A Qualitative Study On the Process of Religious Life and Religious Coping of the Women Who Had IVF Treatment

Year 2015, Issue: 32, 165 - 216, 01.04.2016

Gülüşan Göcen

Abstract

The
aim of study is to find out the women’s process of religious coping and
activities for handling with difficulties in IVF treatment. The subject of article
which includes a qualitative study on women under IVF treatment is
religious/spiritual life of the women in this process and if their God
imagination is affected by this or not. The data has been collected via
interview method through half-structured form. Criterion sampling method is
used with the snowball method from the models of oriented sample additional to
the condition of IVF treatment for 3 times. The sample consists of 12 women in
Istanbul. According to the findings, it is seen that the women who had IVF
treatment to have a baby, see this situation as a test by God, and they use the
positive and negative activities of religious coping. It is seen that frequency
of prayers and salah and search for meaning to question the life increase.
While the ones who use positive religious coping put forward the name of “Mercy”
for imagination of God, the ones who are in negative religious coping put
forward “Strenght/Power” concept.

Keywords

IVF Treatment, Popular Religiosity, Gratitude, Prayer, Predestination

TÜP BEBEK TEDAVİSİ ALMIŞ KADINLARIN DİNÎ BAŞA ÇIKMA SÜREÇLERİ VE DİNÎ YAŞANTILARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, kadınların tüp bebek tedavisi sürecinde yaşadıkları zorluklarda dinî başa çıkma sürecini ve kullandıkları dinî başa çıkma yöntemlerini ortaya çıkarmaktır. Ayrıca makale, bu süreçte kadınların dinî/manevî eğilimlerini, yaşantılarını ve Allah tasavvurlarının da bundan etkilenip etkilenmediğini de konu edinmektedir. Nitel bir araştırmayı içeren makalede veriler, mülakat yöntemine uygun olarak, yarı yapılandırılmış görüşme formuyla toplanmıştır. Amaçlı örneklem modellerinden kartopu yöntemi ve buna ilaveten üç kez tüp bebek tedavisi görmüş olma şartı eklenerek ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Buna göre örneklem, İstanbul’da yaşayan on iki kadından oluşmuştur. Araştırma bulgularına göre, tüp bebek tedavisi gören kadınlar, yaşadıkları durumu Allah’ın bir imtihanı olarak görmektedir ve hem olumlu hem de olumsuz dinî başa çıkma etkinliklerini kullanmaktadırlar. Bu süreçte dua etme ve namaz kılma sıklıklarının ve hayatı sorgulamaya dair anlam arayışlarının arttığı, olumlu dinî başa çıkma kullananların Allah tasavvurlarında “merhamet” ismini öne çıkarırken, olumsuz dinî başa çıkma içerisinde olanların daha çok “kudret/güç” tasavvurunu öne çıkardıkları görülmüştür.

