Yetişkin Hükümlüler için Topluma Yeniden Uyum Programı’nın Etkililiği

Yıl 2021, Cilt: 41 Sayı: 2, 735 - 758, 30.08.2021

Aylin Mıhçı Rukiye Kızıltepe , Türkan Yılmaz Irmak

Öz

Hükümlülerin cezaevinden salıverildikten sonra topluma uyum sağlama konusunda birçok problem yaşadıkları bilinmektedir. Alan yazınında cezaevinde uygulanan ve hükümlülerin yeniden uyumunu sağlamak için geliştirilmiş birçok program bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, açık ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler için geliştirilmiş olan Topluma Yeniden Uyum Programı’nın etkililiğini incelemektir. Çalışmaya yaşları 26 ile 44 (Ort. = 36.02, SS = 6.24) arasında değişen 60 erkek hükümlü katılmıştır. Katılımcılar eğitim (N = 30) ve karşılaştırma (N = 30) gruplarına atanmışlardır. Eğitim grubu iletişim becerileri, öfke ve stresle baş etme modüllerinden oluşan altı haftalık Topluma Yeniden Uyum Programı’na katılmıştır. Eğitimin etkililiğini değerlendirmek için tüm katılımcılar eğitimden önce ve sonra Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği, Algılanan Stres Ölçeği, İletişim Becerileri Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formunu doldurmuşlardır. Eğitimin etkililiğini sınamak için 2 X 2 tekrarlayan ölçümler için ANOVA ve ANCOVA analizleri yürütülmüştür. Analiz sonuçları, zaman ve grup değişkeninin ortak etkisinin İletişim Becerileri Ölçeği’nin alt ölçekleri (temel beceriler ve kendini ifade etme, iletişime özen gösterme, iletişim kurmaya isteklilik, etkin dinleme ve sözel olmayan iletişim, iletişim ilkelerine uyma) ve Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği’nin üç alt ölçeği (öfke kontrol, öfke-dışa ve öfke-içe) ölçümleri için istatistiksel olarak anlamlı olduğunu göstermektedir. Programa katılımın, eğitim grubundaki katılımcıların iletişim becerileri ve öfke denetimi üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Ancak program sürekli öfke, yetersiz özyeterlik algısı ve stres/rahatsızlık algısı üzerinde etkili bulunmamıştır. Sınırlılıklarına karşın, bu çalışmanın yetişkin hükümlülere yönelik müdahale programları alan yazınına önemli katkıları olacağı düşünülmektedir. Programın stres ve öfke konularında geliştirilmesinin ardından çeşitli kurumlarda etkililiğinin incelenmesi ve izlem ölçümlerinin alınması gerekli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İletişim becerileri, öfke, stres, bilişsel davranışçı yaklaşım, hükümlü

Destekleyen Kurum

Çalışmasının finansal desteği bulunmamaktadır.

Effectiveness of the Community Reintegration Program for Adult Offenders

Öz

Offenders experience a number of problems integrating into society after being released from prison. There are examples of many programs that have been developed and implemented in prisons to ensure the reintegration of offenders. The purpose of this study was to examine the effectiveness of the Community Reintegration Program, which was developed for offenders in an open prison. The participants included 60 male offenders between 26 and 44 years of age (M = 36.02, SD = 6.24). The participants were either assigned to an education group (N = 30) or comparison group (N = 30). To evaluate the effectiveness of the education program, the participants completed the Anger Expression and Trait Anger Scale, Perceived Stress Scale, Communication Skills Scale, and Personal Information Form before and after the intervention. The education group participated in a six-week Community Reintegration Program, which comprised three sessions that included communication skills and coping with stress and anger. A series of 2 X 2 repeated measures ANOVA and ANCOVA analyses were conducted to investigate the program’s effectiveness. The findings revealed that the interaction effects between group and time were significant for the scores of the subscales of the Communication Skills Scale, specifically, basic skills and personal/self-expression, caring communication, willingness to communicate, active listening and non-verbal communication, and complying with communication principles as well as the three subscales of the Anger Expression and Trait Anger Scale, namely, anger-in, anger-out, and anger control. In relation to communication skills and anger management, the program was found to be effective among those in the education group. However, with regard to trait anger, insufficient self-efficacy, and perceived stress/distress, the program was ineffective. Despite its limitations, this study contributed significantly to the literature on intervention programs for adult offenders. It is recommended that the effectiveness of the program be explored in various institutions. It is further suggested that anger and stress should be measured after the program is improved.

