Göçmen Bakıcı ve Anne Arasında İlişkisel Müzakere Süreçleri: Bakıcılıktan Kurgusal Akrabalığa

Yıl 2023, Cilt: 43 Sayı: 2, 513 - 536, 30.12.2023

Canan Neşe Kınıkoğlu , Zehra Zeynep Sadıkoğlu , Fatih Yaman

https://doi.org/10.26650/SJ.2022.43.2.0036

Öz

Neoliberalleşme bağlamında çoğunlukla enformel olarak gerçekleşen göçmen bakıcı istihdamı Türkiye’de çocuk bakım hizmetini sağlamanın önemli yollarından biri haline gelmiştir. Bu araştırma İstanbul’da yatılı göçmen bakıcıların bulunduğu beş haneye fenomenolojik bir yaklaşımla odaklanarak annelik ve bakıcılık rollerinin hanede ilişkisellikle nasıl müzakere edildiğini incelemektedir. Araştırmanın ilk aşamasında beş anne ve beş göçmen bakıcı ile yapılan derinlemesine görüşmelerden elde ettiğimiz bulgulara göre bakıcı ve anne arasında güvenli bir ilişkisellik ilk uzlaşı evresinde kurulmakta, sonrasında çocuk bakımı ve annelik rollerinde kültürel benzerlik ve farklılıklar asimetrik bir şekilde oluşan kurgusal akrabalık üzerinden müzakere edilerek uyumlanma evresine geçilmektedir. Hane içi düzen evresinde ise göçmen bakıcı ve anne arasında gelişen ilişkisellik, hane üyelerinin kendine özgü iletişim tutumlarına göre değişen, bakıcının başta anne olmak üzere aile üyeleriyle kurduğu ilişkide gizil ve açık müzakere süreçlerini besleyen ancak nihayetinde duygusal emeğin baskın olarak ailenin beklentilerine göre uyarlandığı bir yapı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Annelik, Göçmen bakıcılık, İlişkisellik, Kurgusal akrabalık, Müzakere süreçleri

Relational Negotiation Processes Between Migrant Care Workers and Mothers: From Caregiving to Fictive Kinship

Öz

With Türkiye’s adoption of neoliberal policies regarding care services over the last few decades, informally employed migrant care workers have become an important source for providing childcare in Türkiye. This research explores how caregiving roles are negotiated through the relationship between live-in migrant care workers and the mothers who hire them. The study uses a phenomenological approach to focus on five households with migrant care workers in Istanbul, the hub of migrant workers in Türkiye. According to the preliminary findings, a secure relationality between migrant care workers and mothers is established in the first reconciliation phase when the migrant care worker is hired into the household. In the second adaptation phase, cultural similarities and differences between the migrant care worker and the mother arise in the field of childcare. These are negotiated through a fictive kinship, whose borders are often drawn by the mother unilaterally. The last phase consolidates the household routines and orders. Here, the relationality between the migrant care worker and the mother is established through the implicit and open negotiation processes regarding childcare. This research argues that, while this process is predominantly adapted to the expectations of the mother, migrant care workers do not internalize the fictive kinship the mother has constructed and the insecure employment conditions.

Anahtar Kelimeler

Motherhood, Migrant care workers, Fictive kinship, Relationality, Negotiation processes

