İşe Adanmışlık ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisinin Performans Algısına Etkisi Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Sayı: 77, 307 - 348, 31.12.2019

Kadir Aktaş , Bünyamin Akdemir

https://doi.org/10.26650/jspc.2019.77.0020

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, işgörenlerin işe adanmışlık düzeyleri ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinin performans algısına etkilerini belirlemektir. Araştırma amacı doğrultusunda, Ankara Büyükşehir Belediyesinden 555 ve Eskişehir Odunpazarı Belediyesi çalışanlarından 92, Ankara’da AFAD Başkanlığı Merkez Binasında çalışanlardan 98 ve İstanbul’da ise ASİS A.Ş. çalışanlarından 98 katılımcı olmak üzere toplam 843 kişiden anket aracılığıyla elde edilen veriler “faktör analizi, korelasyon analizi ve Yapısal Eşitlik Modellemesi analizleri” yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; işe adanma, örgütsel özdeşleşme ve performans algısı değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkilerin bulunduğu tespit edilmiş ve araştırma sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma modelindeki bağımsız değişkenlerin (işe adanma, örgütsel özdeşleşme) bağımlı değişkenleri (performans) etkileme düzeyleri ile bağımsız ve bağımlı değişkenlerin kendi aralarındaki etkileşim düzeyleri açıklanmıştır

Anahtar Kelimeler

İşe Adanmışlık, Özdeşleşme, Örgütsel özdeşleşme, Performans, Performans algısı

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu çalışma için finansal destek almamışlardır.

A Research to Determine the Effects of Work Engagement and Organizational Identification Relations on The Performance Perception

Öz

The main purpose of this study is to determine the relationship of employee engagement and organizational identification’s effects on their performance. For the purpose of the research, the data obtained from questionnaires filled out by total 843 employees, working in the Greater Municipality of Ankara 555, in the Eskişehir Odunpazarı Municipality 92, in the Ankara Prime Ministry of AFAD 98 and in the İstanbul ASİS Corporation 98 were evaluated by means of factor, correlation and SEM analysis. According to the findings obtained as a result of the research; statistically significant correlations are found among employee engagement, organizational identification and performance perception variables, and the research results have been reached. The level of influence of independent variables (employee engagement, organizational identification) on dependent variables (performance perception), and the level of interaction between independent and dependent variables in the research model are explained.

Anahtar Kelimeler

Work engagement, Identification, Organizational identification, Performance, Performance perception

