An Evaluation of the Counselling and Guidance Undergraduate Programs in Terms of Counselling Skills for Serving Gifted Students

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 1, 61 - 72, 20.04.2016

Hikmet Yazıcı , Fatma Altun

Öz

Gifted and talented
students have outstanding performance or potential in some domains such as
intellectual, academic, creativity and leadership.  Also these students differ from peers in
terms of some developmental and psychological characteristics. School
counselors working with gifted students are expected to take account of these
unique characteristics while planning and implementing their works. The aim of
this study is to examine to what extent curricula of counseling and guidance
(CG) programs include the theory or practice knowledge related to gifted and
talented students. With an implementation that started in 2006, CG programs
were tried to be standardized at all universities in Turkey. Therefore, the
curricula of programs considerably overlap with one another, except elective
courses. The
current courses were analyzed through document analysis technique to determine
counseling competencies related to gifted. Findings showed that there is no
required course; however, there are a few elective courses about gifted and
talented students. It was
determined that the issues related to the giftedness are offered in a required
course with a component focusing on gifted students. But this component
is limited some certain conceptual knowledge instead of extensive theoretical
and practical content.

The findings of
this study revealed that CG programs have very limited content about gifted and
talented students who are one of the special groups. The current
curricula of CG programs are seen inadequate in terms of preparing the school
counselors for serving gifted and talented students.

Anahtar Kelimeler

counseling and guidance undergraduate programs, school counselor, gifted and talented

PDR LİSANS PROGRAMLARININ ÜSTÜN YETENEKLİLERE DÖNÜK PSİKOLOJİK DANIŞMA BECERİLERİNİN KAZANDIRILMASI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Üstün yetenekli öğrenciler, genel entelektüel beceriler,
özel akademik yeterlikler, yaratıcılık ve liderlik gibi alanlarda yüksek
performans kapasitesine sahiptirler. Bu öğrenciler, aynı zamanda gelişimsel
bazı özellikler ve psikolojik ihtiyaçlar bakımından akranlarından
farklılaşırlar. Rehber öğretmenlerin okullardaki psikolojik danışma ve rehberlik
(PDR) hizmetlerini üstün yeteneklilerin bu farklılıklarını dikkate alarak
planlayıp uygulamaları beklenir. Bu çalışmanın amacı, PDR lisans programlarının
içeriğinde, üstün yeteneklilerle ilgili kuram ve uygulama bilgilerine hangi
düzeyde yer verildiğini incelemektir. PDR lisans programları, 2006 yılında
başlatılan bir uygulamayla üniversitelerde standart hale getirilmeye
çalışılmıştır. Bu nedenle seçmeli dersler dışında, program içerikleri
birbirleriyle önemli ölçüde örtüşmektedir. Bu çalışmada doküman incelemesi
tekniğiyle mevcut ders içerikleri analiz edilerek, üstün yeteneklilere dönük
PDR program yeterlikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. İncelemede PDR
programlarında üstün yeteneklilere dönük zorunlu derslere yer verilmediği, buna
karşılık bazı programlarda sınırlı sayıda seçmeli derslerin okutulduğu
gözlenmiştir. Üstün yeteneklilerle ilgili konuların, PDR programlarında zorunlu
özel eğitim dersi içinde aktarıldığı belirlenmiştir. Bu derslerdeki içeriğin
belli kavramsal bilgilerle sınırlandırıldığı, buna karşılık kuram ve
uygulamalara geniş şekilde yer verilmediği saptanmıştır. Bu araştırmadan elde
edilen bulgular, PDR lisans programlarının farklı gruplardan biri olan üstün
yetenekliler konusunda, oldukça sınırlı bir içeriğe sahip olduğunu göstermektedir.
Mevcut programlar, rehber öğretmen adaylarına üstün yetenekli öğrencilere PDR
hizmeti sunma yeterlikleri kazandırma hedefinden uzak görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

