The Marcelin Berthelot Special Issue of the Journal of the Istanbul University Faculty of Sciences (Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası) on the Occasion of his Centenary (1927)

Yıl 2013, Cilt: 15 Sayı: 1, 1 - 39, 01.12.2013

Şeref Etker , Feza Günergun

Öz

The centenary of Marcelin Berthelot’s (1827-1907) birth was celebrated
in France with an extensive program including the establishment of the Maison
de la Chimie. Learned societies, academic institutions and governments were
invited to contribute. The Turkish Minister of Education, together with the
Istanbul University organized a conference to commemorate Marcelin Berthelot
to coincide with the program in Paris. The meeting held on November 3rd 1927
was chaired by Fuat Köprülü, Vice-Rector and Dean of the Faculty of Literature
representing the Minister of Education Mustafa Necati Bey. The staff of the
Chemistry Department of Faculty of Sciences, Profs. Ömer Şevket Öncel,
Nazmi Asaf, and Marius Faillebin lectured on aspects of M. Berthelot’s life and
oeuvre. The French Consule générale represented his Government. 

A special issue of the Journal of the Istanbul University Faculty of
Sciences (Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası, vol. 3, 1927) was also dedicated
to Marcelin Berthelot. Prof.Dr. Cevat Mazhar and Prof. Ligor Bey, from the
Chemistry Department of the Faculty of Sciences, compiled articles on
Berthelot’s fields of interest and research, from organic synthesis to
thermochemistry, explosives, soil chemistry, fermentation and metabolism, and
history of chemistry and alchemy. The special issue aimed at a general
readership and was distributed during the memorial conference at the Istanbul
University. This publication remained largely unknown due to its limited
edition, and represents an interesting phase in the history of Turkish chemistry. 

Anahtar Kelimeler

Marcelin Berthelot, Centenary, history of chemistry, Turkey, Istanbul University, Darülfünun, journal, thermochemistry, alchemy, Cevat Mazhar, Ligor Bey, Ömer Şevket Öncel, Nazmi Asaf, Marius Faillebin, Fuat Köprülü, Mustafa Necati

Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası’nın ‘Kimyager Berthelot’nun Yüzüncü Sene-i Devriyesi İçün Nüsha-i Fevkalade’si (1927)

Öz

Marcelin Berthlot’nun (1827-1907) doğumunun 100. Yılı, Fransa’da,
arasında Maison de la Chimie’nin (Kimya Evi) kuruluşunun da yer aldığı yoğun
bir program ile kutlanmıştır. Bilim dernekleri, akademik kurumlar ve
hükumetler bu projeye katkıda bulunmaya davet edilmiştir. Türkiye
Cumhuriyeti Maarif Nezareti, bu projeye kaynak sağlamayı düşünmüş ve
İstanbul Üniversitesi ile birlikte Marcelin Berthelot’yu anmak için, Paris’teki
program ile çakışacak bir toplantı düzenlemiştir. 3 Kasım 1927’de yapılan
toplantının başkanlığını, Maarif Nazırı Necati Bey adına Darülfünun Emin
vekili ve Edebiyat Fakültesi Reisi müderris Fuat Köprülü yapmıştır. Fen
Fakültesi Kimya Şubesi profesörlerinden Ömer Şevket Öncel, Nazmi Asaf ve
Marius Faillebin, M. Berthelot’nun hayatını ve eserlerini tanıtan konferanslar
vermişlerdir. Fransız konsolosu, hükümetini temsilen toplantıya katılmıştır.
Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası’nın bir sayısı (c.3, 1927) bu vesile
ile Marcelin Berthelot’ya ithaf edilmiştir. Fen Fakültesi Kimya Şubesi
müderrislerinden Cevat Mazhar ve Ligor Beyler, Berthelot’nun organik
sentezden ısıl kimyaya, patlayıcılardan tarım kimyasına ve toprak kimyasına,
fermantasyondan metabolizmaya ve kimya tarihinden simyaya uzanan ilgi ve
araştırma konuları üzerine makaleler derlemişlerdir. Genel okuyucu için
hazırlanmış olan bu özel sayı, İstanbul Üniversitesi’nde düzenlenen anma
toplantısında dağıtılmıştır. Bu sayı, az sayıda basıldığı için genellikle
bilinmeden kalmış ve kütüphane koleksiyonlarına girmemiştir. Bu nedenle,
Türk kimya tarihinin bilinmeyen bir safhasını temsil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Marcelin Berthelot, Yüzüncü doğum yılı töreni, kimya tarihi, Türkiye, İstanbul Üniversitesi, Darülfünun, dergi, ısıl kimya, simya, Cevat Mazhar, Ligor Bey, Ömer Şevket Öncel, Nazmi Asaf, Marius Faillebin, Fuat Köprülü, Mustafa Necati.

Kaynakça

• -