ANONİM ŞİRKET PAYI ÜZERİNDE REHİN HAKKI KURULMASI

Year 2016, Volume: 74 Issue: 2, 739 - 756, 29.12.2016

Mehmet Serkan Ergüne

Abstract

Anonim şirket payı üzerinde kurulan rehin, bir taşınır rehni türü olarak hak ve alacak rehni niteliğindedir. Bu nedenle, anonim şirket payının rehnedilmesi, aAlacaklar ve Diğer Haklar Üzerinde Rehin" başlığı altında yer alan TMK 954-961 hükümlerine tabidir. Bu düzenlemelerin yanı sıra, anonim şirketi ve kıymetli evrakı ilgilendiren yönleri nedeniyle, ticaret hukuku mevzuatı da, pay rehninde dikkate alınmak durumundadır. Diğer iradi rehin türlerinde olduğu gibi, pay üzerinde rehin hakkının tesis edilmesinde de, borçlandırıcı işlem ve tasarruf işlemi aşamaları mevcuttur. Borçlandırıcı işleme karşılık gelen rehin sözleşmesi, kanun koyucu tarafından hiç düzenlenmemiştir. Rehin sözleşmesi, bir kimsenin, sahip olduğu anonim şirket payı üzerinde alacaklı lehine rehin kurma borcunu üstlendiği hukuki işlemdir ve herhangi bir şekle tabi değildir. Rehin hakkının kuruluşu için, borçlandırıcı nitelikteki rehin sözleşmesi yeterli değildir; aynca tasarruf işleminin yapılmasına ihtiyaç vardır. Tasarruf işlemi, rehin konusu payın senede bağlanıp bağlanmamasına ve senede bağlanmışsa, pay senedinin türüne göre, farklı hukuki düzenlemelere tabi tutulmuştur. Buna göre, pay üzerinde rehin hakkının kuruluşu, "senede bağlanmamış (çıplak) payın rehni", "kn.ydileştirilmi.ş payın rehni", ahamiline yazılı pay senedinin rehni" ve anama yazılı pay senedinin rehni" şeklinde başlıklar altında toplanabilir. Bu çalışmada, anonim şirket payı üzerinde rehin hakkının kuruluşu, medeni hukuk esaslan öne çıkarılmak suretiyle incelenmiştir.

Keywords

Anonim şirket payı, çıplak pay, kaydileştirilmiş pay, hamiline yazılı pay senedi, nama yazılı pay senedi

PLEDGE ESTABLİSHMENT ON CORPORATE SHARES

Abstract

The pledge on corporate shares is classifi.ed under the pledges on rights and claims. Therefore, pledge on corporate shares is subject to Turkish Civil Code (TCC) Articles 954-961 regarding "Pledge on Claims and Other Rights". In addition to these provisi.ons, commercial law regulations also have to be taken into consideration, since pledge on shares is closely linked to corporations and commercial papers. Si.mil.ar to other types of voluntary pledges, pledge on shares consists of two phases; obligatory act and dispositive acts. Pledge agreement, the obligatory act of pledge, has been regulated by the lawmaker. Share owner undertakes to burden the share with the pledge in favor of the creditor within the pledge agreement. Pledge agreement is not subject to any type of fonn. Pledge agreement, obligatory act, is not sufficient for the establishment of pledge. In addition, a dispositive act needs to be carried out. Legal regulations that the dispositive act shall be subject to differ in relation to certifıed and uncertifıed shares. Accordingly, the establishment of pledge on share may be examined under four main titles: "Pledge on uncertified shares", "pledge on certifıed shares", "pledge on bearer shares "and "pledge on registered shares". Within the context of this study, establishment of pledge on shares has been examined with emphasis on civü law principals.
Keywords

Keywords

Corporate shares, uncertifıed share, certified share, bearer shares

References

• Acar, Faruk, Rehin Hukuku Dersleri, İstanbul 2015. Ergüne, Mehmet Serkan, Hukukumuzda Taşınır Rehninin, Özellikle Teslime Bağlı Taşınır Rehninin Kuruluşu, İstanbul 2002. Göksoy, Y. Can, Anonim Ortaklıkta Payın Rehni, Ankara 2001. İmregün, Oğuz, Anonim Ortaklıklar, 4. Bası, İstanbul 1989. Jaggi, Peter, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Band V: Obligationenrecht, Teil 7a: Die Wertpapiere, Art. 965-989 und 1145-1155, Zürich 1959. Karahan, Sami/Ünal, Mücahit, Şirketler Hukuku, 2. Bası, Konya 2013. Kendigelen, Abuzer, Anonim Ortaklık Payı Üzerinde İntifa Hakkı, İstanbul 1994 (Metin içerisinde "İntifa Hakkı" şeklinde kısaltılmıştır). Kendigelen, Abuzer, "Anonim Ortaklık Payı (Pay Senedi) Üzerinde Hapis Hakkı ve Bu Hakka Konu Oluşturan Paylardan Kaynaklanan Oy Hakkının Kime Ait Olduğu Sorunu", Makalelerim, Cilt I: 1986-2001, 2. Bası, İstanbul 2006. Köprülü, Bülent/Kaneti, Selim, Sınırlı Ayni Haklar, 2. Bası, İstanbul 1982-1983. Makaracı Başak, Aslı, Taşınır Rehni Sözleşmesi, İstanbul 2014. Nomer, Haluk Nami/ Ergüne, Mehmet Serkan, Eşya Hukuku, Zilyetlik-Tapu Sicili-Rehin Hakları, 3. Bası, İstanbul 2016. Oftinger, Karl/Biir, Rolf, Zürcher Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht, 2. Abteilung: Die beschriinkten dinglichen Rechte, 23. Titel: Das Fahrnispfand, Art. 884-918 ZGB, 3. Auflage, Zürich 1981. Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Ôzer/Oktay-Ôzdemir, Saibe, Eşya Hukuku, 17. Bası, İstanbul 2014. Öztan, Fırat, Kıymetli Evrak Hukuku, 2. Bası, Ankara 1997. Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal/Çamoğlu, Ersin, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, 12. Bası, İstanbul 2010. Pulaşlı, Hasan, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 2. Bası, Ankara 2013. Seçer, Ôz, "Kaydi Sermaye Piyasası Araçları Üzerinde Rehin Tesisi ve Hükümleri", Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, Yıl: 2013, Cilt: 9, Sayı: 105-106. Sirmen, A. Llile, Alacak Rehni, Ankara 1990. Şener, Oruç Hami, Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, 2. Bası, Ankara 2015. Zobl, Dieter, Berner Kommentar, Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Band IV: Das Sachenrecht, 2. Abteilung: Die beschriinkten dinglichen Rechte, 5. Teilband: Das Fahrnispfand, 2. Unterteilband: Art. 888-906 ZGB, 2. Auflage, Bern 1996.