Anahtar Kelimeler

Communication skills, anger, stress, cognitive behavioral approach, offender

Kaynakça

• Adalet Bakanlığı (2017). 2016 yılı bakanlık faaliyet raporu. Erişim adresi: http://www.sp.gov.tr/upload/ xSPRapor/files/JZcki+Adalet_Bakanligi_Faaliyet_Raporu2016.pdf google scholar
• Aksel, E. Ş. (2012). Çocuk suçluluğuna genel bakış. Ş. Aksel ve T. Yılmaz-Irmak (Ed.), Gelişim psikolojisi bakış açısıyla çocuk suçluluğu içinde (s. 1-21). Ege Üniversitesi Yayınevi google scholar
• Alexander, R. (2000). Counseling, treatment and intervention methods with juvenile and adult offenders. Brooks/Cole. google scholar
• Allen, L. C., Mackenzie, D. L. ve Hickman L. J. (2001). The effectiveness of cognitive behavioral treatment for adult offenders: A methodological, quality-based review. International Journal Offender Therapy And Comparative Criminology, 45(4), 498-514. https://doi.org/10.1177%2F0306624X01454009 google scholar
• Antonowicz, D. H. ve Ross, R. R (2005). Social problem-solving deficits in offenders. M. McMurran ve J. McGuire (Ed.), Social problem solving and offending: Evidence, evaluation and evolution (Vol. 22) içinde (s. 91-102). West Sussex: John Wiley & Sons. google scholar
• Biggam, F. H. ve Power, K. G. (1999). A comparison of the problem solving abilities and psychological distress of suicidal, bullied, and protected prisoners. Criminal Justice and Behavior, 26, 196-216. https://doi.org/10.1177%2F0093854899026002003 google scholar
• Bilici, R., Ögel, K., Bahadır, G. G., Maçkan, A., Orhan, N. ve Tuna, O. (2018). Treatment outcomes of drug users in probation period: Three months follow-up. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 28(2), 149-155. https://doi.org/10.1080/24750573.2017.1391156 google scholar
• Bourke, M. L. ve Van Hasselt, V. B. (2001). Social problem-solving skills training for incarcerated offenders: A treatment manual. Behavior Modification, 25(2), 163-188. https://doi. org/10.1177%2F0145445501252001 google scholar
• Canter, D. (2011). Suç psikolojisi (A. Dönmez, I. Çoklar Başer ve M. Güler, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi google scholar
• Çiftçi, G. E. ve Tüfekçi, İ. (2017). Çalışanlarda öfke ifade tarzının örgütsel iletişime etkisi: Sungurlu Belediyesi örneği. Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 399-412. google scholar
• Cohen, S., Kamarck, T. ve Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24, 385-396. google scholar
• Çaynak, S. ve Kutlu, Y. (2016). Bir grup tutuklu ve hükümlünün ruhsal belirtileri, intihar olasılığı ve başa çıkma yolları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(2), 93-98. google scholar
• Demir, G. (2015). Ceza infaz kurumu kütüphaneleri: Dünyada ve Türkiye’de durum. İstanbul: Hiperlink Yayınları. google scholar
• Diong, S.-M., Bishop, G. D., Enkelmann, H. C., Tong, E. M. W., Why, Y. P., Ang, J. C.H. ve Khader, M. (2005). Anger, stress, coping, social support and health: Modelling the relationships. Psychology & Health, 20(4), 467-495. https://doi.org/10.1080/0887044040512331333960 google scholar
• Duran, Ö. ve Eldeleklioğlu, J. (2005). Öfke kontrol programının 15 ve 18 yaş arası ergenler üzerindeki etkililiğinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 267-280. google scholar
• Eher, R., Rettenberger, M. ve Turner, D. (2019). The prevalence of mental disorders in incarcerated contact sexual offenders. Acta Psychiatrica Scandinavica, 139(6), 572-581. https://doi.org/10.1111/ acps.13024 google scholar
• Eskin, M., Harlak H., Demirkıran F. ve Dereboy Ç. (2013). Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik analizi. New Symposium Journal, 51(3), 132-140. google scholar
• Fazel, S. ve Danesh, J. (2002). Serious mental disorder in 23 000 prisoners: A systematic review of 62 surveys. The Lancet, 359(9306), 545-550. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(02)07740-1 google scholar
• Fazel, S., Hayes, A. J., Bartellas, K., Clerici, M. ve Trestman, R. (2016). Mental health of prisoners: Prevalence, adverse outcomes, and interventions. The Lancet Psychiatry, 3(9), 871-881. https://doi. org/10.1016/S2215-0366(16)30142-0 google scholar
• Hayes, L. M. (1989). National study of jail suicides: Seven years later. Psychiatric Quarterly, 60(1), 7-29. https://doi.org/10.1007/BF01064362 google scholar
