Yoksulluğun Öteki Yüzü: Çocuklarda Sosyal Dışlanma

Yıl 2023, Sayı: 85, 55 - 64, 30.12.2023

Cihangir Karakaya

https://doi.org/10.26650/jspc.2023.85.1326720

Öz

Sosyal dışlanma, toplumsal kaynaklardan ve fırsatlardan uzak olma, topluma katılımda yetersiz olma, toplumda sosyal olarak dezavantajlı olma hali olarak tanımlanan çok boyutlu bir kavramdır. Sosyal dışlanmadan en çok etkilenen nüfus grupları arasında çocuklar yer almaktadır. Sosyal dışlanma, çocuğun sağlığını, fiziksel, duygusal, zihinsel ve sosyal gelişimini olumsuz etkilemekle kalmayıp çocuk üzerinde uzun dönemli olumsuz etkilere neden olmaktadır. Uzun dönemli etkiler arasında yetersiz sosyal ve kültürel sermaye, sosyal işlevsellikte zedelenme, düşük sosyal katılım, istihdama katılmada güçlük, sosyal güvence yoksunluğu, sosyal patolojiler, karar alma mekanizmasına katılımda yetersizlik gibi hususlar bulunmaktadır. Yoksulluk, çocukların toplumun genelinin eriştiği sosyal refaha, yaşam koşullarına, mal ve hizmetlere, toplumsal kaynak ve fırsatlara erişimlerini engellemesi ve yarattığı yoksunluklar nedeniyle çocukları sosyal katılım ve sosyal bütünleşmeden mahrum bırakması açısından sosyal dışlanma ile iç içedir. Çalışma, yoksulluk ve çocuklarda sosyal dışlanma ilişkisini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada yoksulluk ile sosyal dışlanma ilişkisine dair görüşlere, yoksulluk kaynaklı sosyal dışlanmanın çocuklar üzerindeki kısa ve uzun vadeli etkilerine ve Türkiye’de çocuklarda sosyal dışlanma ile mücadele atılan adımlara yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Sosyal Dışlanma, Çocuk Yoksulluğu, Çocuklarda Sosyal Dışlanma

The Other Side of Poverty: Social Exclusion in Children

Öz

Social exclusion is a multidimensional concept defined as being removed from social resources and opportunities, being incapable of participating in society, and being socially disadvantaged in society. Children are among the population groups most affected by social exclusion. Social exclusion not only negatively affects children’s health and physical, emotional, mental, and social development but also causes negative long-term effects on children. Among these are issues such as insufficient social and cultural capital, impaired social functionality, low social participation, difficulty in participating in employment, lack of social security, social pathologies, and inability to participate in the decision-making mechanism. Poverty is intertwined with social exclusion in that it prevents children from accessing the social welfare, living conditions, goods and services, social resources, and opportunities society generally has access to and deprives children of social participation and social integration due to the deprivations it creates. This study aims to analyze the relationship between poverty and social exclusion in children. The study examines views on the relationship between poverty and social exclusion, the short- and long-term effects of poverty-induced social exclusion on children, and the steps taken to combat social exclusion regarding children in Türkiye.

