Çin’deki Türkoloji Çalışmaları

Yıl 2020, Cilt: 60 Sayı: 2, 587 - 608, 28.12.2020

Zhixing Shen Ömer Faruk Işık

https://doi.org/10.26650/TUDED2020-0046

Öz

Çinliler ve Türkler arasındaki ilişki tarihin çok eski dönemlerine dayanmaktadır. Bu nedenle iki millet arasında kurulan bağlar her zaman birbiri için önemli olmuştur. Günümüzde de bu bağ önemini korumaktadır. İki milletin çağımızdaki birer temsilcisi olan Çin Halk Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler 1971 yılında başlamıştır. Bu zamandan günümüze değin iki ülke arasındaki iş birliğine dayalı ilişkinin gün geçtikçe arttığı görülmektedir. Gelişen siyasi ve ekonomik ilişkilere bağlı olarak Çin’de yürütülen Türkoloji çalışmalarının güncel durumunu ortaya koymak bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Bu bağlamda Çin’de yürütülen Türkoloji çalışmaları; Türkoloji bölümü bulunan üniversiteler, Türkçeden Çinceye çevrilen edebi eserler, Türkçe öğretimi üzerine yazılan kitaplar, Türkçe üzerine yazılmış makale ve tezler bağlamında incelenmiştir. Yapılan incelemeler neticesinde Çin’de yürütülen son dönem Türkoloji çalışmalarının iki ülke arasındaki diğer gelişmelere bağlı olarak günden güne geliştiği görülmektedir. Fakat çalışmaların gelişmesine rağmen; alanda yetişmiş akademisyen, yazılmış ders kitapları, yayımlanmış makale ve tezler bakımından çalışmaların yeterli olgunluğa erişmemiş olduğu görülmektedir. Ayrıca Türkçeden Çinceye çevrilen edebi eserlerin de çok dar bir yelpazeye sahip olduğu, çeviri çalışmalarının özellikle bir yazarın eserlerinde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Bu çalışma ile Çin’de yürütülen Türkoloji çalışmalarının bilinirliğinin artırılması beklenmektedir. Ayrıca çalışmanın, Türkoloji üzerine Çin bağlamında çalışmalar yürüten/yürütmek isteyen araştırmacılara katkı sağlaması öngörülmektedir

Anahtar Kelimeler

Türkoloji, Türklük bilimi, Çin, Türkçe öğretimi, Türk-Çin ilişkileri

Turcology Studies in China

Öz

The Turkish–Chinese relationship dates to ancient times and the official relations between the People’s Republic of China and the Republic of Turkey were established in 1971. Since then, the co-operation between them has been gradually increasing. This study thus investigates the current status of Turcology studies in China depending on the developing political and economic relations between them. Literary works of universities with Turcology departments were examined and included translations from Turkish to Chinese, Turkish teaching books, articles and theses written in Turkish. The study results indicated that the recent Turcology studies in China have been considerably developing, following other developments between them; however, despite the progress, studies have not reached sufficient maturity in terms of written textbooks and published articles and theses. It has also been observed that literary works translated from Turkish to Chinese have a narrow spectrum, and they are concentrated particularly in the works of Orhan Pamuk.