• Hayward, J., McMurran, M. ve Sellen, J. (2008). Social problem solving in vulnerable adult prisoners: Profile and intervention. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 19(2), 243-248. https:// doi.org/10.1080/14789940701752193 google scholar
• Henwood, K. S., Chou, S. ve Browne, K. D. (2015). A systematic review and meta-analysis on the effectiveness of CBT informed anger management. Aggression and Violent Behavior, 25, 280-292. https://doi.org/10.1016/j.avb.2015.09.011 google scholar
• Heseltine, K., Howells, K. ve Day, A. (2010). Brief anger interventions with offenders may be ineffective: A replication and extension. Behaviour Research and Therapy, 48(3), 246-250. https:// doi.org/10.1016/j.brat.2009.10.005 google scholar
• Hollin, C. R. (1999). Treatment programs for offenders: Meta-analysis, “what works,” and beyond. International Journal of Law and Psychiatry, 22(3-4), 361-372. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/ S0160-2527(99)00015-1 google scholar
• Howells, K., Day, A., Williamson, P., Bubner, S., Jauncey, S., Parker, A. ve Heseltine, K. (2005). Brief anger management programs with offenders: Outcomes and predictors of change. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 16(2), 296-311. https://doi.org/10.1080/14789940500096099 google scholar
• Ireland, J. L. (2004). Anger management therapy with young male offenders: An evaluation of treatment outcome. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 30(2), 174-185. https://doi.org/10.1002/ab.20014 google scholar
• İskit, Y. (2019). Beş basamaklı öfke kontrol eğitiminin yetişkinlerdeki öfke düzeyine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İbni Haldun Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü google scholar
• Kassinove, H., Roth, D., Owens, S. G. ve Fuller, J. R. (2002). Effects of trait anger and anger expression style on competitive attack responses in a wartime prisoner’s dilemma game. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 28(2), 117-125. https:// doi.org/10.1002/ab.90013 google scholar
• Kızıltepe, R., Gümüşten, D., Sağel-Çetiner, E., Ebeoğlu, M., Yılmaz-Irmak, T. ve Aksel, Ş. (2021). The effect of a new intervention program for male juvenile offenders on socio-emotional and cognitive outcomes in Turkey. (Yayınlanmak üzere gönderilen yazı). google scholar
• Kifer, M., Hemmens, C. ve Stohr, M. K. (2003). The goals of corrections: Perspectives from the line. Criminal Justice Review, 28(1), 47-69. https://doi.org/10.1177%2F073401680302800104 google scholar Korkut-Owen, F. ve Bugay, A. (2014). İletişim Becerileri Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 51-64. google scholar
• Korkut-Owen, F. K. ve Demirbaş Çelik, N. D. (2018). Yetişkinlerin cinsiyetlerine, yaşlarına ve kişilik özelliklerine göre iletişim becerilerinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 15(4), 23052321. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i4.5394 google scholar
• Landenberger, N. A. ve Lipsey, M. W. (2005). The positive effects of cognitive-behavioral programs for offenders: A meta-analysis of factors associated with effective treatment. Journal of Experimental Criminology, 1(4), 451-476. https://doi.org/10.1007/s11292-005-3541-7 google scholar
• Lipsey, M. W., Chapman, G. L. ve Landenberger, N. A. (2001). Cognitive-behavioral programs for offenders. The Annuals of the American Academy of Political and Social Science, 578(1), 144-157. https://doi.org/10.1177%2F000271620157800109 google scholar
• Lipsey, M. W., Landenberger, N. A. ve Wilson, S. J. (2007). Effects of cognitive-behavioral programs for criminal offenders. Campbell Systematic Reviews, 3(1), 1-27. https://doi.org/10.4073/csr.2007.6 google scholar
• Mpofu, E., Athanasou, J. A., Rafe, C. ve Belshaw, S. H. (2018). Cognitive-behavioral therapy efficacy for reducing recidivism rates of moderate-and high-risk sexual offenders: A scoping systematic literature review. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 62(1), 170-186. https://doi.org/10.1177%2F0306624X16644501 google scholar
• Novaco, R. W., Ramm, M. ve Black, L. (2004). Anger treatment with offenders. C. R. Hollin (Ed.) The essential handbook of offender assessment and treatment içinde (s. 129-144). New York: Wiley. google scholar
