MOBİLYA TASARIMINDA ANTROPOMETRİK ÖLÇÜ VE ERGONOMİK ANALİZLERİN KULLANIMI

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 13, 0 - 0, 31.01.2016

Hasan Kurban , Bülent Kaygın , Ali Naci Tankut

Öz

Hayatımızda önemli bir yer tutan ergonomi birçok alanda geniş bir kullanıma sahiptir.  Ergonomi ve antropometrik verilerle kişilerin kullanımına uygun ürünlerin tasarımı gerçekleştirilmektedir. Özellikle hayatımızın her alanında kullandığımız mobilyaların ergonomik ve antropometrik sınırlar içinde tasarımı ve üretimi önem arz etmektedir. Kişilerin antropometrik ölçüleri; yaş, kilo, boy, cinsiyet, beslenme ve yaşadıkları yere göre farklılık göstermektedir. İnsanların vücut ölçülerine uygun tasarlanan mobilyalar, kişilerin mobilyayı rahat ve tam verim alarak kullanabilmesini sağlar. Üretilen ya da tasarlanma aşamasında olan mobilyalar kullanıcının (bebek, çocuk, genç, yetişkin, yaşlı, engelli vb.) bedensel, ruhsal özelliklerine ve antropometrik ölçümlerine uygun tasarlanmalıdır. Antropometrik ölçütlere uygun olmayan mobilyalar kullanıcıların yapısal ve fiziksel gelişimlerini olumsuz yönde etkilemektedir. Bunun engellenebilmesi için konu ile alakalı mevcut standartların belirlenmesi, ülkemizdeki mobilya kullanıcılarının yaş gruplarına göre belirlenip antropometrik ölçülerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Yapılacak olan diğer tasarımlar için toplanacak antropometrik veriler bir havuz haline getirilip uygun ölçü aralıkları tam olarak tespit edilmelidir. Bu sayede gelecekteki tasarım çalışmaları kullanıcı ölçü ve sınırları içinde kalacak ve insan sağlığı üzerinde oluşabilecek muhtemel kas iskelet sistemi rahatsızlıkları engellenmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Antropometri, ergonomi, mobilya tasarımı, OWAS, RULA.

Kaynakça

• Akay D, Dağdeviren M, Kurt M. 2003. Çalışma Duruşlarının Ergonomik Analizi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(3): 73-84.
• Akın G, Sağır M. 1998. İlk Öğretim Sıra ve Altlıklarının Ergonomik Tasarımında Antropometrik Veriler, VI. Ulusal Ergonomi Kongresi, MPM Yayın No: 622, Ankara, 68-78.
• Bozkurt Y. ve Erdin N. 1997. Ağaç Teknolojisi Ders Kitabı. İ.Ü. Orman Fakültesi, Yayın No:445, İstanbul.
• Dockrell S, O’Grady, E, Bennett K, Mullarkey C, Mc Connell R, Ruddy R, Twomey S, Flannery C. 2012. An Investigation of the Reliability of Rapid Upper Limb Assessment (RULA) as a Method of Assessment of Children’s Computing Posture. Applied Ergonomics, 43: 632-636.
• Dul J. ve Weerdmeester B. 2001. Ergonomics for Beginners.Taylor & Francise-Library, 160p.
• Efe H, Kasal A, Taner D, Arslan AR, Erdem H E. 2009. Masif ve Lamine Ağaç Malzemelerin (LAM) Alyan Vida Tutma Mukavemeti. Kastamonu Üniversitesi. Orman Fakültesi Dergisi, 9(2):95-105.
• Esen H. ve Fığlalı N. 2013. Çalışma duruşu analiz yöntemleri ve çalışma duruşunun kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına etkileri. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 17(1):41-51.
• Gönen E. ve Kalınkara V. 1993. Üniversiteye devam eden kız öğrencilerin boyutsal ölçülerinin incelenmesi. 4. Ergonomi Kongresi Bildirileri Kitabı, 93-107.
• Hoy J, Mubarak N, Nelson S, Sweerts de Landas M, Magnusson M, Okunribido O, Pope M, Whole Body Vibration and Posture As Risk Factors for Low Back Pain Among Forklift Truck Drivers, Journal of Sound and Vibration, 284: 933-946, 2005.
• Kahya E, Gülseren E, Gelen E, Aydın S. 2011. Yükseköğretim öğrencileri için ergonomik sıra ve masa tasarımı, 17. Ulusal Ergonomi Kongresi, Eskişehir.
• Knight G, Noyes J. 1999. Children‟s Behaviour and Design of School Furniture, Ergonomics, 42: 747-760.
• Kurban H, Tankut A N, Melemez K. 2015. Ergonomic and Structural Analysis of Classroom Furniture: A Case Study for High Schools in Bartin, Turkey. Proceedings of the XXVIIth International Conference Research for Furniture Industry, Ankara.
• Linton S J, Hellsing A L, Halme T, Akerstedt K. 1994. The effects on ergonomically designed school furniture on pupils’attitudes, symptoms and behaviour, Applied Ergonomics, 25 (5): 299-304.
• Özok A F. 1988. Ergonomik Açıdan Çalışma Yeri Düzenleme ve Antropometri, Türk Metal Sendikası, Yayın No: 125, İstanbul.
• Panagiotopoulou G, Christoulas K, Papanckolaou A, Mandroukas K. 2003. Classroom Furniture Dimensions and Anthropometrik Measures in Primary School, Applied Ergonomics, 35: 121-128.
• Parcells C, Manfred S, Hubbard R. 1999. Mismatch of Classroom Furniture and Body Dimensions. Journal of Adolescent Health, 24: 265-273.
• Pheasant S. 1996. Bodyspace: Anthropometry, Ergonomics, and the Design of Work (2nd ed.), Bristol, PA: Taylor & Francis.
• Risbrudt C D. 2005. Wood and Society. Handbook of Wood Chemistry and Wood Composites, P.52.
• TS EN 2008. Mobilya-Eğitim Kurumları İçin Sandalyeler ve Masalar- Bölüm I: Fonksiyonel Boyutlar, Türk Standardı, TS EN 1729-1, Ankara.
• Tunay M. Melemez K. ve Dizdar E N. 2005. Yüksek öğrenimde kullanılan okul sıra ve masalarının antropometrik tasarımı (Bartın Orman Fakültesi Örneği). Teknoloji, 8 (1):93-99.