Kaynakça

• Akalın, A. (2007). Hiredas acaregiver, demanded as a housewife: Becoming a migrant domestic worker in Turkey. European Journal of Women’s Studies, 14(3), 209-225. google scholar
• Akalın, A. E. (2014). Türkiye’de ev hizmetlerinde çalışan göçmen kadınların toplumsal ve iktisadi varoluş stratejileri üzerine sosyolojik bir analiz (Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkeziadresinden edinilmiştir. google scholar
• Akalın, A. (2015). Motherhood as the value of labor: the migrant domestic workers’ market in Turkey. Australian Feminist Studies, 30(83), 65-81. google scholar
• Akay, N. (2013). Mothering a child that is not mine: The perceptions about mothering and babysitting of immigrant babysitters who had left their children behind (Yüksek lisans tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir. google scholar
• Aronson, J., & Neysmith, S. M. (1996). “You’re not just in there to do the work”: Depersonalizing policies and the exploitation of home care workers’ labor. Gender & Society, 10(1), 59-77. https://doi.org/10.1177/089124396010001005 google scholar
• Baldassar, L., Ferrero, L., & Portis, L. (2017). ‘More like a daughter than an employee’: The kinning process between migrant care workers, elderly care receivers and their extended families. Identities, 24(5), 524-541. google scholar
• Barnhart, M., Huff, A. D., & Cotte, J. (2014). Like a member of the family: including and excluding paid caregivers in performances of family. Journal of Marketing Management, 30(15-16), 1680-1702. google scholar Bora, A. (2005). Kadınların sınıfı: Ücretli ev emeği ve kadın öznelliğinin inşası. İletişim Yayınları. google scholar
• Yalçın, Ç. (2015). Türkiye’de ev hizmetlerinde çalışan göçmen kadınlar ve ekonomik şiddet. Fe Dergi, 7(1), 50-60. google scholar
• Erdem, Z., & Şahin, L. (2009). Ülkemizde ev hizmetlerinde istihdam edilen yabancı uyruklu işgücünün çalışma koşulları: İstanbul ili üzerine bir alan araştırması. Journal of Social Policy Conferences, 57, 282-325. google scholar
• Faircloth, C. & Gürtin, Z. B. (2018). Fertile connections: Thinking across assisted reproductive technologies and parenting culture studies. Sociology, 52(5), 983-1000. https://doi.org/10.1177/0038038517696219 google scholar
• Fu, H., Su, Y., & Ni, A. (2018). Selling motherhood: Gendered emotional labor, citizenly discounting, and alienation among China’s migrant domestic workers. Gender & Society, 32(6), 814-836. google scholar
• Gorfinkiel, M. D. (2011). Migrant domestic work and changes in the ideas of childcare. Journal of Comparative Family Studies, 42(5), 739-749. google scholar
• Gökbayrak, Ş. (2009). Refah devletinin dönüşümü ve bakım hizmetlerinin görünmez emekçileri göçmen kadınlar. Çalışma ve Toplum, 21(2), 55-81. google scholar
• Güler, C. (2021). Ev işçiliğinin Türkiye’deki görünümü: Kapsam, boyut ve sorunlar araştırma raporu. ILO Türkiye Ofisi. google scholar
• Hellgren, Z. (2015). Markets, regimes, and the role of stakeholders: Explaining precariousness of migrant domestic/care workers in different institutional frameworks. Social Politics, 15(2), 220-241. google scholar
• Hochschild, A. R. (2000). Global care chains and emotional surplus value. In W. Hutton & A. Giddens (Eds.), Global capitalism (pp. 130-146). The New Press. google scholar
• Hooren, F. Van. (2014). Migrant care work in Europe: Variety and institutional determinants. In M. Leon (Ed.), The transformation of care in European societies (pp. 62-83). Palgrave MacMillan. google scholar
• Hunter, B. (2001). Emotion work in midwifery: areview of current knowledge. Journal of Advanced Nursing, 34(4), 436-44. google scholar
• Huynh, T., Alderson, M., & Thompson, M. (2008). Emotional labor underlying caring: an evolutionary concept analysis. Journal of Advanced Nursing, 64(2), 195-208. google scholar
• Illanes, J. C. (2010). Migrant mothers and divided homes: Perceptions of immigrant peruvian women about motherhood. Journal of Comparative Family Studies, 42(2), 205-224. google scholar
• International Organization for Migration. (2020). Global migration indicators 2021. https://publications.iom.int/books/global-migration-indicators-2021 google scholar
• İçduygu, A. (2006). The labour dimension ofirregular migration in Turkey (Research Report). European University Institute CARIM-RR, Badia Fiesolana. google scholar
• İçduygu, A., & Aksel, D. B. (2012). Irregular migration in Turkey (IOM Report). http://www.academia.edu/download/38038624.Pdf google scholar
• İşmen Gazioğlu, A. E. (2019). Hayatın ilk çeyreği: 0-18 yaş gelişimi. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (Aile Eğitim Programı). google scholar
• Kalaycıoğlu, S., & Rittersberger-Tılıç, H. (2001). Evlerimizdeki gündelikçi kadınlar: Cömert “abla”ların sadık “hanım”ları. Su Yayınları. google scholar
• Kaşka, S. (2005-2006). The New International Migration and Migrant Women in Turkey: The Case ofMoldovan Domestic Workers, MiRe Koc Research Projects (Migration Research Program Koc University). google scholar
• Kaya, Ö. (2008).Mothering experiences ofprofessional women in Turkey: Childbearing, child caring, and child rearing (Yuksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyoloji Anabilim Dalı, Ankara).https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir google scholar
• Kemik, D. (2020). Hong Kong’da yaşayan filipinli ev işi ve bakım çalışanları ile kadın işverenlerin annelik deneyimleri. Fe Dergi, 12(1), 82-95. google scholar
• Koyuncu, Ç. (2018). Evdeki yabancı: Ankara’daki Gürcü bakıcı kadınların gündelik hayat mücadeleleri ve taktikleri(Yuksek lisans tezi Başkent Üniversitesi, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir google scholar
• Kümbetoğlu, B. (2017). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayıncılık. google scholar
• Lee, E. S. (1966). A theory of migration. Demography, 3(1), 47-57. https://doi.org/10.2307/2060063 google scholar
• Lee, E., Bristow, J., Faircloth, C., & Macvarish, J. (2014). Parenting culture studies. Springer. google scholar
• Liang, L.-F. (2011). The making of an ‘ideal’ live-in migrant care worker: recruiting, training, matching, and disciplining, Ethnic and Racial Studies, 34(11), 1815-1834. https://doi.org/10.1080/01419870.2011.554571 google scholar
• Lordoğlu, K. (2015). Türkiye’ye yönelen düzensiz göç ve işgücü piyasalarına bazı yansımalar. Çalışma ve Toplum, 44, 29-44. google scholar
• Lopez, S. (2006). Emotional labor and organized emotional care: conceptualizing nursing home care work. Work and Occupations, 33(2),133-160. AnnualReview of Psychology Maslach, C., Schaufeli, W. B., &Leiter, M. P. (2001). Job burnout. AnnualReviewofPsychology, 52, 397-422. google scholar
• Meyer, A. (2007). The moral rhetoric of childhood, Childhood, 14(1), 85-104, https://doi.org/10.1177/0907568207072532 google scholar
• Özyeğin, G. (2004). Başkalarının kiri. kapıcılar, gündelikçiler ve kadınlık halleri (S. Öncü, çev.). İletişim Yayınları. google scholar
• Parrenas, R. S. (2010). Transnational mothering: a source of gender conflicts in the family. North Carolina Law Review 88, 1825-1856. google scholar
• Silvey, R., & Parre, R. (2020). Precarity chains: cycles of domestic worker migration from Southeast Asia to the Middle East, Journal of Ethnic and Migration Studies, 46(16), 3457-3471. https://doi.org/10.1080/1369183X.2019.1592398 google scholar
• Stark, O. (1991). The migration of labor. Basil Blackwell. google scholar
• Suğur, N., Suğur, N., & Gönç-Şavran, T. (2008). Türkiye’de orta sınıfın mazbut hizmetkarları: Kapıcılar, gündelikçiler ve çocuk bakıcıları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(3), 161-183. google scholar
• Timonen, V. & Doyle, M. (2010). Migrant care workers’ relationships with care recipients, colleagues, and employers. European Journal of Women’s Studies, 17(1), 25-41. google scholar
• Toksöz, G. & Ünlütürk-Ulutaş, Ç. (2012). Is migration feminized? a gender- and ethnicity-based review of the literature on irregular migration to Turkey. In S. Paçacı-Elitok & T. Straubhaar (Eds.), Turkey, Migration and the EU: Potentials, Challenges and Opportunities (pp. 85-113). Hamburg University Press. google scholar
• United Nations Department of Economic and Social Affairs-UN DESA. (2020). International migration 2020. https://www.un.org/en/desa/international-migration-2020-highlights google scholar
• Vietti, F., Portis, L., Ferrero, L., & Pavan, A. (2012). Il Paese Delle Badanti, Una Migrazione Silenziosa. SEI Editrice. google scholar
• Vobruba, G. (1998). The social dynamic of welfare gaps: Prolegomena to the transnationalization of sociology. Journal of Social Sciences, 2(2-3), 173-183. google scholar
• Wharton, A. S. (2009). The sociology of emotional labor. Annual Review of Sociology, 35, 147-165. google scholar