• Nurse, J., Woodcock, P. ve Ormsby, J. (2003). Influence of environmental factors on mental health within prisons: Focus group study. BMJ, 327(7413), 480. https://doi.org/10.1136/bmj.327.7413.480 google scholar
• Ögel, K., Bilici, R., Bahadır, G. G., Maçkan, A., Orhan, N. ve Tuna, O. (2016). Denetimli serbestlikte, sigara, alkol madde bağımlılığı tedavi programı (SAMBA) uygulamasının etkinliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(4), 270-277. http://dx.doi.org/10.5455/apd.200521 google scholar
• Özbay, Ö. Y. (2008). Öfke kontrolü eğitim programının etkililiğinin tutuklu bir grup ergen örnekleminde incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü google scholar
• Özdemir, E. (2009). Muş E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda kasten adam öldürmek suçundan gelen hükümlü erkeklerde öfke ve öfke ifade tarzları ile saldırganlık ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. google scholar
• Özden, S. Y. (2015). Adli psikiyatri (2. baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık google scholar
• Özer, A. K. (1994). Sürekli öfke ve öfke ifade tarzı ölçekleri ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 26-45. google scholar
• Pliszka, S. R., Sherman, J. O., Barrow, M. V. ve Irick, S. (2000). Affective disorder in juvenile offenders: A preliminary study. American Journal of Psychiatry, 157(1), 130-132. https://doi.org/10.1176/ ajp.157.1.130 google scholar
• Polaschek, D. L. ve Collie, R. M. (2004). Rehabilitating serious violent adult offenders: An empirical and theoretical stocktake. Psychology, Crime & Law, 10(3), 321-334. https://doi.org/10.1080/106 83160410001662807 google scholar
• Polat, O. (2004). Kriminoloji ve kriminalistik üzerine notlar. Ankara: Seçkin Yayınları google scholar
• Porsuk, S. (2017). Hükümlülerin topluma kazandırılmasında denetimli serbestliğin rolü: Malatya ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü google scholar
• Redondo, S., Sanchez-Meca, J. ve Garrido, V. (1999). The influence of treatment programmes on the recidivism of juvenile and adult offenders: An European meta-analytic review. Psychology, Crime and Law, 5(3), 251-278. https://doi.org/10.1080/10683169908401769 google scholar
• Rogers, K. (2011). Tutukevinde psikoloji. D. Canter (Ed.), Suç psikolojisi içinde (s. 409-446). Ankara: İmge Kitabevi google scholar
• Schippers, G. M., Marker, N. ve De Fuentes-Merillas, L. (2001). Social skills training, prosocial behavior, and aggressiveness in adult incarcerated offenders. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 45(2), 244-251. https://doi.org/10.1177%2F0306624X01452009 google scholar
• Spielberger, C. D., Jacobs, G., Russell, S. ve Crane, R. (1983). Assessment of anger: The state-trait anger scale. J. N. Butcher ve C. D. Spielberger (Ed.), Advances in personality assessment içinde (s. 161-189). Erlbaum. google scholar
• Spielberger, C. D., Reheiser, E. C. ve Sydeman, S. J. (1995). Measuring the experience, expression, and control of anger. H. Kassinove (Ed.), Anger disorders: Definitions, diagnosis, and treatment içinde (s. 49-76). Washington, DC: Taylor & Francis google scholar
• Şekerci, Y. G., Terzi, H., Kitiş, Y. ve Okuyan, C. B. (2017). Sekizinci sınıf öğrencilerine bilişsel davranışçı yaklaşıma göre uygulanan öfke kontrol programının etkinliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(4), 201-207. google scholar
• Tekinsav Sütcü, S., Aydın, A. ve Sorias, O. (2010). Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi, 25(66), 57-67. google scholar
• Ünlü-Sağdıç, E. (2019). Problem çözme eğitimi grup yaşantısının kadın mahkumların sosyal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
• Watt, B. D. ve Howells, K. (1999). Skills training for aggression control: Evaluation of an anger management programme for violent offenders. Legal and Criminological Psychology, 4(2), 285300. https://doi.org/10.1348/135532599167914 google scholar
• Wilson, D. B., Gallagher, C. A. ve MacKenzie, D. L. (2000). A meta-analysis of corrections-based education, vocation, and work programs for adult offenders. Journal of Research in Crime and Delinquency, 37(4), 347-368. https://doi.org/10.1177%2F0022427800037004001 google scholar
• Yakışır, B. (2006). Türkiye’de tutuklu ve hükümlülerin yeniden sosyalleştirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar