Ocak 2014.
• CHO, K.T. (2003), “Multicriteria Decision Methods: An Attempt to Evaluate and Unify”, Mathematical and Computer Modelling, 37, 1099-1119.
• COSTA, C.B., CORTE, J.M. ve VANSNICK J.C. (1995) “General Over View of the MACBETH Approach”, Advances in Multi Criteria Analysis, P.M. Pardalos, Y. Siskos ve C. Zopounidis (drl.), Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 93-100.
• COSTA, C.B. ve CHAGAS, M.P. (2002), “A Career Choice Problem: An Example of How to Use MACBETH to Build a Quantitative Value Model Based on Qualitative Value Judgments”, Working Paper No: LSEOR 02.53, The London School of Economics and Political Science.
• COSTA, C.B., SILVA, P.A. ve CORREIA F.N. (2003), “Multicriteria Evaluation of Flood Control Measures: The Case of Ribeira do Livramento”, Working Paper No: LSEOR 03.62, The London School of Economics and Political Science.
• COSTA, C.B., CORTE, J.M. ve VANSNICK J.C. (2005), “On The Mathematical Foundations of MACBETH”, Multiple Criteria Decision Analysis, State of the Art Survey, Jose Figueira, Salvatore Greco ve Matthias Ehrgott (drl.), New York: Springer Science, 409- 444.
• COSTA, C.B., OLIVEIRA, C. S. ve VIEIRA V. (2008), “Prioritization of Bridges and Tunnels in Earthquake Risk Mitigation Using Multi Criteria Decision Analysis: Application to Lisbon”, Omega, 36, 442-450.
• DERELİOĞLU, D. (2001), “Özel Emeklilik Fonu Uygulamaları”, TÜGİAD Ekonomi Ödülleri Kitapları, İstanbul.
• DOĞU, E. ve ÖZGÜREL, B. (2008), “Kalite Fonksiyon Göçerimi İle Bireysel Emeklilik Sistemler Pazarlayan Sigorta Şirketlerinin Teknik Özelliklerinin İncelenmesi Üzerine Bir Çalışma”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 9(1), 33-45.
• Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM), http://www.egm.org.tr, Erişim Tarihi: 25 Ekim 2013.
• Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM), BES Göstergeler, http://www.egm. org.tr/ weblink/ BESgostergeler.asp, Erişim Tarihi: 08 Ocak 2015.
• FERREIRA, F.A.F., SANTOS, S.P. ve RODRIGUES, P.M.M. (2011), “Adding Value to Bank Branch Performance Evaluation Using Cognitive Maps and MCDA: A Case Study”, Development and Learning in Organizations, 25, 1320-1334.
• GÖKGÖZ, F. (2007), “Bireysel Emeklilik Fonlarının Performans Değerlendirmesi”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 259-291.
• İŞSEVEROĞLU, G. ve HATUNOĞLU, Z. (2012), “Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sisteminin Makro Ekonomik Dinamiklere Etkisi Kapsamında Swot Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 155-174.
• M-MACBETH Kullanma Kılavuzu, http://www.m-macbeth.com, Erişim Tarihi: 20 Kasım 2013.
• MATEUS, C., FERREIRA, J.A. ve CARREIRA, J. (2008), “Multi Criteria Decision Analysis (MCDA): Central Porto High-Speed Railway Station”, European Journal of Operational Research, 187, 1-18. OECD Pension Markets in Focus, http://www.oecd.org/daf/fin/private- pensions/45637367.pdf, Erişim Tarihi: 08 Ocak 2015.
• ROUBENS, M., RUSINOWSKA, A. ve SWART, H.D. (2006), “Using MACBETH to Determine Utilities of Governments to Parties in Coalition Formation”, European Journal of Operational Research, 172, 588-603.
• SOUSA, K., MENDONCA, H. ve FURTADO E. (2006), “Applying A Multi-Criteria Approach for the Selection of Usability Patterns in the Development of DTV Applications”, IHC 2006 Proceedings of VII Brazilian Symposium on Human Factors in Computing Systems, 91-100.
• SÖNMEZ, H. (2012), “Determination of the Criteria Preferred in Entering Private Pension System by Analytical Hierarchy Process”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 83-92.
• ŞENER, O. ve AKIN, F. (2010), “Özel Emeklilik Fonları ve Türkiye'de Bireylerin Bireysel Emeklilik Sistemine Giriş Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma”, Marmara University Journal of the Faculty of Economic & Administrative Sciences, 29(2), 291-321.
• TEKER, S. ve PARLAK, D. (2004), “Hukuki ve Finansal Yönleriyle Türkiye'de Bireysel Emeklilik Sistemi ve Bireysel Emeklilik Planlarının Karşılaştırmalı Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 40-54.
• UYAR, H.İ. (2012), “Bireysel Emeklilik Sistemi ile Ekonomik Göstergeler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Mali Çözüm Dergisi / Financial Analysis, 110, 71-93.
• YAMAN, O. ve EMİR, M. (2012), “Bireysel Emeklilik Sisteminin Denetim ve Muhasebe Yapısı”, Mali Çözüm Dergisi / Financial Analysis, 110, 55-70.