Kaynakça

• Aktaş, H. ve Şimşek, E., (2014). Örgütsel sessizlik ile algılanan bireysel performans, örgüt kültürü ve demografik değişkenler arasındaki etkileşim. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(28), 24–52.
• Altunel, A. T. (2015). Örgütsel güven düzeyi ile örgütsel adanmışlık düzeyi arasındaki ilişki: Bir araştırma. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Anttila, E. (2014). Components of organizational commitment–a case study consisting managers from Finnish Industrial Company, (Designated Master’s Thesis), University of Tampere, Finland.
• Attridge, M. (2009). Measuring and managing employee work engagement: A review of the research and business literature, Journal of Workplace Behavioral Health, 24(4), 383–398.
• Aybas, M. (2014), Insan kaynakları uygulamalarının çalışanların işe adanmışlığı üzerindeki etkisi ve pozitif psikolojik sermayenin aracı rolü konuya ilişkin bir araştırma, (Yayınlanmış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Bakker, A. B., Demerouti, E., & Lieke, L. (2012). Work engagement, performance and active learning: The role of conscientiousness. Journal of Vocational Behavior, 80, 555–564.
• Barlı, Ö. (2010). Davranış bilimleri ve örgütlerde davranış. Genişletilmiş ve Geliştirilmiş, 4.Baskı, Ankara.
• Bhattacharya, C. B. (1995), Understanding the bond of identification: An investigation of its correlates among art museum members. Journal of marketing, 59(4), 46–57.
• Bilgin, L. vd. (2011). İnsan Kaynakları Yönetimi. (Ed. Ramazan Geylan) Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Brown, S. P., & Leigh, T. W. (1996). A new look at psychological climate and it’s relationship to job involvement, effort, and performance. Journal of Applied Psychology, 81(4), 358–368.
• Buchanan, B. (1974). Building organizational commitment: the socialization of managers in work organizations. Administrative Science Quarterly, 533–546.
• Büyükgöze, H. ve Özdemir, M. (2017). İş doyumu ile öğretmen performansı ilişkisinin duygusal olaylar kuramı çerçevesinde incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 311–325.
• Carlsen, J. J. (2015), An investigation of work engagement as a moderator of the relationship between personality and work outcomes, (Published Master Thesis), San Diego State University, San Diego, USA.
• Celep, C. (2014). Eğitimde örgütlerinde örgütsel adanma, (2. Baskı), Nobel Yayınları, Ankara.
• Cengiz, S. (2008). Otel İşletmelerinde Çalışanların Örgütsel Bağlılığının İşgören Performansı Üzerindeki Etkileri, (Yayımlanmış Master Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Chen, S. Y., Wu, W. C., Chang, C. S., Lin, C. T., Kung, J. Y., Weng, H. C., & Lee, S. I. (2015). Organizational justice, trust, and identification and their effects on organizational commitment in hospital nursing staff. BMC Health Services Research, 15(1), 363.
• Cüce, H. Güney, S. ve Tayfur, Ö. (2013). Örgütsel adalet algısı, örgütsel özdeşleşme ve iş tatmini arasındaki ilişkilere yönelik görgül bir araştırma. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 2013, 1–30. Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35–46.
• Dick, R., Wagner, U., Stellmacher, J., & Christ, O. (2004). The utility of a broader conceptualization of organizational identification: Which aspects really matter? Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(2), 171–191.
• Dirin, İ. (2014), Algılanan Örgütsel Desteğin Örgütsel Özdeşleşme Üzerindeki Etkisi: TRB-2 Bölgesinde Uygulamalı Bir Araştırma, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Emhan, A., Cura, F. ve Zincirkıran, M. (2015). İş memnuniyeti ve öğrenme kapasitesinin örgütsel performans üzerindeki etkisi: Bankacılık sektöründe bir uygulama. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(2), 92–108.
• González-Romá, V., Schaufeli, W. B., Bakker, A. B., & Lloret, S. (2006), Burnout and work engagement: Independent factors or opposite poles? Journal of vocational behavior, 68(1), 165–174.
• Göktaş, K. (2004). Toplam Kalite Yönetimi ilkeleri uygulamalarının işletme performansi üzerine etkileri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kadir Has Üniversitesi, İstanbul.
• Gürel, H. (2012). The mediating role of individual responsibility on the relationship between corporate responsibility-organizational citizenship behavior and the role of corporate responsibility conceptions and organizational identification as moderator, (Deserted Doctoral Thesis), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Helvacı, M. A. (2002). Performans yönetimi sürecinde performans değerlendirmenin önemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 155–169.
• İşcan, Ö. F. (2006). Dönüştürücü/etkileşimci liderlik algısı ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinde bireysel farklılıkların rolü. Akdeniz Üniversitesi İdari ve İktisadi Bilimler Fakültesi Dergisi, 11, 160–177.
• İşcan, Ö. F. ve Karabey,C. N. (2009). Örgütsel Özdeşleşme, (Editörler: Keser, A., G. Yılmaz ve Yürür, S.), Çalışma Yaşamında Davranış: Güncel Yaklaşımlar, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• Kahn, William A. (1990), Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of management journal, 33(4), 692–724.
• Kanten, P. (2012), İşgörenlerde işe adanmanın ve proaktif davranışların oluşumunda örgütsel güven ile örgütsel özdeşleşmenin rolü, (Yayınlanmış Doktora Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. Karanika-Murray,
• Duncan, N., Pontes, H. M., & Griffiths, M. D. (2015), Organizational identification, work engagement, and job satisfaction. Journal of Managerial Psychology, 30(8), 1019–1033.
