Iraklı Şair Abdulmuhsin El-Kâzımî’nin Şiirlerinde Vatan ve Bağımsızlık

Yıl 2023, Sayı: 42, 109 - 131, 28.04.2023

Fuat Daş

https://doi.org/10.26650/jos.1218385

Öz

Abdulmuhsin el-Kâzımî modern Irak şiirinin önde gelen şairleri arasındadır. Gençlik yıllarına kadar Irak’ta yaşamış, mevcut hükümete yönelik muhalif düşüncelerinden dolayı Mısır’a göç etmek zorunda kalmıştır. Mısır’da yaşadığı süre boyunca birçok siyaset adamıyla, yazar ve şairle dostluklar kurmuş ve dönemin önde gelen şairleri arasına girmeyi başarmıştır. Yaşadığı dönemde Arap toplumunun sorunlarını irdelediği birçok siyasî ve toplumsal temalı şiirler kaleme almış, başta Irak halkı olmak üzere bütün Arap halklarının yaşadığı problemleri dile getirmiştir. Bu makalede; Kâzımî’nın vatan ve bağımsızlık temalı şiirleri ele alınmış, hayatı, şairliği ve şiirleri hakkında bilgiler verilmiştir. Vatan temalı şiirleri yapılan incelemeler neticesinde vatana özlem ve vatan uğrunda şehit olmak açısından incelenmiştir. Kâzımî bu şiirlerinde genç yaşta ayrılmak zorunda kaldığı Irak’a, dostlarına, ailesine özlemini dile getirmiş, vatan hasretini hüzün dolu beyitlerle yansıtmıştır. Bağımsızlık hakkında söylediği şiirleri ise bağımsızlık için mücadele ve sömürge güçlerine karşı birlik olma açısından ele alınmıştır. Bağımsızlık mücadelesinde vatan uğruna şehit olmayı teşvik etmiş, şehitlik ve şehadet kavramlarını yüceltmiştir. Nitekim şair, bu şiirlerinde manda yönetimleri kisvesi altında sömürülen Arap halklarını bağımsızlık mücadelesi vermeye çağırmış, birlik içinde verilen mücadeleyle bağımsızlığın kazanılabileceğini dile getirmiştir. Milliyetçi kimliğiyle ön plana çıkan Kâzımî, bütün Arapların tek vatan ve tek bayrak altında toplanması gerektiği savını kendisine gaye edinmiştir. Bundan dolayı dönemin yazın dünyasında kendisine Şâʿiru’l-ʿArab (Arapların Şairi) unvanı verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arap Edebiyatı, Irak Şiiri, Abdulmuhsin el-Kâzımî, Vatan, Bağımsızlık

Homeland and Independence in The Poetry of The Iraiı Abdulmuhsin Al-Kâzımî

Öz

Abdulmuhsin al-Kâzimî is one of the leading poets of modern Iraqi poetry. He had lived in Iraq in his youth until he had to immigrate to Egypt due to his oppositional thoughts to the government of the time. During his time in Egypt, he established friendships with many politicians, writers, and poets and managed to become one of the leading poets of the period. He wrote many politically and socially themed poems in which he examined the problems of the Arab society and expressed the problems experienced by all Arab peoples, especially Iraqis. This article discusses Kâzimî’s poems that contain the themes of homeland and independence and provides information about his life and poetry. Th article examines his poems containing the theme of homeland in terms of longing for the homeland and being a martyr for the sake of the homeland. In these poems, Kâzimî expressed his longing for Iraq and his friends and family that he had to leave at a young age, reflecting his homesickness with sad verses. The article then evaluates his poems about independence through the themes of struggle for independence and unity against colonial powers. He also encouraged martyrdom for the sake of the homeland in the struggle for independence and glorified the concepts of martyrdom and sacrifice. In fact, the poet called upon the Arab peoples who’d been exploited under the guise of the mandate to fight for independence in these poems and stated that independence can be gained by struggling in unity. Kâzimî became prominent for his nationalist identity and made arguing for the need for all Arabs to gather under one homeland and one flag his aim, and the literary world of the period gave him the title of Şâʿiru’l-ʿArab [Poet of the Arabs] for this.

