In The Context of History-Literature Relations The Theme of History In New Turkish Literature (Poetry and Novel)

Yıl 2023, Sayı: 81, 667 - 667, 10.11.2023

Mehmet Samsakçı

https://doi.org/10.26650/iutd.20238118

Öz

History has always been one of the most productive and captivating subjects within the realm of art and literature. Art, as a means of comprehending, analyzing, and expressing the human experience, society, and the adventure of humanity throughout the ages, has examined and processed history as a rich source of ready-made materials. Despite the evolving conceptions of history in various eras, history has continued to remain the most soughtafter, favored, and abundant source of inspiration in literature to this day. This study offers a panoramic exploration of how history has been approached in Turkish poetry and novels from the Tanzimat to the present.

Anahtar Kelimeler

History, literature, Modern Turkish Literature, historical nove

Tarih-Edebiyat İlişkileri Bağlamında Yeni Türk Edebiyatında Tarih Temi (Şiir ve Roman)

Öz

Tarih, sanatın ve edebiyatın daima en verimli ve elverişli konularından birisi olmuştur. İnsanı, toplumu ve geçmişten günümüze beşeriyetin dünya üzerindeki macerasını anlamak, tahlil etmek ve bunu estetik plânda ifade etmek demek olan sanat, kendisine hazır malzeme sunan tarihi zengin bir maden gibi irdelemiş ve işlemiştir. Farklı dönem ve dönemeçlerde farklı tarih telâkkileri söz konusu olmuşsa da günümüze kadar tarih, edebiyatın en çok başvurulan, tercih edilen ve zengin malzeme veren bir alanı olmaya devam etmiştir. Çalışmada Tanzimat’tan günümüze Türk şiir ve romanında tarih teminin işleniş biçimleri panoramik olarak ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tarih, edebiyat, Modern Türk Edebiyatı, tarihî roman

Kaynakça

• Akpınar, Soner, Türk Romanında II. Abdülhamit, Doğu Kütüphanesi Yay., İstanbul 2015. google scholar
• Akün, Ömer Faruk, “Abdülhâk Hâmid’in ‘Merkad-i Fâtih’i Ziyaret’ Manzumesi ve İçindeki Görüşler”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, VII/1-2 (Şubat 1956), s. 61-104. google scholar
• Argunşah, Hülya, Türk Edebiyatında Tarihî Roman (Türk Tarihiyle İlgili), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı, danışman Prof. Dr. İnci Enginün, İstanbul 1990. google scholar
• ________, “Millî Edebiyat Hareketinde Hikâye ve Roman”, II. Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, ed. Prof. Dr. Nâzım Hikmet Polat-Doç. Dr. Soner Akpınar, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yay., Eskişehir 2009. google scholar
• Baş, Münire Kevser, Sezai Karakoç’un Düşünce ve Sanatında Temel Kavramlar, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslâm Tarihi ve Sanatları Türk İslâm Edebiyatı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, danışman Prof. Dr. Ali Yılmaz, Ankara 2005. google scholar
• Doğan, Mehmet C., “Modern Türk Edebiyatında Mitoloji”, Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları, ed. Prof. Dr. Ömür Ceylan-Âdem Koç, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yay., Eskişehir 2011. google scholar
• Ecevit, Yıldız, Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İletişim Yay, İstanbul 2001. google scholar
• Edebiyatın Yolları Taştan: Tarık Buğra İle Söyleşiler, haz. Mehmet Tekin, Ötüken Yay, İstanbul 2018. google scholar
• Enginün, İnci, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, Dergâh Yay., 3. bs., İstanbul 2002. google scholar
• Fedai, Özlem, Kemal Tahir’in Romanlarında Tarih ve Toplum, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Anabilim Dalı, danışman Yard. Doç. Dr. Hüseyin Tuncer, İzmir 1998. google scholar
• Gezgin, Faruk, “Bahaeddin Özkişi’nin Balkanlar ve Rumeli Üzerine Tarihî Romanları: Köse Kadı ve Uçtaki Adam”, Turkologıa, nr. 5 (97), 2019, s. 41-67. google scholar
• Güzel, Ekrem, “Tevfik Fikret Şiirinde Aydınlanmanın Vokabüleri”, Littera Turca: Journal of Turkish Language and Litterature, IX/1 (Ocak 2023), s. 103-121. google scholar
• Kahraman, Âlim, “Müftüoğlu Ahmed Hikmet”, DİA, XXXI, s. 507-508. google scholar
• Kaplan, Mehmet, “Şinasî’nin Türk Şiirinde Yaptığı Yenilik”, Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar I, Dergâh Yay., İstanbul 1999, s. 253-274. google scholar
• Karaca, Alâattin, İkinci Yeni Poetikası, Hece Yay., 2. bs., Ankara 2010. google scholar
• Karaca, İsmail, Türk Tarih Tezi ve Tarihî Roman, Sahhaflar Kitap Sarayı Yay., İstanbul 2014. google scholar
• Kırımlı, Bilâl, Âsâf Hâlet Çelebi (Hayatı, Eserleri, Sanatı ve Fikirleri), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, danışman Prof. Dr. Orhan Okay, Erzurum 1995. google scholar
• Levent, Âgah Sırrı, Divan Edebiyatı: Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar, Enderun Kitabevi, İstanbul 1984 google scholar
• Özgül, M. Kayahan, Şiirin Hazanında Gazel Dökenler-V: Muallim Naci Efendi, Kitabevi Yay., İstanbul 2016. google scholar
• Sazyek, Hakan, Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Garip Hareketi, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 1996. google scholar
• Tanpınar, Ahmet Hamdi, XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, haz. Abdullah Uçman, Yapı Kredi Yay., İstanbul 2006. google scholar
• Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, ed. Murat Yalçın, I, Yapı Kredi Yay., İstanbul 2010. google scholar
• Temur, İrem, Yavuz Bahadıroğlu’nun Tarihî Romanları ve Romancılığı, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, danışman Yard. Doç. Dr. Özcan Aygün, Edirne 2009. google scholar
• Uçman, Abdullah, “Ziyâ Paşa”, DİA, XLIV, s. 475-479. google scholar
• Uğurcan, Sema, “Yahya Kemal’in Tarihî Dünyası”, Yahya Kemal Beyatlı, ed. Kâzım Yetiş, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., İstanbul 2008, s. 210-223. google scholar
• Uygun, İsmail, Cumhuriyet Dönemi Tarihî Romanları (1923-1946) “Eski” Kahramanların Yeni Söylemleri, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2014. google scholar
• Ünver, İsmail, “İskender-Edebiyat”, DİA, XXII, s. 557-559. google scholar