Keywords

Tüp Bebek Tedavisi, Popüler Dindarlık, Şükür, Dua, Kader

References

• Aydın,   A.   R.,   “İnanma   İhtiyacı   ve   Dinî   Ritüellerin   Psikolojik   Değeri”,   Dinbilimleri  Akademik  Araştırma  Dergisi, 2009,   IX  (3),  ss.87-­‐‑99.
• Aktürk,   F.   S.,  Türk   toplumunun   yardımcı   üreme   tekniklerine   bakışı,  Yüksek   Lisans   Tezi,   Afyon   Kocatepe   Üniversitesi   Sağlık   Bilimleri   Enstitüsü,   Afyon,   2006.
• Andrews,  S.  L.,  Psychological  effects  of  spiritually  integrated  therapy  for  infer-­‐‑ tile   women,   (Unpublished   doctoral   dissertation),   Bırmıngham/Alabama.   2013,   Erişim   Tarihi:   11.02.   2016.   http://www.mhsl.uab.edu/dt/2015r/Andrews_uab_0005D_11012.pdf.
• Armaner,  N.,  Din  psikolojisine  giriş  I,  Ayyıldız  Matbaası,  Ankara,  1980.
• Arslan,  M.  Türk   popüler   dindarlığı   (Çorum  Örneği),  Dem  Yayınları,   İstan-­‐‑ bul,  2004.
• Aşcı,    Ö.,    Beji,  N.  K,  “İnfertilite  danışmanlığı”,  İ.Ü.F.N.  Hem.  Dergi,  2012,     20(2),  ss.  154-­‐‑159.
• Ayten,   A.,   Tanrı’ya   sığınmak-­‐‑ dinî   başa   çıkma üzerine   psiko-­‐‑sosyal   bir   araştırma-­‐‑,  İz  Yayıncılık,  İstanbul,  2010.
• Ayten,  A.,  Göcen,  G.,  Sevinç,  K.,  Öztürk,  E.  E.  “Dinî  başa  çıkma,  şükür  ve   hayat   memnuniyeti   ilişkisi”,   Din   Bilimleri   Akademik   Araştırma   Dergisi,   2012,   12(2),  ss.  45-­‐‑79.
• Bahadır,  A.,  İnsanın  anlam  arayışı  ve  din,  İnsan  Yayınları,  İstanbul,  2002.
• Cirhinlioğlu,  F.  G.  ve  Ok,  Ü.  (2010).  “İnanç  ve  dünya  görüşü  biçimleri  ile   intihara  yönelik  tutum,  depresyon  ve  yaşam  doyumu  arasındaki  ilişkiler”.  C.Ü.   Sosyal  Bilimler  Dergisi,  34(1),  1-­‐‑ 8.
• Cousineau,  T.  M.,  Domar,  A.  D.  “Pyschological  impact  of  infertility”.  Best   Practice  and  Research  Clinical  Obstetrics  and  Gynaecology, 2007,  21(2),  293-­‐‑308.
• Demir,  Ö.  (2012) “İnsanın  çocukla  ve  çocuksuz  imtihanı:  Tüp  Bebek”,  İn-­‐‑ san   ve   Hayat   Dergisi,   http://insanvehayat.com/insanin-­‐‑cocukla-­‐‑ve-­‐‑cocuksuz-­‐‑ imtihani-­‐‑tup-­‐‑bebek/ErişimTarihi:05.02.2016.
• Domar,  A.  D.,  Penzias,  A.,  Dusak,   J.  A.,  Magna,  A.,  Merari,  D.,  Nielsen,   B.,     Paul,   D.,   “The   stress   and   distress   of  infertility:   Does   religion   help  women   cope?,  Sexuality,  Reproduction”,    Menopause,  2005,  3(2),  45-­‐‑51.
• Döndüren,  H.  Delilleriyle  Aile  İlmihali,  Altınoluk  Yay.,  İstanbul,  1995.
• Ekşi,  A.,  “İslam  hukuku  açısından  doğum  öncesi  cinsiyet  seçimi”,  İstan-­‐‑ bul  Üniversitesi  İlahiyat  Fakültesi  Dergisi, 28,  2013,  ss.85-­‐‑118.
• Ekşi,  H.,  Başaçıkma,  Dînî  Başaçıkma  ve  Ruh  Sağlığı  Arasındaki  İlişki  Üzerine   Bir   Araştırma,   Uludağ   Üniversitesi   Sosyal   Bilimler   Enstitüsü,   (Yayınlanmamış   Doktora  Tezi),  Bursa, 2001.