PDR lisans programı, psikolojik danışma, üstün yetenekliler

Kaynakça

• American School Counselor Association (ASCA). (2013). Position statement: The professional school counselor and gifted and talented student programs. Alexandria, VA: https://www.schoolcounselor.org/asca/media/asca/PositionStatements/PositionStatements.pdf 28 Ekim 2014 tarihinde erişilmiştir.
• Akkoyun, F. (1995). PDR’de unvan ve program sorunu: Bir inceleme ve öneriler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(6), 1-28.
• Altun, F., ve Yazıcı, H. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin benlik kavramları ve akademik öz yeterlik inançları: Karşılaştırmalı bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 319-334.
• Ataman, A. (2004). Üstün zekalı ve üstün özel yetenekli çocuklar. M. R. Şirin vd. (Haz.), Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Bencik, S. (2006). Üstün yetenekli çocuklarda mükemmeliyetçilik ve benlik algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara).
• Bouchard, L. L. (2004). An instrument for the measure of Dabrowskian overexcitabilities to identify gifted elementary students. Gifted Child Quarterly, 48(4), 339-350.
• Colangelo, N.,& Davis, G. A. (2003). Introduction and overview. In N. Colangelo & G. A. Davis (Eds.), Handbook of gifted education, (3. Ed. pp.7-8), Boston: Allyn and Bacon.
• Dağlıoğlu, H. E. (2010). Üstün yetenekli çocukların eğitiminde öğretmen yeterlikleri ve özellikleri. National Education, 39 (186), 72-83.
• Davis, G., & Rimm, S. (2004). Education of the gifted and talented, (5th Ed.) Boston: Pearson Education.
• Delisle, J. R. (1990). The gifted adolescent at risk: Strategies and resources for suicide prevention among gifted youth. Journal for the Education of the Gifted, 13(3), 212-228.
• DeVries, A. R., & Webb, J. T. (2007). Gifted parent groups: The SENG model. Scottsdale, AZ: Great Potential Press.
• Emerick, J. E. (2004). Academic underachievement among the gifted: students’ perceptions of factors that reverse the pattern. In Moon, S. M. (Ed.). Social/Emotional issues, underachievement and counseling of gifted and talented students, (pp. 102-110), California: Corwinn Press.
• Greenspon, T. S. (2000). Healthy perfectionism is an oxymoron!. Journal of Secondary Gifted Education, 11 (4), 197-209.
• Kerr, B.A. (1991). A handbook for counseling the gifted and talented. Alexandria, VA: American Counseling Association.
• Kerr, B. A. (1990). Career planning for gifted and talented youth. Reston, VA: ERIC Clearinghouse.
• Korkut, F., ve Mızıkacı, F. (2008). Avrupa Birliği, Bologna Süreci ve Türkiye’de psikolojik danışman eğitimi. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 53, 99-122.
• Korkut-Owen, F. (2007). Psikolojik danışma alanında meslekleşme ve psikolojik danışman eğitimi: ABD, Avrupa Birliği ve Türkiye’deki durum. Özyürek, R., Korkut-Owen, F. & Owen, D. (Editörler), Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik meslekleşme sürecindeki ilerlemeler içinde (ss. 95-121). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kurnaz, A. (2014). Yirminci yılında bilim ve sanat merkezlerinin raporlar ve yönetici görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Journal of Gifted Education Research, 2(1), 1-22.
• Lovecky, D. V. (1993). The quest for meaning: Counseling issues with gifted children and adolescents. In L. K. Silverman (Ed.), Counseling the gifted and talented (pp. 29-50). Denver, Colorado: Love Publishing Company.
• Marsh, H. W., & Hau, K. T. (2003). Big-Fish--Little-Pond effect on academic self-concept: A cross-cultural (26-country) test of the negative effects of academically selective schools. American Psychologist, 58(5), 364-376.
• Mısırlı-Taşdemir, Ö. (2003). Üstün yetenekli çocuklarda mükemmeliyetçilik ile sınav kaygısı, benlik saygısı, kontrol odağı, öz yeterlilik ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon).
• Milli Eğitim Bakanlığı (2001). Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri yönetmeliği. T.C. Resmi Gazete, 24376, 17 Nisan 2001. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/68.html Erişim tarihi: 02.09.2014.
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Hizmetler Genel Müdürlüğü. (2013). Ek 1: Üstün yetenekliler strateji ve uygulama planı 2013-2017. http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/10_ek-1_ustunyetenekliler.pdf Erişim tarihi: 20.07.2014.
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973). T.C. Resmi Gazete, 14574, 24 Haziran 1973. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_1/temelkanun_1.html Erişim tarihi: 02.09.2014.
• Moon, S. M. (2003). Counseling families. In N. Cholangelo & G. A. Davis (Eds.), Handbook of gifted education (pp.388-402). Boston: Allyn & Bacon.
• Moon, S. M. (2007). Counseling issues and research. In S. Mendaglio & J. S. Peterson (Eds.), Models of counseling gifted children, adolescents, and young adults (pp.7-32). Waco, TX: Prufrock Press Inc.
• Mönks, F., & Pflüger, R. (2005). Gifted education in 21 European countries: Inventory and perspective. Radboud University Nijmegen.
• Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi. (2014). Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi Yüksek Öğretim Programları (ÖSYS) ve Kontenjanları Kılavuzu. http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2014/OSYS/Tercih/2014-OSYSKONTKILAVUZU14072014.pdf Erişim tarihi: 11.09.2014.
• Peterson, J. S., & Morris, C. W. (2010). Preparing school counselors to address concerns related to giftedness: A study of accredited counselor preparation programs. Journal for the Education of the Gifted, 33 (3), 311-336.
• Reis, S. M., & McCoach, D. B. (2000). The underachievement of gifted students: What do we know and where do we go?. Gifted Child Quarterly, 44, 152-170.
• Reis, S. M., & Moon, S. M. (2002). Models and strategies for counseling, guidance, and social and emotional support of gifted and talented students. In Neihart, M., Reis, S.M., Robinson, N.M., & Moon, S. M. (Eds.), The Social and Emotional Development of Gifted Children: What Do We Know?, (pp. 251-265). Waco, TX: Purfrock Press.
• Renzulli, J. S., & Park, S. (2000). Gifted dropouts: The who and the why. Gifted Child Quarterly, 44, 261–271.
• Rimm, S. (2003). Underachievement: A national epidemic. In Cholangelo, N. & Davis, G. A. (Eds.), Handbook of gifted education. Boston: Allyn & Bacon.
• Sarı, H. & Öğülmüş, K. (2014). Bilim ve Sanat Merkezlerinde karşılaşılan sorunların Öğretmen ve öğrenci görüşleri açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2),254-265.
• Silverman, L. K. (1997). The construct of asynchronous development. Peabody Journal of Education, 72, 36-58.
• Silverman, L. K. (1993). Counseling families. In Silverman, L. K. (Ed.), Counseling the gifted and talented, (pp. 151-178), Denver, Colorado: Love Publishing Company.
• Tan, H. (2000). Psikolojik danışma ve rehberlik: Teori ve uygulama (3. bs.). İstanbul: MEB.
• Terman, L. M., Baldwin, B. T., Bronson, E., DeVoss, J. C., Fuller, F., Goodenough, F. L., et al. (1926). Genetic studies of genius (Vol. I). California: Stanford University Press.
• Thomas, V., Ray, K. E., & Moon, S. M. (2007). A systems approach to counseling gifted individual and their families. In S. Mendaglio & J. S. Peterson (Eds.), Models of counseling gifted children, adolescents, and young adults (pp. 69-96). Waco, TX: Prufrock Press Inc.
• VanTassel-Baska, J. (1991). Teachers as counselors for gifted Students. In Milgram, R. M. (Ed.), Counseling gifted and talented children: A guide for teachers, counselors, and parents, (pp. 37-52). New Jersey: Ablex Publishing Corporation.
• Yeşilyaprak, B. (2007). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik alanında gelişiminde Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneğinin yeri ve önemi. Özyürek, R., Korkut-Owen, F. & Owen, D. (Editörler), Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik meslekleşme sürecindeki ilerlemeler (ss. 21-53). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yeşilyaprak, B. (2013). 21. Yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri (s. 63). Geliştirilmiş 21. Basım. Ankara: Nobel.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yüksek Öğretim Kurumu Bologna Süreci (2014). http://bologna.yok.gov.tr/ Erişim tarihi: 12.09.2014.