Walter Benjamin Düşüncesinde Teknik: İmkanlar, Eleştiri ve Politik Eylem

Yıl 2020, Sayı: 52, 1 - 18, 18.07.2020

M. Ertan Kardeş

Öz

Bu yazı Walter Benjamin'in teknik kavrayışının katmanlarını göstermeyi hedeflemektedir. Onun teknik meselesi ancak deneyim ve politik eylem kavramları ekseninde anlaşılabilir. Mevcut yazı, W. Benjamin'in Scheerbart üzerine düşüncelerinden "İkinci Teknik" (zweite Technik) kavramına, kolektif beden (Leib) fikrinden deneyim (Erfahrung) anlayışına, mimarinin modern yaşamda kanonik bir özellik taşımasından devrimci eyleme filozofun teknik kavrayışının geçişliliğine vurgu yapmaktadır. "Deneyim ve Yoksulluk", "Din olarak Kapitalizm" ve "Teknik Yeniden-Üretilebilirlik Çağında Sanat Yapıtı" metinleri arasında mesele ortaklığına odaklanılmıştır. Aynı zamanda teknik ve tekniklik bahsinin metinler arasındaki ilgiyi kavramak açısından niçin bağlayıcı olduğunun üzerinde durulacaktır. Yöntem olarak filozofun erken dönem yazılarıyla son dönem yazıları arasında kopuş tezi yerine süreklilik ve tematik farklılaşma tezine sadık bir okuma sunulmaktadır. Temel iddiamız ise Walter Benjamin açısından, gerçek bir politik örgütlenmenin ikinci teknik üzerinde birinci tekniğin baskısına son verecek bir eylem olduğudur. Başka bir deyişle W. Benjamin'in teknik kavrayışı bir yandan düzenin işleyişine ilişkin radikal bir eleştiriyi diğer yandan da tüm kitlesel fantazmagoryaların kırıldığı bir politik anı içermektedir. Bu bağlamda ikinci doğa kavramı filozofun güncelliğini kavramak açısından kilit bir öneme sahiptir. Benjamin açısından gerçeklik ve ütopya ilişkisi birbirlerine paralel bir okuma stratejisine aittir. Benjamin'in kent mekanı üzerinden görünür kıldığı fantazmagoryalar aynı zamanda devrimci bir eylem için insanlığın saklı kalmış güçlerinin güncellenmesinin imkanlarını barındırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Walter Benjamin, teknik, deneyim, politik eylem, ikinci teknik

Technique in Walter Benjamin's Thought: Possibilities, Criticism and Political Action

Öz

The purpose of this article is to indicate the dimensions of Walter Benjamin’s conception of "technique". It is argued that the only way to understand his problematic technique is by considering the concepts of experience and political action. The present article emphasizes the philosopher’s transitivity of technical understanding through a wide range of reflections including Benjamin’s thoughts on Scheerbarts to "second technique" (zweite Technik), from his idea of collective corpus (Leib) to his understanding of experience (Erfahrung), and from the canonic feature of architecture in modern time to revolutionary action. We focused on the common issues in the texts of Benjamin entitled "Experience and Poverty", "Capitalism as Religion" and "The Work of Art in the Age of Mechanical Reproducibility". At the same time, we stress why the technical question and technicality are central issues in order to understand other Benjamin texts. We use the thematic continuity and differentiation thesis as a method instead of disengagement in his writings. Our essential thesis in this article is that according to Benjamin, a true political organization is an action which puts an end to the domination of the first technique over the second technique. In other words, Benjamin's conception of technique implies on the one hand a radical criticism of the existing order and on the other hand a political moment where all the phantasmagorias of the masses dissolve. In this context, the phantasmagorias, made visible through urban space, are at the same time possibilities for a revolutionary action in order to actualize the hidden forces of humanity.