• Fido,  A.,  Zahid,  M.  A.,  “Coping  with  infertility  among  Kuwaiti  women:   Cultural  perspectives”,  International   Journal  of  Social  Psychiatry,   2004,   50(4),294– 300.
• Greila, A.,  McQuillanb, J., Benjaminsc,  M.,   Johnsond, D.  R.,  Johnsond,  K.   M., Heinz,  C.  R.,  “Specifying  the  effects  of  religion  on  medical  helpseeking:  The   case  of  infertility”,  Social  Science  and  Medicine, 2010,  71(4),  734–742.
• G.  Göcen,  Pozitif  psikolojiden  din  psikolojisine  köprü:  Şükür,  Dem  Yayınları,   İstanbul,  2012.
• Hürriyet   Gazetesi,   (25.11.2015),http://www.hurriyetaile.com/bebek/yeni-­‐‑ dogan/turkiyenin-­‐‑ilk-­‐‑tup-­‐‑bebegi-­‐‑anne  oldu_20434.html)
• Karaca,   F.   “Kader   Algısı-­‐‑Ruh   Sağlığı   İlişkisi   Üzerine   Empirik   Bir   Araştırma   (Farklı   Kader   Algılarının   Psikoterapik   Değeri   Üzerine)”,   İslami   Araştırmalar  Dergisi, 2006, 19(3),  479-­‐‑489.
• Karaman,  H., Çağrıcı,  M.;  Dönmez,  İ.  K.;  Gümüş,  S.,  Kur’an  Yolu:  Türkçe   Meal  ve  Tefsir,  I-­‐‑V,  Diyanet  İşleri  Başkanlığı  Yayınları,  Ankara,  2003-­‐‑2004.
• Kavlak,  O.,  Saruhan,  A.  “İnfertil  kadınlarda  yalnızlık  düzeyi  ve  bunu  et-­‐‑ kileyen  faktörlerin  incelenmesi”,  Ege  Tıp  Dergisi,  2002,  41  (4),  229-­‐‑232.
• Kayıklık,   H.,   “Psikolojik   Açıdan   İnanç,   İman   ve   Şüphe”,   AÜİFD,   2005,     XLVI,  sayı  I,  ss.  133-­‐‑155.
• Kendall,   J.,   “Psychosocial   effects   of   infertility”.   Practice   Nursing,   2008,   19(2),  91-­‐‑ 93.
• Keskin,   G,     Gümüş,   A.   B.,   “İnfertilite:   Umutsuzluk   perspektifinden   bir   inceleme”,  Psikiyatri  Hemşireliği  Dergisi,  2014,  5(1),  9-­‐‑16.
• Kılıç,  S.,  “Çocuk  sahibi  olmak  için  dinsel-­‐‑sihirsel  bir  uygulama:  Irk  atma   ocağı   (Takmak   Köyü-­‐‑Elif   İskeçe   Örneği)”,   Türk   Kültürü   ve   Hacı   Bektaş   Velî   Araştırma  Dergisi,  2012,  63,  297-­‐‑310.
• Kırca,  N.,    Pasinlioğlu,  T.  “İnfertilite  tedavisinde  karşılaşılan  psikososyal   sorunlar”,  Psikiyatride  Güncel  Yaklaşımlar,  2013,  5(2),  162-­‐‑178.
• Koçyiğit, O.  T.,  “İnfertilite  ve  sosyo-­‐‑kültürel  etkileri”,  İnsan  Bilimleri  Der-­‐‑ gisi,  2012,  1(1),  27-­‐‑37.
• Köse,  A,  Küçükcan  T.,  Doğal  âfetler   ve   din  marmara   depremi  üzerine   psiko-­‐‑ sosyolojik  bir  inceleme,  İSAM  Türkiye  Diyanet  Vakfı  Yay.,  Ankara,  2000.
• Köse,  A.,  Ayten,  A.   “Bâtıl  inanç  ve  davranışlar  üzerine  psiko-­‐‑sosyolojik   bir  analiz”,  Dinbilimleri  Akademik  Araştırma  Dergisi, 2009,  IX,  sayı:  3,  ss.45-­‐‑ 70.
• Köse,  A.,  Ayten,  A.,  Türbeler  popüler  dindarlığın  durakları,  Timaş  Yay.,   İs-­‐‑ tanbul,  2010.
• Kress,  A.  An  exploration  of  spirituality  among  women  experiencing  infertility.   (Unpublished   doctoral   dissertation).   California   School   of   Professional   Psycho-­‐‑ logy  at  Alliant  International  University.  San  Diego,  2005.
