MİLLİ PARKLARDA DOĞAL VE KÜLTÜREL KAYNAK DEĞERLERİNİN GÖRSEL PEYZAJ KALİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 12, - , 30.11.2015

Ertan Düzgüneş , Öner Demirel

Öz

Türkiye, kitle turizmi dışında sahip olduğu coğrafik konum ve iklimsel şartlarla şekillenen kaynak değerleri ile ziyaretçilere farklı alternatifler sunabilmektedir. Özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi ve bu bölge içerisinde bulunan Altındere Vadisi Milli Parkı zengin biyolojik çeşitliliği, tarihi ve kültürel mirasıyla birçok kaynak değerini aynı anda ziyaretçilerle buluşturabilen nadir alanlardan birisidir. Gerek kaynak değerlerinin sürdürülebilirliği gerekse bölge ve yerel halkın ekonomik kalkınmasında büyük rol oynayan bu değerlerinin korunması son derece önemlidir.

Günümüzde çevresel planlama ve yönetimlerde görsel açıdan zengin peyzajların korunması yaklaşımının planlama kararları içerisinde önemli bir bileşen olduğu yadsınamaz. Bu nedenle bu çalışmada Altındere Vadisi Milli Parkı’nın görsel açıdan zengin peyzaj alanları görsel peyzaj kalite değerlendirmesi yöntemi ile belirlenerek yüksekten düşüğe doğru sınıflandırılmıştır. Böylece hangi alanların öncelikli olarak korunması gerektiği saptanmış ve sürdürülebilirlik noktasında ne tür önlemler alınması gerektiği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Görsel peyzaj; Görsel algı; Görsel peyzaj kalite değerlendirmesi; Altındere Vadisi Milli Parkı; Trabzon