• Kılınç, E. ve Paksoy, H. M. (2017). Sağlık çalışanlarında performans algı düzeyinin bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 20(2), 151–159.
• Koçel, T. (2011), İşletme yöneticiliği. (15. Baskı), Beta: İstanbul.
• Köse, C. G., (2009). Örgütsel özdeşleşmenin çalışanların sürekli iyileştirme çabalarına katkısı: Bir araştırma, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mael, F., & Ashforth, B. E. (1992), Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of Organizational Behavior, 13, 103–123.
• Maslach, C., & Leiter, M. P. (2008). Early predictors of job burnout and engagement. The Journal of applied psychology, 93(3), 498–512.
• Mueller, R. O. (1996). Basic principles of structural equation modeling: An introduction to LISREL and EQS., New York: Springer.
• Odabaş, Z. (2004). İş tatmini ve bireysel performans ilişkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Özdemir, H. Ö. (2007). Çalışanların Kurumsal Sosyal Sorumluluk Algılamalarının Örgütsel Özdeşleşme, Örgütsel Bağlılık ve İş Tatminine Etkısı: Opet Çalışanlarına Yönelık Uygulama, (Yayınlanmış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Öztürk, Ü. (2006). Organizasyonlarda performans yönetimi. Sistem Yayıncılık: İstanbul.
• Raza, M. I. (2015), MS thesis breach of psychological contract and its impact on organizational identification and organizational disidentification: Mediating role of perceived organizational support and moderating role of equity sensitivity, (Deserted Master Thesis), Mohammad Ali Jinnah University, Islamabad, Pakistan.
• Riketta, M. (2005). Organizational identification: A Meta-Analysis. Journal of Vocational Behavior, 66(2), 358–384.
• Rolf V. D., Wagner, U., Stellmacher, J., Christ, O., & Tissington, P. A. (2005). To be (long) or not to be (long): Social identification in organizational contexts. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 131(3), 189–218.
• Saks, A. M., & Gruman, J. A. (2014). What do we really know about employee engagement? Human Resource Development Quarterly, 25(2), 155–182.
• Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. (2004). Utrecht work engagement scale, preliminary manual.
• Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. (2010). Defining and measuring work engagement: Bringing clarity to the concept, Work engagement: A handbook of essential theory and research, ISO 690, p.10–24.
• Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. (2010). Defining and measuring work engagement: Bringing clarity to the concept, Work engagement: A handbook of essential theory and research, ISO 690, p.10-24.
• Schaufeli, W. B., Bakker, A. B., & Salanova, M. (2006). The measurement of work engagement with a short questionnaire: A cross-national study. Educational and psychological measurement, 66(4), 701–716.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H., (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23–74.
• Shukla, S., Adhikari, B., & Singh, V. (2015). Employee engagement-role of demographic variables and personality factors. Amity global HRM review, 5, 65–73.
• Sığrı, Ü. ve Gürbüz, S. (2016). Örgütsel davranış. 3.Baskı, Beta Yayınları: İstanbul.
• Soydan, T. (2014. Eğitim alaninda performans değerlendirme sisteminin geçerliği üzerine yönetici ve öğretmen görüşlerine dayalı bir araştırma. Ege Eğitim Dergisi, 13(1), 1–25.
• Swaminathan, J., & Ananth, A. (2009). Impact of demographic factors on employee engagement: a study with reference to vasan publications private limited, chennai, published in: GITAM. Journal of management, 9(2), 34–50.
• Şehitoğlu, Y. ve Zehir, C. (2010), Türk kamu kuruluşlarında çalışan performansının, çalışan sessizliği ve örgütsel vatandaşlık davranışı bağlamında incelenmesi. Amme İdaresi Dergisi, 43(4), 87–110.
• Turhan, M., Demirli, C. ve Nazik, G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin mesleğe adanmışlık düzeyine etki eden faktörler: Elazığ örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 179–192.
• Turunç, Ö. (2010). Organizasyonlarda kontrol algılamalarının örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 251–269.
• Uslu, V. (2014), İşletmelerde iş güvenliği performansı ve iş güvenliği kültürü algılamaları arasındaki ilişki: eskişehir ili metal sektöründe bir araştırma, (Yayımlanmış Yüksek LisansTezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Ünal, Ö. F. ve Günay, Z. (2016). Çalışanların algıladıkları performansları ile 360 derece performans değerleme arasındaki ilişki: Bir telekomünikasyon şirketi örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 273–289.
• Yılmaz, V. ve Dalbudak, Z. İ. (2018), Aracı Değişken etkisinin incelenmesi: yüksek hızlı tren işletmeciliği üzerine bir uygulama, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2), 517–534.
• Yirik, Ş., Uslu, A., Sancar, M. F. ve Kutukız, D. (2016). Otel işletmelerinde örgütsel sessizlik ve örgütsel adalet ilişkisi: Antalya örneği. Yenifikir Dergisi, 16, 7–15.
• İnternet Kaynakları/Electronic Resources
• Türk Dil Kurumu, Erişim adresi http://www.tdk.gov.tr
• What’s the Difference between Trait, State, and Behavioral Employee Engagement?, Erişim adresi https://www.decision-wise.com/ whats- the- difference- between- trait- state- and-behavioral-employee-engagement
• The Five Keys of Employee Engagement, Erişim adresi http://www.decision-wise.com/ the-five-keys-of-employee-engagement
• İşgücü İstatistikleri, Eylül 2018, Erişim adresi http://www.tuik.gov.tr.pdf
• Türkiye’de Mesleki Görünüm Erişim adresi https://media.iskur.gov.tr/13497/turkiyedemesleki-gorunum.pdf