• N.   Kula,   Deprem   ve   dinî   başa   çıkma,   Çorum   İlahiyat   Fakültesi   Dergisi,   2002,  1,  234-­‐‑255.
• Mahajan,  N.  N.,  Turnbull,  D.  A.,  Davies,  M.  J.,  Jindal,  U.  N.,  Briggs,  N.  E.,   &  Taplin,  J.  E.,  “Adjustment  to  infertility:  The  role  of  intrapersonal  and  interper-­‐‑ sonal  resources/vulnerabilities”.  Human  Reproduction, 24(4),  2009,    ss.906-­‐‑912.
• Mehmedoğlu,  A.  U.,  Tanrı’yı  tasavvur  etmek,  Çamlıca  Yayınları,  İstanbul,   2011.
• Miller  l.  “Health  care  clinicians'ʹ  compliance  with  conducting  spiritual  as-­‐‑ sessments  and  providing  spiritual  care  to  infertile  women”,  Unpublished  docto-­‐‑ ral  dissertation  Walden  University,  2015.
• Obeidat,   H.   M.,   Hamlan,   A.   M.,   Callister,   L.   C.,   Missing   motherhood:   Jordanian  women’s  experiences  with  infertility,  Advances  in  Psychiatry, 2014,  1-­‐‑7.
• Oltuluoğlu,  H.,  Günay  U.  Aylaz,  R.   (2014),   “İnfertil   çiftlerin  duygu  du-­‐‑ rumları:  Niteliksel  bir  çalışma”,  Erciyes  Üniversitesi  Sağlık  Bilimleri  Dergisi,  23,  92-­‐‑ 98.
• Ok,   Ü.,“Dinî Düşüncede   Yaşanan   Stresin   (Şüphe,   Uyumsuzluk,   Çelişki   v.b.)  Boyutları”,  Dinî Araştırmalar  Dergisi, 2005,  8(22),  ss.11-­‐‑40.
• Özakpınar,  Y.,    İnsan  inanan  bir  varlık,  Ötüken  Yayınları,  İstanbul,  1999.
• Pargament,   K.   I.,   “Tanrım   Bana   Yardım   Et:   Başa   Çıkmanın   Teorik   Çatısına  Doğru”,  Çev.  A.  Albayrak,  Tabula-­‐‑Rasa,  3  (9),  2003,  207-­‐‑238.
• Pargament,  K.  I.,  “Acı  ve  tatlı:  dindarlığın  bedelleri  ve  faydaları  üzerine   bir  değerlendirme”,  Çev.  A.U.  Mehmedoğlu,  ÇÜİFD,  5(1),  2005,  279-­‐‑313.
• Pargament,   K.   I.,   Is   religion good   for   your   health?,   2008,   Erişim   tari-­‐‑ hi:10.02.2016   http://site.heritage.org/Research/Features/Religion/Docs/Pargament_HeritagePa per.pdf
• Pargament,  K.  I.,  Koenig,  H.,  Perez,  L.  M.,  “The  many  methods  of  religi-­‐‑ ous  coping:  Development  and  initial  validation  of  the  RCOPE”,  Journal  of  Clini-­‐‑ cal  Psychology,  2000,  56,  s.519-­‐‑543.
• Pargament,   K.   I.,   Feuille   M.,   Burdzy,   D.,   The   Brief   RCOPE:   Current   psychometric  status  of  a  short  measure  of  religious  coping,  Religions,  2,  2011,  51-­‐‑ 76.
• Peker,  H.,  Din  psikolojisi,  Çamlıca  Yayınları,  İstanbul,  2003.
• Roudsari,  R.  L.,  Allan,  H.  T.,  Smith,  P.A.  “Looking  at  infertility   through   the  lens  of  religion  and  spirituality:  A  review  of  the  literature”.  Human  Fertility,   2007,  10(3),  141-­‐‑149.
• Roudsari  L.  R,  Allan,  H.  T.,  “Women’s  experiences  and  preferences  in  re-­‐‑ lation   to   ınfertility   counselling:   A   multifaith   dialogue”.  International   Journal   of   Fertility  and  Sterility,  2011,  5(3),158-­‐‑167.