Kaynakça

• Anonim, 2000a. European Landscape Convention. Council of Europe, ETS no.176, Florence, Italy.
• Anonim, 2002b. Landscape Character Assessment, Guidance for England and Scotland, Edinburgh, England.
• Arthur, L.M., Daniel, T.C. and Boster, R.S. 1977. Scenic assessment: An overview. Landscape and Planning, 4: 109-129.
• Arriaza, M., Canas-Ortega, J.F., Canas-Madueno, J.A. and Ruiz-Aviles, P. 2004. Assessing the visual quality or rural landscapes. Landscape and Urban Planning, 69: 115-125.
• Beza, B.B., 2010. The aesthetic value of a mountain landscape: A study of the Mt. Everest trek. Landscape and Urban Planning, 97: 306–317.
• Bulut, Z. ve Yılmaz, H. 2007. Determination of landscape beauties through visual quality assessment method: A case study for Kemaliye (Erzincan/Turkey). Environmental Monitoring and Assessment, 141 (1-3): 121-129.
• British Columbia Ministry of Forests 1997. Site Index Estimates by Site Series for Coniferous Tree Species in British Columbia. Forest Renewal BC and B.C. Ministry of Forests, Victoria, B.C.
• Brown, T. 1994. Conceptualizing smoothness and density as landscape elements in visual resource management. Landscape and Urban Planning, 30 (1-2): 49-58.
• Çakcı, I. 2007. Peyzaj Planlama Çalışmalarında Görsel Peyzaj Değerlendirmesine Yönelik Bir Yöntem Araştırması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Daniel, T.C. 2001. Whither scenic beauty? Visual landscape quality assessment in the 21st century. Landscape and Urban Planning, 54: 267-281.
• Daniel, T.C. and Boster, R.S. 1976. Measuring Landscape Esthetics: The Scenic Beauty Estimation Method. USDA Forest Service Research Paper, RM-167. Rocky Mountain Forest and Range Experiment Station, Fort Collins, CO.
• de La Fuente de Val, G. Atauri, J.A., and de Lucio, J.V. 2006. Relationship between landscape visual attributes and spatial pattern ındices: A test study in mediterranean-climate landscapes. Landscape and Urban Planning, 77: 393-407.
• Dearden, P. 1981. Public participation and scenic quality analysis. Landscape and Planning, 8 (1): 3-19.
• Elinç, H. 2011. Görsel Kalite Değerlendirmesi Yöntemi ile Antalya İli Alanya İlçesindeki Abdurrahman Alaettinoğlu ve Alanya Belediye Başkanları Kent Parklarının İrdelenmesi. Selçuk Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Garré, S., Meeus, S. and Gulinck, H. 2009. The dual role of roads in the visual landscape: A case-study in the area around Mechelen (Belgium). Landscape and Urban Planning, 92: 125-135.
• Gruehn, D. and Roth, M. 2008. New Approaches in visual landscape assessment and modeling. International Landscape Architecture Conference Proceedings. Jelgava, Latvia, 14 April, 1-6.
• Herbst, H., Forster, M. and Kleinschmit, B. 2009. Contribution of landscape metrics to the assessment of scenic quality: The example of the landscape structure plan Havell and Germany. Landscape Online 10: 1-17.
• Jackson, J.B. 1986. The Vernacular Landscape. In: Penning- Rowsell, E.C., Lowenthall, D. (Eds.), Landscape Meanings and Values. Allen & Unwin, London, 65–81.
• Kalın, A. 2004. Çevre Tercih ve Değerlendirmesinde Görsel Kalitenin Belirlenmesi ve Geliştirilmesi Trabzon Sahil Bandı Örneği. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kane, P.S. 1982. Assessing landscape attractiveness: A comparative test of two new methods. Applied Geography, 1 (2): 77-96.
• Kaplan, S. and Kaplan R. 1989. The Experience Of Nature: A Psychological Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
• Kaplan, R. and Talbot J.F. 1988. Ethnicity and preference for natural settings: A review and recent findings. Landscape and Urban Planning, 15 (1-2): 107-117.
• Kaptanoğlu, A.Y.Ç. 2006. Peyzaj Değerlendirmesinde Görsel Canlandırma Tekniklerinin Kullanıcı Tercihine Etkileri. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kiracıoğlu, Ö. 2007. Orman Alanlarındaki Görsel Kalitenin Tahmini: Çeşmealtı Ormanları Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Kıroğlu, E. 2007. Erzurum Kenti ve Yakın Çevresindeki Bazı Rekreasyon Alanlarının Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Lothian, A. 1999. Landscape and the philosophy of aesthetics: Is landscape quality inherent in the landscape or in the eye of the beholder?. Landscape and Urban Planning, 44: 177-198.
• McAndrew F.T., Turner, S., Fiedeldey, A.C. and Sharma, Y. 1998. A Cross-Cultural Ranking of the Pleasantness of Visual and Non-visual Features of Outdoor Environments. Davis, California.
• Misgav, A.. 2000. Visual preference of the public for vegetation groups in Israel. Landscape and Urban Planning, 48: 143-159.
• Müderrisoğlu, H. ve Eroğlu, E. 2006. Bazı ibreli ağaçların kar yükü altında görsel algılanmasındaki farklılıklar. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A (1): 136-146.
• Özhancı, E. ve Yılmaz, H. 2013. Değişik peyzaj karakterleri barındıran dağların, foto safari amaçlı görsel peyzaj analizi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 44 (1): 83-89.
• Palmer, J.F. 2003. Research Agenda for Landscape Perception. pp: 163-172 Ed.: E. Buhmann, S. Ervin. Trends in Landscape Modeling. Heidelberg , Germany.
• Parsons, R. 1995. Conflict between ecological sustainability and environmental aesthetics: Conundrum, canard or curiosity. Landscape and Urban Planning, 32 (3): 227-244.
• Parsons, R. and Daniel, T.C. 2002. Good looking: In defense of scenic landscape aesthetics. Landscape and Urban Planning, 60: 43-56.
• Steinitz, C. 1979. Simulating alternative policies for implementing the Massachusetts scenic and recreational rivers act: The North River demonstration project. Landscape and Planning, 6 (1): 51-89.
• Williamson, D.N. and Calder, S.W. 1979. Visual resource management of Victoria’s forests: A new concept for Australia. Landscape and Planning, 6 (3-4): 313-341.
• Wright, G. 1974. Appraisal of visual landscape qualities in a region selected for accelerated growth. Landscape Plan, 1: 307-327.