Tekirdağ Kent Merkezi Dış Mekân Tasarım Elemanlarının Antropometrik Açıdan İrdelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 14, 1 - 12, 27.12.2016

Elif Ebru Şişman , Pınar Gültürk

Öz

Antropometri genel anlamda insan ölçüsü ya da insanın vücut ölçülerinin saptanması ve kullanılması bilimi olarak tanımlanmaktadır. Buna göre fiziksel rahatlık ve beden yeteneklerinin en üst düzeyde olabilmesi için kullanılan malzemelerin, çalışma yüzeylerinin ve hacimlerinin insan boyutlarına uygun olması gerekir. İnsanlar günlük yaşamda dış mekân öğeleri ve kent mobilyalarıyla (oturma grupları, pergolalar, aydınlatma elemanları, reklam panoları, duvarlar, zemin kaplamaları vb.) iç içe bulunmaktadırlar. Bu mekânlar ve mekânların kullanılırlığını tanımlayan peyzaj donatı elemanları, yaşamda kolaylıklar ve psikolojik rahatlıklar sağlamak üzere kentlinin çok farklı gereksinimlerine hizmet eder. Ancak antropometrik özellikler göz önünde bulundurulmadan yapılan uygulamalar, kentsel kaliteyi düşürmesinin yanı sıra bireylerin yaşam konforunu da olumsuz etkiler. Bu çalışmada Tekirdağ kent merkezinde yer alan dış mekân tasarım elemanları ile bitkisel elemanların fonksiyonelliği de göz önünde bulundurularak antropometrik açıdan uygunluğu irdelenmiştir. Yapılan doğru ve yanlış uygulamalara dikkat çekilmiş, nasıl iyileştirilebileceğine dair öneriler geliştirilmiştir.

Anthropomerty is generally defined as the science of determine the size of human or human body measurement and use. Accordingly used materials, working surfaces and volumes must be suitable on human size for the physical comfort and qualities to be at the highest level. People live with outdoor elements and urban furniture (seating elements, pergolas, lighting elements, billboards, walls, floor coverings, etc.) in daily life. These places and landscape furniture that define the availability of space use serve citizens many different needs to provide conveniences and psychological comfort. However, the application made without considering the anthropometric characteristics are adversely affect reducing urban quality as well as individuals life comfort. In this study considering the functionality of outdoor design elements and plantation elements in Tekirdag city center are examined in terms of anthropometric conformity. Drawn attention to the correct and incorrect implementations, developed recommendations on how to improve.

Anahtar Kelimeler

dış mekân, antropometri, peyzaj, tasarım, Tekirdağ, outdoor, anthropometry, landscape, design, Tekirdag

Kaynakça

• Austin, L.R., Dunbar, R.T., & Hulversan, J.P. (1986). Graphics Standards for Landscape Architecture. ISBN 0-442-20834-0 New York, Amerika.
• Bakan, K. ve Konuk, G. (1987). Türkiye’de Kentsel Dış Mekânların Düzenlenmesi. TÜBİTAK, Yapı Araştırma Enstitüsü Yayın No:U5 Uygulama Kılavuzu, Ankara.
• Çubuk, M. (1991). Kamu Mekânları ve Kentsel Tasarım. Kamu Mekânları Tasarımı ve Kent Mobilyaları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, İstanbul, Türkiye, S:15-17.
• Gülgün, B. ve Türkyılmaz, B. (2001). Peyzaj Mimarlığında Antropometri ve Bornova Örneğinde Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 38(1):1018-8851.
• Kahya, E., Gülseren, E., Gelen, E. ve Aydın, S. (2011). Yüksek Öğretim Öğrencileri İçin Ergonomik Sıra ve Masa Tasarımı. 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Bildiriler Kitabı, Eskişehir, Türkiye, 14-16 Ekim, 2-16.
• Kartay, A. ve Korkut, A.B. (2009). Peyzaj Mimarlığı Antropometri İlişkisi: İstanbul Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(3):245-255.
• Neufert, E.P. 2002. Neufert. Architects' Data. Third Edition Edited by B. Baiche, N. Walliman. 636, UK.
• Öner Bilen, S. (2004). Kentsel Dış Mekânların Tasarımında Antropometrik Verilere Bağlı Olarak Peyzaj Elemanlarının Ankara Örneğinde Araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı.
• Özaydın, G., Erbil, D. ve Ulusay, B. (1991). Kamu Mekânları Tamamlayıcısı Olarak Bildirişim Öğeleri. Kamu Mekânları Tasarımı ve Kent Mobilyaları Sempoz-yumu, Bildiriler Kitabı, İstanbul, S.63-67.
• Özen, E., Efe, H., Kasal, A. ve Yıldırım, N. (2011). Muğla Üniversitesi Öğrencilerinin Antropometrik Ölçülerinin Belirlenmesi. 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Bildiriler Kitabı, Eskişehir, Türkiye, 14-16 Ekim,17-27.
• Sağlık, A., Sağlık, E. ve Kelkit, A. (2014). Kentsel Donatı Elemanlarının Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi: Çanakkale Kent Merkezi Örneği. 1. Uluslararası Kentsel Planlama-Mimarlık-Tasarım Kongresi, Kocaeli, Türkiye, 8-11 Mayıs, ss.1023-1035.
• Şişman, E.E. ve Yetim, L. (2004). Tekirdağ Kent Merkezinde Donatı Elemanlarının Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 5(1):43-51.
• Taşdemir, T., Üçüncü, K., Balaban, Y. ve Aydın A. 2011. Mobilya Üretim İşçilerinin Antropometrik Verilerine Göre Tezgah Yüksekliklerinin Belirlenmesi (Alan Çalışması). 17.Ulusal Ergonomi Kongresi Bildiriler Kitabı, Eskişehir, Türkiye, 14-16 Ekim, 37-42.
• TSE, (1990a). Oturma Bankları. Türk Standartları Enstitüsü, TS 7941, Ankara.
• TSE, (1990b). Şehir içi yolları-yaya kaldırımı boyutlandırma ve yapım esasları. Türk Standartları Enstitüsü, TS 7937, Ankara.
• TSE, (1999). TS 12576 Şehir içi yollar- Özürlü ve Yaşlılar için Sokak, Cadde, Meydan ve Yollarda Yapısal Önlemler ve İşaretlemelerin Tasarım Kuralları.
• URL, 2016. https://tr.wikipedia.org/wiki/Antropometri (Erişim tarihi: 04.03.2016) Uzun, G. (1992). Peyzaj Konstrüksiyonu. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Adana, Yayın No:80, PM 306.
• Yörük, İ., Gülgün, B., Sayman, M. ve Ünal Akkaya, F. (2006). Peyzaj Planlama Çalışmaları Kapsamında Ege Üniversitesi Kampüs Örneğindeki Peyzaj Donatı Elemanlarının Ergonometrik-Antropomet-rik Açıdan İrdelenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 43(1):157-168.