• Roudsari,  R.  L.,  Allan,  H.  T.,  &   Smith,  P.  A.  “A  qualitative  inquiry  into   the  mediating  role  of  religion  and  spirituality  in  adjusting  marital  relationships   of  infertile  women”.  Journal  of  Midwifery  and  Reproductive  Health,  2013,  1(1),  33-­‐‑ 41.
• Ryan,  M.   A.   “Faith   and  infertility.   christian   reflection:   A   series  in   faith   and   ethics”,   Cloning,   2005,   65-­‐‑74.   http://www.baylor.edu/ifl/christianreflection/CloningStudyGuide5.pdf,   Erişim   tarihi:  11.02.2016.
• Şahin,  A.  “Din  Kaynaklı  Stres  Üzerine  Bir  Araştırma”,  S.Ü.  İlahiyat  Fakül-­‐‑ tesi  Dergisi,  2006,  21,  ss  147-­‐‑180.
• Şen,   B.,   İstanbul   müftülüğü   aile   irşat   ve   rehberlik   bürosuna   sorulan   sorular  ışığında   İstanbul’da   aile   hayatının   sosyolojik   analizi,   (Yüksek   Lisans   Te-­‐‑ zi),U.Ü.Sosyal  Bilimler  Enstitüsü,  Bursa,  2010.
• Şentürk,  H.,    İbadet  psikolojisi,  İz  Yayıncılık,  İstanbul,  2002.
• Topuz,  İ.,  Dinî  gelişim  seviyeleriyle  dinî  başa  çıkma  tutumları  arasındaki  ilişki   üzerine   bir   araştırma,   (Basılmamış   Doktora   Tezi), Uludağ   Üniversitesi   Sosyal   Bilimler  Enstitüsü,  Bursa,  2003.
• Turan,  G.  A.,  Gur,  E.  B.  “Breast  cancer   and  infertility”,  Archives  Medical   Review  Journal, 2015,  24(3),  317-­‐‑323.
• Vergote,  A.,  Din  inanç  ve  inançsızlık.  Çev.  Veysel  Uysal,  Marmara  Üniver-­‐‑ sitesi  İlahiyat  Fakültesi  Vakfı  Yayınları, İstanbul, 1999.
• Yalçın,   H.,   “Gebelik,   doğum,   lohusalık   ve   bebek   bakımına   ilişkin   gele-­‐‑ neksel   uygulamalar   (Karaman   örneği)”,   Çocuk   Sağlığı   ve   Hastalıkları   Dergisi,  2012,  55,  19-­‐‑31.
• Yaparel,  R.   (1987),  Yirmi  Kırk  Yaş  Arası  Kişilerde  Dinî Hayat  ile  Psiko-­‐‑ Sosyal  Uyum  Arasındaki İlişki  Üzerine  Bir  Araştırma,  Yayınlanmamış  Doktora   Tezi,  Ankara  Üniversitesi  Sosyal  Bilimler  Enstitüsü.
• Yapıcı,  A.,  Ruh  sağlığı  ve  din,  psiko-­‐‑sosyal  uyum  ve  dindarlık,  Karahan  Kita-­‐‑ bevi,  Adana,  2007.
• Yapıcı,   A.   “Allah   ve   Kutsal   Kavramlarının   Çağrıştırdıkları   Anlamlara   Sosyo-­‐‑Psikolojik   Bir   Bakış:   Çukurova   Üniversitesi   Örneği”,   Değerler   Eğitimi   Dergisi, 2004.  2  (7-­‐‑8),  ss.  169-­‐‑206.
• Yeşilyurt,   T.   “Seküler   dünyada   iman   toplulukları,   modern   insan   için   imanın  anlamı”,  İslâmiyat  Dergisi,  2001,  4(3),  ss.119-­‐‑132.
• Yıldırım,  A.  ve  Şimşek,  H.  Sosyal  bilimlerde  nitel  araştırma  yöntemleri.  Seç-­‐‑ kin  Yayınları,  Ankara,  2011.
• Yılmaz,  T.,    Oskay,  Ü.  Y.,  İnfertilite  stresi  ile  başa  çıkma  yöntemleri  ve  hemşi-­‐‑ relik  yaklaşımları,  HSP 2015,  2(1),  100-­‐‑112.