Anahtar Kelimeler

Arabic Literature, Iraqi Poetry, Abdulmuhsin al-Kâzimî, Homeland, Independence

Kaynakça

• Ali, Abdurrahim Muhammed. el-Kâzımî şâʿiru’l-kifâhi’l-ʿArabiyyi’l-hâlid. Necef: Matbaʿtu’l-Garî’l-Hadîse,1961. Basrî, Mîr. ‘Aʿlamu’l-edeb fî’l-Iraki’l-hadîs. Londra: Dâru’l-Hikme,1994.
• Baṭṭî, Rafa’îl. “Mukaddime”. Divânu’l-Kâzımî ‘şaʿiru’l-ʿArab’ içinde. nşr. Hikmet Çadırcı. 1-10. İskenderiyye: Dâru İhyâ’i’l-Kutubi’l-Arabiyye, 1948.
• Baṭṭî, Rafa’îl. el-Edebu’l-ʿasrî fi’l-Iraki’l-ʿArabî ‘el-ḳısmu’l-evvel manzûm’. Mısır: Hindâvî, 2017. el-Bîr, Mehdî. el-Kâzımî. Bağdat: Matbaʿatu’z-Zaʿîm, 1961.
• el-Cuyûsî, Selma el-Ḫaḍrâ’u. el-İtticâhât ve’l-harekât fî’ş-şiʿri’l-ʿArabiyyi’l-hadîs. Trc: Abdulvahid Lu’lu’e.
• Beyrût: Merkezu Dirasati’l-Vahdeti’l-ʿArabiyye, 2007.
• ed-Debbâğ, Abdülkerim. Mevsûʿatu’ş-şuʿarâi’l-Kâzımiyyîn. Irak: el-ʿAtabetu’l-Kâzımiyyetu’l-Mukaddese, 2014. el-Ensârî, Abdulkuddus. Erbaʿtu eyyâm maʿa şâʿiri’l-ʿArab ‘Abdulmuhsin el-Kâzımî’. By., 1968.
• Ğayyâd, Muhsin. Şâʿiru’l-ʿArab Abdulmuhsin el-Kâzımî ‘hayatuhu ve şiʿruhu’. Bağdat: Dâru’l-Hürriyet li’ṭ-Ṭabaʿa, 1976.
• el-Hayyât, Celâl. eş-Şiʿru’l-Irakî’l-hadîs ‘merhaletun ve ṭaṭavvurun’. Lübnan: Dâru’r-Râ’idi’l-ʿArabî, 1987.
• İzzeddin, Yusuf. eş-Şiʿru’l-Irakiyyu’l-hadîs ve ‘esru’t-tayyârâti’s-siyasiyye ve’l-ictimaiyye fîhi. Bağdat: Matbaʿatu Esʿad, 1379/1960.
• İzzeddin, Yusuf. Şuʿarâ’u’l-Irâk fî’l-ḳarni’l-ʿışrîn. Bağdat: Matbaʿatu Esʿad, 1388/1969. el-Kayyâlî, Sâmî. Mine’l-edebi’l-muʿâsır. Halep: Dâru’n-Neşri’l-Hadîs, 1957.
• el-Kâzımî, Abdulmuhsin, Divânu’l-Kâzımî ‘şaʿiru’l-ʿArab’. Thk: Hikmet Çadırcı. İskenderiyye: Dâru İhyâ’i’l- Kutubi’l-ʿArabiyye, 1948.
• el-Kâzımî, Abdulmuhsin. Divânu’l-Kâzımî ‘şaʿiru’l-ʿArab’. Thk: Hikmet Çadırcı. Dimaşk: Matbaʿatu İbn Zeydûn, 1940.
• Lâzım, Tevfîk. Hareketu’t-tatavvur ve’t-tecdîd fi’ş-şiʿri’l-Iraki’l-hadîs. Bağdat: Matbaʿatu’l-Îmân, 1971.
• el-Mağribî, Abdulkadir. “Mukaddime”. Divânu’l-Kâzımî ‘şaʿiru’l-ʿArab’ içinde. nşr. Hikmet Çadırcı. 11-17. İskenderiyye: Dâru İhyâ’i’l-Kutubi’l-Arabiyye, 1948.
• Mihâîl, Saʿd. Adâbu’l-ʿasr fî şuʿarâ’i’ş-Şâm ve’l-Irâk ve Mısr. Mısır: Matbaʿatu’l-Umrân, ty.
• Muttakî, Emîr Mukaddem. eş-Şehâdetu ve’ş-şehîd fî’ş-şiʿri’l-Arabiyyi’l-muʿâsır”. Afâku’l-Hadârati’l-İslâmiyye: Akâdemîyyetu’l-ʿUlûmi’l-İnsâniyye ve’d-Dirâseti’s-Sekâfe Dergisi. 14/1 (2011): 85-116.
• Şaban, İbrahim. “XIX. Yüzyıl Osmanlı Irak’ında Edebi ve Kültürel Çevre”. Doktora tezi. İstanbul Üniversitesi, 2011.
• Yakub, ‘İmîl Bedîʿ. Muʿcemu’ş-şuʿarâ’i munzu bed’i ʿaṣri’n-nahda. Beyrût: Dâru Sâdir, 2004. ez-Ziriklî, Hayreddîn. el-‘Aʿlâm. 8 cilt. Beyrût: Dâru’l-ʿİlm li’l-Melâyîn, 15. Basım, 2002.