Anahtar Kelimeler

Turcology, China, Turkish studies, Turkish teaching, Turkish–Chinese relations

Kaynakça

• Akar, M. (2019). Türklük bilimine emek verenler-1 prof. Bill Hickman ve the story of Joseph’i. Aydın Türklük Bilgisi, 5(2), 149-154.
• Albayrak, F. ve Batchuluun, A. (2019). Moğolistan’da Türkiye Türkçesi- Moğolca üzerine yapılan çalışmalar ve Türkçe öğretimi. Asya Araştırmaları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 131-156.
• Ankara Üniversitesi, (2017). Sinoloji anabilim dalı. http://www.dtcf.ankara.edu.tr/dogu-dilleri-ve-edebiyatlari-bolumu/sinoloji-anabilim-dali/ 11.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Attar, A., Sıbgatullina, E., Altınkaynak, E. ve Sarıkaya, Y. (2012). Türk Filolojisi ile ilgili Rusya bilimler akademisindeki tezler üzerine bir katalog çalışması (geçmişten günümüze Rusya’da Karadeniz ve Türkoloji ile ilgili tezler bibliyografyası ve bunların özetlerinin Türkiye Türkçesine çevrilmesi projesi). Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(15), 33-89.
• Berbercan, M. T. (2017). İsveç Türkolojisinden iki bilgin: Gustaf Raquette ve Gunnar Jarring. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, (10), 42-54.
• BİK. (2019). Uzakdoğulu turistin Türkiye’ye ilgisi artıyor. BİK. https://www.bik.gov.tr/uzak-dogulu-turistin-turkiyeye-ilgisi-artiyor/ 15.11.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Buran, A. (Ed.) (2018). Türk diline gönül verenler yabancı Türkologlar. Ankara: Akçağ.
• Buran, A. (2019). Kurşunlanan Türkoloji. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Csató, É., Johanson, L. ve Zal, Ü. (2014). Profesör Walter Björkman’ın mirası. Türkbilig, (27), 137-154.
• Çolak, M. (2019). Macar arşiv belgelerinin ışığında I. dünya savaşı sırasında Avusturya-Macaristan topraklarında bulunan Tatar esir kamplarında yaşam, Türkoloji çalışmaları ve Ignác Kúnos (1915-1918). Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, (67), 231-256.
• Çolak, M. (2019). Macar Türkolog Vámbéry’nin Türkistan seyahatinde “büyük oyun” un izleri orijinal fotoğraflarla birlikte. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (45), 13-27.
• Dirican, S. ve Özdemir, Ö. (2019). Türkiye’de Çin hakkında yapılan akademik çalışmaların incelenmesi. Doğu Asya Araştırmaları Dergisi, 2(2), 110-138.
• Duranlı, M. (2018). Osıp Senkovskıy’ın Rus Türkolojisinin gelişimine katkısı. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (45),77-91.
• Duran, A. E. (2019). Ticarette Çin Rüzgarı. Ekonomist, sayı: 2019/50, 18-25.
• Eltazarov, J. (2015). Japonya’da Türkçenin araştırılması ve öğretimi meseleleri. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 2, 65-79.
• Emiroğlu, Ö. (2012). Polonyalı Türkolog Malgorzata Labecka-Koecherowa (1917-2011). Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (33).
• Emiroğlu, Ö. (2017). Polonya’da Türkoloji. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Erdem, C. (2018). Hırvatistan örneğinde balkan coğrafyasına ait bir Türk dili ve edebiyatı öğretimi kaynakçası. Türkbilig, (35), 191-198.
• Eren, H. (1998). Türklük bilimi sözlüğü I. yabancı Türkologlar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ergin, M. (2011). Orhun Abideleri (45.bs). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Fevzi, F. ve Cankurt, H. (2013). Afganistan’da Türkoloji ve Türkçe çalışmaları hakkında bir araştırma. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 493-503.
• Gül, B. (2006). Almanya’da Türkoloji çalışmaları. Türkbilig, (11), 56-117.
• Gülensoy, T. (2010). Kıbrıs’ta Türkoloji çalışmaları ve Mustafa Gökçeoğlu. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 3(5), 214-216.
• İnan, A. (2017). Türkoloji ders notları. Ankara: Altınordu Yayınları. İnayet, A. (2006). Doğrudan ve dolaylı olarak Çinceye geçen Türkçe kelimeler üzerine. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 6(1), 81-99.
• İslamoğlu, A. (2010). Mısır üniversitelerinde Türkoloji çalışmaları. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(18), 143-171.
• Kalafat, Ş. (2019). “Treasury” of a French Turcologist: Jean Deny’s unpublished Turkish dictionary. Türkbilig, (37), 71-89.
• Karaağaç, G. (2015). Türkçenin alıntılar sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karakartal, O. (1996). Başlangıcından günümüze genel bir bakışla İtalya’da Türkoloji çalışmaları. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 42, 253-298.
• Kırbaç, S.(Ed.). (2012). Balkan Türkoloji tarihçesi ve Balkan Türkologları. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Kononov, A. N. (2009). Rusya’da Türk dillerinin araştırılması tarihi. (K. V. Nerimanoğlu, Çev.). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Lee, N. ve Kim, D. (2016). Trends in Turkish studies in Korea. Bilig, (77), 271-293.
• Linghu, D. (2011). Zhou Shu. Shanghai: Zhonghuo Shuju. Ministry of Education The People’s Republic of China. (2020). Statistical report on international students in China for 2018. http://en.moe.gov.cn/news/press_releases/201904/t20190418_378586.html 27.06.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Musa, B. (2012). Finlandiya Türkologları ve Finlandiya’da Türkoloji çalışmaları bibliyografyası. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 221-245.
• Sarıtaş, E. (2010). Türkiye’de akademik Çince çeviriler ve sorunlar. Şarkiyat Mecmuası, (17) 85-106.
• TDK, (2005). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• Temir, A. (1991). Türkoloji Tarihinde Wilhelm Radloff Devri. Ankara: TDK Yayınları
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. (2020). Çin Halk Cumhuriyeti. http://www.mfa.gov.tr/sub.tr.mfa?7f3de9f9-4045-4e42-a8d8-6dc8c4089450. 13.04.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Ustabulut, M. Y. ve Kara, K. (2016). Romanya’da Türk dili tarihi ve Dobruca’daki (Köstence) Türkoloji eğitimi. Aydın Tömer Dil Dergisi, 1(2), 1-16.
• Üstünyer, İ. (2013). Gürcistan’da Türkoloji. Tarih Dergisi, (54), 221-229.
• Yançev, M. (2005). Bulgaristan Türkoloji 50 yaşını doldurdu. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (20).
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YÖK, (2019). YÖK Lisans Atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-anasayfa.php 14.01.2020 tarihinde erişilmiştir.
• YÖK, (2020). Yükseköğretim bilgi yönetim sistemi. https://istatistik.yok.gov.tr/ 14.01.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Yusupov, F. (2017). W. Radloff ve Türk dünyası. Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD), 1(1), 12-23.