Paradigmatic Shifts in the Sociology of Family and Knowledge Production on Family in Türkiye

Yıl 2023, Cilt: 43 Sayı: 1, 1 - 9, 30.06.2023

Z. Zeynep Sadıkoğlu

Öz

The sociology of family in the Western context have passed through five historically overlapping stages: preliminary research (first half of the 19𝑡 ℎ century), social Darwinism (last half of the 19𝑡 ℎ century), emerging science (first half of the 20𝑡 ℎ century), systematic theorization (1955-1970s), and diversification (1980s-present). The preliminary research period was the first period in which a dearth of studies has occurred drawing generalizations and conclusions based on the application of scientific methodology; however, many philosophers, political scientists, historians, and the first wave of feminists wrote important articles about family (Christensen, 1964, p. 8). In the subsequent social Darwinian period, an empirical literature (mostly anthropological) developed that looked at the family from broad historical, institutional, and comparative perspectives. Nevertheless, this literature focused on the evolutionary developmental stages of family forms and is characterized by descriptive and impressionistic analyses based on dubious historical and anecdotal records, and thus poorly validated studies (Hill, 1962, p. 425).

Anahtar Kelimeler

Paradigmatic Shifts in the Sociology of Family and Knowledge Production on Family in Türkiye, Aile Sosyolojisinde Paradigmatik Değişmeler ve Türkiye’de Aileye Dair Bilgi Üretimi

Aile Sosyolojisinde Paradigmatik Değişmeler ve Türkiye’de Aileye Dair Bilgi Üretimi

Öz

Batılı bağlamda aile sosyolojisi tarihsel olarak örtüşen beş aşamadan geçmiştir: ön araştırma (19. yüzyılın ilk yarısı), sosyal Darwinizm (19. yüzyılın son yarısı), gelişmekte olan bilim (20. yüzyılın ilk yarısı), sistematik teori oluşturma (1950li yılların ortası-1970li yılları kapsayan dönem) ve çeşitlenme (1980’lerden günümüze) dönemi. Ön araştırma dönemi, bilimsel metodolojinin uygulanmasına dayanan çıkarım ve genellemeler ortaya koyan çalışmaların az olduğu, ancak birçok filozof, siyaset bilimci, tarihçi ve ilk dalga feministlerin aile üzerine önemli yazılar kaleme aldığı dönemdir (Christensen, 1964, s. 8). Takip eden sosyal Darwinci dönemde ise aileye geniş tarihsel, kurumsal ve karşılaştırmalı perspektiflerden bakan ampirik bir literatür (çoğunlukla antropolojik) gelişmiştir. Aile biçimlerinin evrimsel gelişim aşamalarına odaklanan bu literatür, daha çok şüpheli tarihsel ve anekdot niteliğindeki kayıtlara dayanan, betimleyici ve izlenimci analizler içeren, dolayısıyla geçerliliği zayıf çalışmalar ile ayırt edilmektedir (Hill, 1962, s. 425).

Anahtar Kelimeler

Aile Sosyolojisinde Paradigmatik Değişmeler ve Türkiye’de Aileye Dair Bilgi Üretimi, Paradigmatic Shifts in the Sociology of Family and Knowledge Production on Family in Türkiye, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi

Kaynakça

• Abadan Unat, N. (1979) Toplumsal değişme ve Türk kadını. Türk Sosyal Bilimler Derneği. google scholar
• Aile Araştırma Kurumu. (Ed.). (1991). Türkiye aile bibliyografyası. T.C. Başbakanlık Aile ve Araştırma Kurumu. google scholar
• Beck, U., & Beck-Gernsheim, E. (2002). Individualization. Sage. google scholar
• Burgess, E. W. (1926). The family as a unity of interacting personalities, The Family, VII(1), 3- 10. google scholar
• Cherlin, A. J. (2009). The marriage-go-round: the state of marriage and the family in America today. Alfred A Knopf. google scholar
• Christensen, H. T. (1964). Handbook of marriage and the family. McNally. google scholar
• Cooley, C. H. (1922). The social self. the meaning of I. In Human nature and the social order. Charles Scribner’s Sons. google scholar
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1970). Türk köyünde modernleşme eğilimleri araştırması. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Yayını. google scholar
• Ecevit, Y. (1985). Üretim ve yeniden üretim sürecinde ücretli kadın emeği. Yapıt/Toplumsal Araştırmalar Dergisi, 9, 72-93. google scholar
• Farber, B. (1964). Family: organization and interaction. Chandler. google scholar
• Fındıkoğlu, Z. F. (1936). Türklerde aile içtimaiyatı. B. Dikeçligil & A. Çiğdem (Ed.), Aile yazıları I içinde (s. 13-36). T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. google scholar
• Giddens, A. (2014). Modernite ve bireysel kimlik: geç modern çağda benlik ve toplum. Say Yayınları. google scholar
• Goode, W. J. (2005). The theoretical importance of the family. In A. Skolnick & J. H. Skolnick (Eds.), Families in transition (13th ed., pp. 14-25). Pearson Education. google scholar
• Gökalp, Z. (1940). Türkçülüğün esasları. Kitap Sevenler Kurumu İlmî Türkçülük Yay. google scholar
• Gökalp, Z. (1976). Türk medeniyeti tarihi. Kültür Bakanlığı Yayınları. google scholar
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (1968). Türkiye aile yapısı ve nüfus sorunları araştırması. Hacettepe Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (1973). Türkiye nüfus yapısı ve nüfus sorunları araştırması. Hacettepe Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (1978, 1983, 1988). Türkiye doğurganlık ve aile yapısı araştırması. Hacettepe Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Hill, R. (1962). Cross-national family research-attempts and prospects. International Social Science Journal, 14(3), 425-451. google scholar
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1984). Aile ve kültürel psikoloji. Ulusal Psikoloji Kongresi III’te sunulan bildiri. google scholar
• Kandiyoti, D. (1980). Rural transformations in Turkey and its implications for women’s status. UNESCO. google scholar
• Karpat, K. (l945). Ailede devletçi ve ferdiyetçi görüş. İstanbul Kültür Dergisi, 47, 14-17. google scholar
• Kiray, M. B. (1964). Ereğli-ağır sanayiden önce bir sahil kasabası. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları. google scholar
• Kongar, E. (1972). İzmir’de kentsel aile. Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayınları. google scholar
• Mann, S. A., Grimes, M. D., Kemp, A. A., & Jenkins, P. J. (1997). Paradigm shifts in family sociology? Evidence from three decades of family textbooks. Journal of Family Issues, 18(3), 315-349. google scholar
• Mead, G. H. (1934). Mind, self and society. University of Chicago Press. google scholar
• Parsons, T. (1943). The kinship system of the contemporary United States. American Anthropologist, 45(1), 22-38. google scholar
• Parsons, T. (1954). The incest taboo in relation to social structure and the socialization of the child. The British Journal of Sociology, 5(2), 101-117. google scholar
• Parsons, T., & Bales, R. F. (1955). Family, socialization and interaction process. The Free Press. google scholar
• Prens Sabahattin. (1999). Türkiye nasıl kurtarılabilir? ve izahlar. Ayraç Yayınları. google scholar
• Roth, S., & Dashper, K. (2016). Sociology in the 1980s: the rise of gender (and ıntersectionality). Sociology, 50(6), NP1-12. google scholar
• Sirman, N. (2010). Köy kadının aile ve evlilikte güçlenme mücadelesi. Ş. Tekeli (Ed.), 1980’ler Türkiye’sinde kadın bakış açısından kadınlar içinde (s. 221-246). İletişim. google scholar
• Şatıroğlu, A. (2011). Ziya Gökalp’in aile konusundaki görüşleri. K. Tuna & İ. Coşkun (Ed.), Ziya Gökalp içinde (s. 269-282). Turizm ve Kültür Bakanlığı Yayınları. google scholar
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2018). Türkiye Aile Yapısı İleri İstatistik Analizi. Yazar. google scholar
• T.C. ASPB, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2015). Aile Yazıları/7-10. Yazar. google scholar
• T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. (1991). Türk Aile Ansiklopedisi. Yazar. google scholar
• Thomas, W. I., & Znaniecki, F. (1918-1920) The Polish peasant in Europe and America (5 Vols). Richard G. Badger. google scholar
• Thorne, B., & Yalom, M. (Eds). (1982). Rethinking the family: some feminist questions. Longman. google scholar
• Timur, S. (1972). Türkiye’de aile yapısı. Hacettepe Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Tokuroğlu, B. (1991). Türkiye’de aile araştırmaları. Türk Aile Ansiklopedisi 1 içinde (s. 37- 41). T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. google scholar
• Tolan, B. (1991). Geleneksel aileden çağdaş aile yapısına doğru. B. Dikeçligil & A. Çiğdem (Ed.), Aile yazıları II içinde (s. 483-495). T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. google scholar Turan, F. (2016). Türk sosyolojisinde teori ve yöntem: aile sosyolojisi örneğinde. Journal of Sociological Studies/Sosyoloji Konferanslari, 53, 83-100. google scholar
• Türkiye Aile Yapısı Araştırması. (2006, 2011, 2013, 2021). Türkiye aile yapısı araştırması (TAYA), tespitler, öneriler. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları. google scholar
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. (1993, 1998, 2003, 2008, 2013, 2018). Türkiye nüfus ve sağlık araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayınları. google scholar
• Ülken, H. Z. (1943). Aile. B. Dikeçligil & A. Çiğdem (Ed.), Aile yazıları I içinde (s. 37-42). T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. google scholar
• Vergin, N. (1987). Toplumsal değişme ve Türkiye’de aile. İlim ve Sanat, 14, 17-25. google scholar
• Waller, W., & Hill, R. (1951). The family: a dynamic interpretation. Holt, Rinehart and Winston. google scholar
• Yasa, İ. (1966). Ankara’da gecekondu aileleri. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Yayınevi. google scholar