Anahtar Kelimeler

Walter Benjamin, technique, experience, political action, second technique

Kaynakça

• Kaynakça
• Adorno, W. Theodor. Walter Benjamin Üzerine, çev. D. Muradoğlu, İstanbul: YKY, 2012.
• Benjamin, Walter. Gesammelte Schriften, Band I-1, Band I-2 Herausgegeben von Rolf Tiedemann und Hermann Schweppenhäuser, Frankfurt am Main : Suhrkamp, 1991
• -. Gesammelte Schriften, Band II-1, Band II-2 Herausgegeben von Rolf Tiedemann und Hermann Schweppenhäuser, Frankfurt am Main : Suhrkamp, 1991
• -. Gesammelte Schriften, Band III, Herausgegeben von Hella Tiedemann-Bartels, Frankfurt am Main : Suhrkamp, 1991
• -. Gesammelte Schriften, Band IV-1, Band IV-2, Herausgegeben von Tillman Rexroth, Frankfurt am Main : Suhrkamp, 1991
• -. Gesammelte Schriften, Band V-1, Band V-2, Herausgegeben von Rolf Tiedemann, Frankfurt am Main : Suhrkamp, 1991
• -. Gesammelte Schriften, Band VI, Herausgegeben von Tillman Rexroth, Frankfurt am Main : Suhrkamp, 1991
• -. Gesammelte Schriften, Band VII-1, Band VII-2, Herausgegeben von Rolf Tiedemann und Hermann Schweppenhäuser unter Mitarbeit von Christoph Gödde, Henri Lonitz und Gary Smith, Frankfurt am Main : Suhrkamp, 1991
• -. Werke und Nachlaß, Kritische Gesamtausgabe, Band 3: Der Begriff der Kunstkritik in der deutschen Romantik, hg. von Uwe Steiner, Berlin: Suhrkamp Verlag, 2008.
• -.Werke und Nachlaß, Band 16: Das Kunstwerk im Zeitalter seiner technischen Reproduzierbarkeit, Herausgegeben von Burkhardt Lindner unter Mitarbeit von Simon Broll und Jessica Nitsche, Berlin: Suhrkamp, 2013.
• -. Briefe I, Herausgegeben und mit Anmerkungen versehen von Gershom Scholem und Theodor W. Adorno, Frankfurt am Main : Suhrkamp Verlag, 1978.
• -. Œuvres I-II-II, çev. M. de Gandillac, P.Rusch et R.Rochlitz Paris: Gallimard, 2000.
• -. Paris capitale du XIXe siècle. Le livre des passages, trad. Jean Lacoste, Paris: le Cerf, 2002.
• -. Correspondance 1 – 2, haz. T.W.Adorno et G. Scholem, trad. Guy Petitdemange, Paris: Aubier, 1979.
• -. Technique et Expérience, Mélancolie de Gauche et Autres Textes, trad. M. de Gandillac, R. Rochlitz et P. Rusch & P. Beck, B. Stiegler, Paris: Eterotopia France, 2016.
• -. Son Bakışta Aşk, Walter Benjamin'den Seçme Yazılar, haz. çev. N. Gürbilek, İstanbul: Metis, 2012.
• -. Estetize Edilmiş Yaşam, Sanat'tan Savaş ve Siyasete Alman Faşizminin Kuramları, sunan ve çeviren Ünsal Oskay, İstanbul: Der Yayınları, 1995.
• Gülenç, Kurtul. "Sınırda Olmak ya da Yaşamda Kalmanın Halleri", içinde (haz.) M. Ertan Kardeş, Dar Kapıdaki Mesih, Walter Benjamin ve Politik Felsefesi, İstanbul: İthaki, 2017, 61-77.
• Kardeş, M. Ertan. "Walter Benjamin'in Politik Felsefesine Dair Öğeler", içinde (haz.) M. Ertan Kardeş, Dar Kapıdaki Mesih, Walter Benjamin ve Politik Felsefesi, İstanbul: İthaki, 2017, 29-48.
• Leslie, Esther. Walter Benjamin, London: Reaktion Books, 2007.
• Lukács, György. Tarih ve Sınıf Bilinci, çev. Y. Öner, İstanbul: Belge, 1998.
• Löwy, Michael. "Le capitalisme comme religion : Walter Benjamin et Max Weber", Raisons politiques, 2006/3 - N° 23, 203-219.
• Meyer, Alfred Gotthold. Construire en fer, Histoire et esthétique, préface de Walter Benjamin, çev. M. Roffi, L. Biétry, Paris: InFolio, 2005.
• Scheerbart, Paul. Lesabéndio: Bir Asteroid Romanı, çev. Ç. Ünaltay, İstanbul: Paris Yayınları, 2017.
• -. Glass Architecture, çev. J. Palmes, Edited with an introd. by Dennis Sharp. New York: Praeger, 1972, 41-74.
• Sieber, Jan. "Walter Benjamin's Concept of Technique", Anthropology & Materialism, 4, 2019.
• Pulliero, Marino. Le Désir d'authenticité. Walter Benjamin et l'héritage de la Bildung allemande, Paris: Bayard, 1002-1005.
• Steiner, Uwe. Walter Benjamin, An Introduction to his Work and Thought, çev. M. Winkler, Chicago and London: The University of Chicago Press, 2010.
• Witte, Bernd. Walter Benjamin, çev. M. Tüzel, İstanbul: YKY, 2002.
• Wohlfarth, Irving. "Spielraum . Jeu et enjeu de la "seconde technique" chez Walter Benjamin", içinde Anthropologischer Materialismus, Materialismus der Begegnung & MoMo Berlin Philosophische KonTexte, Band 4, Marc Berdet / Thomas Ebke (dir./Hg.) 2014, 75-141.