Anahtar Kelimeler

Poverty, Social exclusion, Child poverty, Social exclusion in children

Kaynakça

• Abrams, D., & Killen, M. (2014). Social Exclusion of Children: Developmental Origins of Prejudice. Journal of Social Issues, 70(1), 1-11. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/josi.12043 google scholar
• Abrams, D., & Rutland, A. (2011). Children’s understanding of deviance and group dynamics: The development of subjective group dynamics . J. Jetten, & M. Hornsey içinde, Rebels in groups: Dissent, deviance, difference and defiance (s. 135-157). Oxford: Blackwell. google scholar
• Adaman, F., & Keyder, Ç. (2006). Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma. Avrupa Komisyonu. google scholar
• ASHB. (2023a). Sosyal Hizmetler Kanunu. https://www.aile.gov.tr/uploads/chgm/uploads/pages/kanunlar/2828-sosyal-hizmetler-kanunu.pdf adresinden alınmıştır google scholar
• ASHB. (2023b). Çocuk Koruma Kanunu. https://www.aile.gov.tr/uploads/chgm/uploads/pages/kanunlar/5395-sayili-cocuk-koruma-kanunu.pdf adresinden alınmıştır google scholar
• ASHB. (2023c). Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti. https://www.aile.gov.tr/chgm/uygulamalar/sosyal-ve-ekonomik-destek-hizmeti/ adresinden alınmıştır google scholar
• ASHB. (2023d). Sosyal Uyum Daire Başkanlığı. https://www.aile.gov.tr/athgm/kurumsal/daire-baskanliklari/sosyal-uyum/ adresinden alınmıştır google scholar
• Atkinson, A. (1998). Exclusion, Employment and Opportunity. A. Atkinson, & J. Hills içinde, Social Exclusion, Poverty and Unemployment (s. 1-24). London: Centre for Analysis of Social Exclusion. google scholar
• Avşar Kurnaz, Ş. (2007). Çocuk Yoksulluğu. Aile ve Toplum, 3(12), 47-55. google scholar
• Böhnke, P. (2001). Nothing Left to Lose? Poverty and Social Exclusion in Comparison Empirical Evidence on Germany. Berlin (WZB): Social Science Research Center. google scholar
• Bradshaw, J., Kemp, P., Baldwin, S., & Rowe, A. (2004). The drivers of social exclusion: A review of the literature. London: Social Exclusion Unit. google scholar
• Buchanan, A. (2006). Children aged 0-13 at risk of social exclusion: Impact of government policy in England and Wales. Children and Youth Services Review, 28, 1135-1151. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2005.10.014 google scholar
• Burchardt, T., Le Grand, J., & Piachaud, D. (2002). Degrees of exclusion: developing a dynamic, multidimensional measure. J. Hills, J. Le Grand, & D. Piachaud içinde, Understanding Social Exclusion. Oxford: Oxford University Press. google scholar
• Craig, G. (2002). Poverty, Social Work and Social Justice. British Journal of Social Work, 32, 669-682. google scholar
• De Haan, A. (1999). Social Exclusion: Towards an Holistic Understanding of Deprivation. Department for International Development, London. google scholar
• Doğan, İ. (2014). Sosyal Dışlanmanın Anlaşılması: Muğlaklık ve Çok Boyutluluk. Sosyal Siyaset Konferansları, 66-67, 127-157. google scholar
• Esping-Andersen, G., Gallie, D., Hemerijck, A., & Myles, J. (2001). A New Welfare Architecture for Europe? The European Union. google scholar
• Evans, P., Bronheim, S., Bynner, J., Klasen, S., Magrab, P., & Ranson, S. (2001). Social Exclusion and Children-Creating Capital: Some Conceptual Issues and Practical Solutions. Columbia University. The Institute for Child and Family Policy. google scholar
• Green, M., & Hulme, D. (2005). From correlates and characteristics to causes: thinking about poverty from a chronic poverty perspective. World Development, 33(6), 867-879. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2004.09.013 google scholar
• Gross-Manos, D. (2015). Material deprivation and social exclusion of children: lessons from measurement attempts among children in Israel. Jnl Soc. Pol., 44(1), 105-125. https://doi.org/10.1017/S0047279414000646 google scholar
• GSB. (2023). Gençlik Merkezleri. https://ghgm.gsb.gov.tr/Sayfalar/3277/3187/genclik-merkezleri-dairesi.aspx adresinden alınmıştır google scholar
• Hatipler, M. (2019). Boyut ve Etkenleriyle Sosyal Dışlanmanın Yoksullukla Karşılaştırmalı İlişkisi. Bilgi, 21(1), 39-77. google scholar
• Holman, R. (1978). Poverty: explanations of social deprivation. Oxford. google scholar
• Hulme, D., & Shepard, A. (2003). Conceptualizing chronic poverty. World Development, 31(3), 403-423. https://doi.org/10.1016/S0305-750X(02)00222-X google scholar
• Jamet, S. (2007). Combating Poverty and Social Exclusion in France. Paris: OECD Publishing. google scholar
• Jehoel-Gjsbers, G., & Vrooman, J. C. (2004). Social Exclusion in the Netherlands. The Hague: Sociaal en Cultureel Planbureau. google scholar
• Karataşoğlu, S.,& İslamoğlu, E. (2016). Gelir Seviyesi ile Sosyal Dışlanma İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 7(1), 12-41. google scholar
• Killen, M., Rutland, A., & Ruck, M. D. (2011). Promoting equity, tolerance, and justice in childhood. Society for Research in Child Development (SRCD). google scholar
• Klasen, S. (2001). Social Exclusion, Children, and Education: Conceptual and Measurement Issues. OECD. google scholar
• Laderchi, R. C., Saith, R., & Stewart, F. (2003). Does it matter that we do not agree on the definition of poverty: A comparison of four approaches. Oxford Development Studies, 31(3), 233-274. https://doi.org/10.1080/1360081032000111698 google scholar
• Levitas, R. (2005). The Inclusive Society? Social Exclusion and New Labour. New York: Palgrave Macmillan. google scholar
• Levitas, R., Pantazis, C., Fahmy, E., Gordon, D., Lloyd, E., & Patsios, D. (2007). The Multi-Dimensional Analysis of Social Exclusion. Department for Communities and Local Government (DCLG). University of Bristol . google scholar
• Madanipour, A., Shucksmith, M., & Talbot, H. (2015). Concepts of poverty and social exclusion in Europe. Local Economy, 30(7), 1-21. https://doi.org/10.1177/0269094215601634 google scholar
• Middleton, S., & Adelman, L. (2003). The poverty and social exclusion survey of Britain implications for the assessment of social security provision for children in Europe’. J. Bradshaw içinde, Children and Social Security: International Studies in Social Security (s. 1-34). Ashgate Pub Ltd. google scholar
• Mohanty, I., Edvardsson, M., Abello, A., & Eldridge, D. (2016). Child Social Exclusion Risk and Child Health Outcomes in Australia. PLoS ONE, 11(5). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0154536 google scholar
• Özpolat, A. O. (2023). Çocuklar Odağında Sosyal Hizmet Mevzuatı. M. Başcıllar içinde, Sosyal Hizmet Mevzuatı (s. 117-140). Ankara: Nobel. google scholar
• Ridge, T. (2002). Childhood poverty and social exclusion: From a child’s perspective. Bristol: The Policy Press. google scholar
• Rodgers, G. (1995). What is special about a social exclusion approach? G. Rodgers, C. Gore, & J. B. Figueiredo içinde, Social Exclusion: Rhetoric, Reality, Responses (s. 2-43). UNDP. google scholar
• Room, G. (1999). Social exclusion, solidarity and the challenge of globalization. International Journal of Social Welfare, 8, 166-174. https://doi.org/10.1111/1468-2397.00080 google scholar
• Sapancalı, F. (2005). Avrupa Birliğinde Sosyal Dışlanma Sorunu ve Mücadele Yöntemleri. Çalışma ve Toplum, 3(6), 51-106. google scholar
• SBB. (2018). Orta Vadeli Program. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Orta_Vadeli_Program2011-2013.pdf adresinden alınmıştır google scholar
• SBB. (2021). Orta Vadeli Program. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/08/Orta_Vadeli_Program2006-2008.pdf adresinden alınmıştır google scholar
• Sen, A. (1992). Inequality re-examined. . Cambridge: Sage. google scholar
• Sen, A. (2000). Social Excluison: Concept, Application, and Scrutiny. Manila: Asian Development Bank. google scholar
• Silver, H. (1994). Social exclusion and social solidarity: Three paradigms. International Labour Review, 113(5-6), 531-578. google scholar
• Silver, H. (2007). The process of social exclusion: the dynamics of an evolving concept . Chronic Poverty Research Centre . google scholar
• Şahin, T. (2009). Sosyal Dışlanma ve Yoksulluk İlişkisi. Yardım ve Dayanışma Dergisi, 1(2), 72-80. google scholar
• Tuncay, T. (2006). Sosyal Hizmetin Temel Hedefi: Sosyal Adalet Güçlendirmeyle Retorikten Pratiğe. Toplum ve Sosyal Hizmet, 17(1), 53-70. google scholar
• UNICEF. (2023). Çocuk Haklarına Dair Sözleşme. https://www.unicef.org/turkiye/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fme adresinden alınmıştır google scholar
• Vrooman, J. C., & Hoff, S. J. (2013). The disadvantaged among the Dutch: A survey approach to the multidimensional measurement of social exclusion. Social Indicators Research, 39(3), 1261-1287. google scholar
• Vrooman, J. C., Hoff, S. J., & Guiaux, M. (2015). Descendants of Hardship: Prevalence, Drivers and Scarring Effects of Social Exclusion in Childhood. Social Inclusion, 3(4), 76-97. google scholar